Το τεράστιο τραγούδι που έγραψε ένας… σκηνοθέτης

11:34 18/4/2025 - Πηγή: Sportime

Συχνά πίσω από σπουδαία -ή και πιο ταπεινά ακόμη-τραγούδια κρύβονται ξεχωριστές ιστορίες.

Οι αφορμές που τα γέννησαν, εκείνοι που τα στόλισαν ή τα «πείραξαν», συγκυρίες που έπαιξαν ρόλο στην απήχησή τους ή στο «φρενάρισμά» τους, ανέκδοτα, παραλειπόμενα και όχι μόνο.

Στο «κάδρο» αυτό, θέση παίρνει και το πολυτραγουδισμένο «Ήτανε μια φορά» σε στίχους του Κώστα Φέρρη και μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου.

Ο Φέρρης, γεννημένος στις 18 Απριλίου 1935 στο Κάιρο της Αιγύπτου, με κυπριακές και λιβανέζικες καταβολές

έχει το τραγούδι στο αίμα του. Το έδειξε απ’ το ξεκίνημά του με τη πρώτη ταινία του μικρού μήκους, «Τα ματόκλαδά σου λάμπουν» (1961) και τη μετέπειτα διαδρομή του, με κορωνίδα το «Ρεμπέτικο» (1983).

Μετά την Παρισινή περίοδό του, όπου συνδιαλέγεται με διεθνείς προσωπικότητες του σινεμά και των τεχνών, επιστρέφει στην Ελλάδα το 1972.

Ο Δημήτρης Ποντίκας ετοιμάζεται να καινοτομήσει, τότε, παρουσιάζοντας την τηλεοπτική σειρά «Οι Έμποροι των Εθνών» βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Για πρώτη φορά διασκευάζεται για τέτοιο σκοπό ελληνικό έργο…

Η σειρά προβλήθηκε τον Οκτώβρη του 1973 και μετά από 52 επεισόδια έριξε αυλαία περίπου ένα χρόνο αργότερα. Τρομαχτική η επιτυχία της, λέγεται ότι οδήγησε σε φινάλε τον θρυλικό «Άγνωστο Πόλεμο» που προβάλλονταν στο δεύτερο κρατικό κανάλι, αυτό της ΥΕΝΕΔ. Κρίμα που δεν σώθηκαν, έστω στιγμές της.

Από το 14ο επεισόδιο η σκηνοθεσία πέρασε στα χέρια και τη ματιά του Φέρρη. Όμως παρά τις κινηματογραφικές δάφνες του, η μεγάλη στιγμή του στην σειρά ήταν αυτή του στιχουργού του τραγουδιού των τίτλων…που ερμήνευσε ο Κρητίκαρος της Ελλάδας, Νίκος Ξυλούρης.

Μέσα στη δικτατορία ο Ψαρονίκος ήταν η φωνή του ελεύθερου τόπου, και παρά τη λογοκρισία, αντάριαζε το μέταλλο του παντού.

«Ήτανε μια φορά» ο τίτλος του τραγουδιού, μ’ αυτό το, «ένα Σαββάτο βράδυ μια Κυριακή,» να έρχεται απ’ τα έγκατα του τραγουδιού της παράδοσης του Μαλακάση κι απ’ τα σπλάχνα του τρόπου του Παπαδιαμάντη.

Το τραγούδι συμπεριλήφθηκε στο δίσκο «Συλλογή» του Ξυλούρη και του Ξαρχάκου που κυκλοφόρησε στη μεταπολίτευση…

Σύμφωνα με την Ουρανία Ξυλούρη: «Το Νίκο τον ξύπνησαν και τον κατέβασαν στο στούντιο χωρίς πρόβες, χωρίς τίποτα, για να ηχογραφήσει. Το έβγαλε με τη μία, είναι αυτή η εκτέλεση που γνωρίζουμε όλοι. Ένα-δυο λαθάκια (π.χ. όταν τραγουδά: κι εμένανε μ’ αφήνεις, αντί “αφήνει – που έχει νόημα βάσει των προηγούμενων στροφών) οφείλονται στην κόπωση. Ο Νίκος τα πρόσεξε αργότερα και ζήτησε από το φίλο και συνεργάτη του να το ξαναηχογραφήσουν. Ο Ξαρχάκος όμως του απάντησε: Όπως το είπες τώρα, δεν πρόκειται να το ξαναπείς».

Και είχε δίκιο!

Κώστας Μπαλαχούτης για το sportime.gr.