Maja Lunde στο iEidiseis: «Γράφω εκεί που πονάει»

12:48 7/7/2020 - Πηγή: iEidiseis

Η Νορβηγίδα συγγραφέας των παγκόσμιων bestseller «Η ιστορία των μελισσών» και «Η ιστορία του νερού» μιλάει αποκλειστικά στο iΕidiseis.gr.

Στην Ελλάδα την γνωρίσαμε μέσα από την «Ιστορία των μελισσών», ένα επικό μυθιστόρημα cli-fi (climate fiction) για έναν κόσμο όπου η επικονίαση των φυτών, μια διαδικασία απαραίτητη για την καρποφορία της φύσης, πραγματοποιείται χειρωνακτικά από στρατιές εξαθλιωμένων εργατών γης, αφού οι μέλισσες έχουν πια εξαφανιστεί. Η «Ιστορία των μελισσών» κυκλοφόρησε το 2015, μεταφράστηκε σε περισσότερες

από 35 γλώσσες. Ακολούθησε η «Ιστορία του νερού», μέρος και αυτή της Τετραλογίας του Κλίματος, και το «Przewalski’s Horse» (αμετάφραστο ακόμα στα ελληνικά) ενώ αναμένεται διεθνώς το τέταρτο και τελευταίο μέρος της Τετραλογίας.

Και όλα αυτά δεν είναι παρά η αρχή. Γιατί η Μάγια Λούντε (Maja Lunde), η πιο σημαντική σύγχρονη Νορβηγίδα συγγραφέας, αποδεικνύεται μια αστείρευτη πηγή ιστοριών και χαρακτήρων που δημιουργούν «σχολή». Με αφετηρία την κλιματική αλλαγή, υφαίνει περιπέτειες σπάνιας περιπλοκότητας που γεφυρώνουν το ιστορικό μυθιστόρημα με την λογοτεχνία του φανταστικού, τις αρχαίες σκανδιναβικές saga με το μυθιστόρημα χαρακτήρων.

Μιλήσαμε μαζί της με αφορμή την κυκλοφορία του «Η ιστορία του νερού» από τις εκδόσεις Κλιδάριθμος.

Κυρία Λούντε, υπάρχουν κάποια στοιχεία που επαναλαμβάνονται στα βιβλία σας: μια περιβαλλοντική καταστροφή επικών διαστάσεων, άνθρωποι που πρέπει να τα βγάλουν πέρα με τις συνέπειες σε διαφορετικές εποχές. Πως καταλήξατε σε αυτή τη «φόρμουλα»;
- Σίγουρα δεν είχα μια τέτοια «φόρμουλα» στο μυαλό μου όταν άρχισα να ασχολούμαι με την μυθοπλασία. Ξεκίνησα γράφοντας μια πιο μικρή, πιο προσωπική ιστορία που αντλούσε από την καθημερινότητά μου. Αλλά δεν το βρήκα ενδιαφέρον. Έχω επαναλάβει πολλές φορές ότι γράφω εκεί που πονάει, το οποίο σημαίνει ότι έχω ανάγκη να γράφω για θέματα που είναι πραγματικά σημαντικά για εμένα. Έτσι, όταν έπεσα πάνω σε ένα ντοκιμαντέρ για τις μέλισσες και το φαινόμενο της κατάρρευσης των αποικιών τους που μου έκανε τεράστια εντύπωση, αποφάσισα να μάθω περισσότερα και να γράψω γι’ αυτό. Οι τρεις χαρακτήρες της πρώτης ιστορίας («Ιστορία των μελισσών») ξεπήδησαν αμέσως στο μυαλό μου και συνειδητοποίησα ότι ήθελα να εξερευνήσω τις ζωές και των τριών, εξ’ ου και οι τρεις χρονικές περίοδοι.

Όταν αρχίζετε να επεξεργάζεστε την ιδέα ενός νέου βιβλίου, από που αρχίζετε; Από τους χαρακτήρες, το κεντρικό γεγονός -την εξάλειψη των μελισσών, για παράδειγμα- ή από το μήνυμα;
- Όπως είπα και προηγουμένως, η ιδέα για το μυθιστόρημα προήλθε από ένα ντοκιμαντέρ. Όμως, αμέσως μετά οι χαρακτήρες παίρνουν το πάνω χέρι. Το πιο σημαντικό επίτευγμα για εμένα ως συγγραφέα είναι να κάνω τις ιστορίες τους πιστευτές και ενδιαφέρουσες.

Η λογοτεχνία του κλίματος (climate fiction) κερδίζει καθημερινά έδαφος. Ελπίζετε ότι θα έχει κάποιο αντίκρισμα και ποιο θα ήταν αυτό;
- Εγώ, όπως και άλλοι συγγραφείς υποθέτω, νιώθω πολλή χαρούμενη όταν οι αναγνώστες μου λένε ότι τα βιβλία μου επηρέασαν τη ζωή τους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Όμως σημασία έχει ότι οι ιστορίες μου δεν γράφτηκαν για να περάσουν κάποιο μήνυμα. Πάνω απ’ όλα τα βιβλία μου φανερώνουν τα ερωτήματα που με βασανίζουν και πολύ λιγότερο τις απαντήσεις.

