Τι θα γίνει με τα 300 δισ. της Ρωσίας - Η «πονηρή» πρόταση του Πούτιν για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας

17:53 21/2/2025 - Πηγή: iEidiseis

Αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Reuters για τη στρατηγική του Πούτιν αναφορικά με τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. 

Η Ρωσία θα μπορούσε να συμφωνήσει στη χρήση 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων από κρατικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν δεσμευτεί στην Ευρώπη για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, αλλά θα επιμείνει ότι μέρος των χρημάτων θα δαπανηθεί στο ένα πέμπτο της χώρας που ελέγχουν οι δυνάμεις της Μόσχας, δήλωσαν τρεις πηγές στο Reuters.

Η Ρωσία και οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησαν τις πρώτες τους συνομιλίες πρόσωπο με πρόσωπο για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία στις 18 Φεβρουαρίου στη Σαουδική Αραβία και τόσο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ όσο και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχουν δηλώσει ότι ελπίζουν να συναντηθούν σύντομα.

Αφού ο Πούτιν έστειλε στρατεύματα στην Ουκρανία το 2022, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους απαγόρευσαν τις συναλλαγές με την κεντρική τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας, μπλοκάροντας κρατικά ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ύψους 300 έως 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κυρίως ευρωπαϊκά, αμερικανικά και βρετανικά κρατικά ομόλογα που βρίσκονταν σε ευρωπαϊκό αποθετήριο τίτλων.

Ενώ οι συζητήσεις μεταξύ της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο, μια ιδέα που διατυπώνεται στη Μόσχα είναι ότι η Ρωσία θα μπορούσε να προτείνει τη χρήση ενός μεγάλου μέρους των παγωμένων αποθεμάτων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας στο πλαίσιο μιας πιθανής ειρηνευτικής συμφωνίας, σύμφωνα με τρεις πηγές με γνώση του θέματος.

Εκτάσεις της ανατολικής Ουκρανίας έχουν καταστραφεί από τον πόλεμο και εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί και από τις δύο πλευρές, ενώ εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν καταφύγει σε ευρωπαϊκές χώρες ή στη Ρωσία. Πριν από ένα χρόνο, η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμούσε ότι η ανοικοδόμηση και η ανάκαμψη θα κόστιζαν 486 δισεκατομμύρια δολάρια.
Οι πηγές μίλησαν στο Reuters υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας των συζητήσεων και επειδή οι συζητήσεις είναι μόνο προκαταρκτικές. Το Κρεμλίνο αρνήθηκε να σχολιάσει.

Η ιδέα ότι η Ρωσία μπορεί να συμφωνήσει να χρησιμοποιήσει τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία για να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας δεν έχει διατυπωθεί προηγουμένως και μπορεί να δώσει μια εικόνα για το τι είναι διατεθειμένη να συμβιβαστεί η Ρωσία καθώς η Μόσχα και η Ουάσινγκτον προσπαθούν να τερματίσουν τον πόλεμο, την ώρα που ο Τραμπ πιέζει για πρόσβαση των ΗΠΑ στα ουκρανικά ορυκτά για να ανταποδώσει την υποστήριξη της Ουάσινγκτον.

Οι απαιτήσεις της Μόσχας

Τα κύρια αιτήματα της Ρωσίας για να σταματήσουν οι μάχες περιλαμβάνουν την απόσυρση των στρατευμάτων του Κιέβου από τα ουκρανικά εδάφη που διεκδικεί η Μόσχα και τον τερματισμό των φιλοδοξιών της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία λέει ότι η Ρωσία πρέπει να αποσυρθεί από το έδαφός της και θέλει εγγυήσεις ασφαλείας από τη Δύση. Η κυβέρνηση Τραμπ λέει ότι η Ουκρανία έχει μη ρεαλιστικούς, «ψευδαισθητικούς» στόχους.

Το Reuters δεν μπόρεσε να διαπιστώσει αν η ιδέα της χρήσης των δεσμευμένων κεφαλαίων συζητήθηκε μεταξύ των ομολόγων της Ρωσίας και των ΗΠΑ στη συνάντηση της Σαουδικής Αραβίας.

Η Ομάδα των Επτά δήλωσε