Η δυστοπία μοιάζει να είναι μονόδρομος για τους λογοτέχνες που καταγίνονται με θέματα περιβάλλοντος. Διακρίνετε έναν κίνδυνο υπερβολικής εξοικείωσης με τον ανθρώπινο πόνο και την καταστροφή;
- Νομίζω πως είναι δύσκολο να γράψει κανείς για το μέλλον με ρεαλιστικό τρόπο χωρίς να προσφύγει σε αυτό που περιγράφεται ως δυστοπία. Όπως είναι προφανές, δεν είμαι σε θέση να προβλέψω πως θα μοιάζει ο κόσμος σε 20 ή σε 100 χρόνια από τώρα αλλά ερευνώ διεξοδικά για να βεβαιωθώ ότι τα σενάρια που περιγράφω είναι πιθανά.

Η κρίση του κορονοϊού είχε σαφή αν και παροδική επίδραση στο περιβάλλον. Υπάρχει κάτι που αξίζει να μάθουμε από την πανδημία;
- Νομίζω ότι αν υπάρχει κάποιο δίδαγμα είναι ότι οι άνθρωποι μπορούμε να αλλάξουμε τρόπο ζωής. Την άνοιξη εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έκαναν ακριβώς αυτό, κάποιοι με μεγάλο προσωπικό κόστος, για να προστατέψουν την υγεία όλων μας. Αυτό ενισχύει την πεποίθησή μου ότι, αν συμφωνήσουμε, μπορούμε να κάνουμε τις απαραίτητες αλλαγές για την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την επιβράδυνση της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Σε ορισμένα σημεία «Η ιστορία των μελισσών» μου θυμίζει αποσπάσματα από βιβλία της Μάργκαρετ Άτγουντ. Υπάρχει κάποιος αγαπημένος συγγραφέας που αποτελεί πρότυπο για εσάς;
- Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για το κομπλιμέντο. Υπάρχουν τόσα πολλά βιβλία και συγγραφείς που με ενέπνευσαν ώστε θα ήταν αδύνατον να ξεχωρίσω ένα από αυτά. Όμως είμαι μεγάλη θαυμάστρια της Μάργκαρετ Άτγουντ και είμαι πολύ υπερήφανη που μοιράστηκα μαζί της στη σκηνή στην περσινή έκθεση βιβλίου της Φρανκφούρτης.

Τί διαβάζατε και τί βλέπατε στη διάρκεια του lockdown;
- Τις πρώτες εβδομάδες πάρα πολλές ειδήσεις. Έβρισκα πολύ δύσκολο να κοιτάξω αλλού ή να αποσυνδεθώ ακόμα και για ένα λεπτό. Μου ήταν σχεδόν αδύνατον να συγκεντρωθώ στο να γράψω ή να διαβάσω κάτι άλλο την ώρα που κάτι τόσο τρομακτικό συνέβαινε στον κόσμο. Όταν το βράδυ καθόμασταν όλη η οικογένεια μαζί, τις περισσότερες φορές καταλήγαμε να βλέπουμε εκπομπές κηπουρικής και ταινίες του Γουές Άντερσον.

Τρία από τα βιβλία της Τετραλογίας του Κλίματος κυκλοφορούν ήδη -τα δύο κυκλοφορούν στα ελληνικά. Το πρώτο αναφέρεται στην εξαφάνιση των μελισσών, το δεύτερο έχει ως φόντο τη θάλασσα και το τρίτο ασχολείται με την τύχη της άγριας πανίδας. Ποιο είναι το θέμα του τέταρτου βιβλίου;
- Το τέταρτο μυθιστόρημα θα εκτυλίσσεται στην Παγκόσμια Τράπεζα Σπόρων Σβάλμπαρντ στο νορβηγικό νησί Σπίτσμπεργκεν στον Αρκτικό Ωκεανό (μια από τις τράπεζες σπόρων που συμμετέχουν στο παγκόσμιο δίκτυο αποθήκευσης σπόρων το οποίο δημιουργήθηκε με τη Διεθνή Συνθήκη Γενετικών Πόρων Φυτών του 2004), που δημιουργήθηκε για την προστασία της βιοποικιλότητας. Αυτό που ενώνει τα τρία βιβλία, εκτός από το θέμα του κλίματος, είναι ότι και τα τέσσερα είναι ιστορίες σχέσεων, κυρίως ανάμεσα σε γονείς και παιδιά.

Έχω την εντύπωση ότι τα βιβλία σας απαιτούν πολλή έρευνα. Ακολουθείτε κάποια μέθοδο και πόσο χρόνο χρειάζεστε; Είναι ένα μέρος της δουλειάς σας που απολαμβάνετε;
- Ασχολούμαι πολύ με την έρευνα πρώτον γιατί θέλω τα στοιχεία που παραθέτω να είναι ακριβή ως την τελευταία λεπτομέρεια και δεύτερον γιατί λατρεύω να καταγίνομαι με νέα θέματα. Διαβάζω πολύ και περνάω πολύ χρόνο μιλώντας με ειδικούς για θέματα όπως η μελισσοκομία, η γεωλογία, η εκτροφή των αλόγων, οι γεννήσεις. Όταν έγραφα την «Ιστορία του νερού» ήμουν τυχερή γιατί ο πατέρας μου είναι ειδικός στο θέμα. Για το τρίτο και το τέταρτο μυθιστόρημά μου είχα την τύχη να επισκεφτώ μέρη όπως το Σβάλμπαρντ, η Μονγκολία και η Αγία Πετρούπολη για έρευνα.

Έχετε κάποια σχέδια για όταν θα έχετε τελειώσει με την Τετραλογία;
- Έχω μια μακριά λίστα με ιδέες και σχέδια που θέλω να αρχίσω να δουλεύω οπότε το θέμα είναι τι θα αποφασίσω να κάνω πρώτο.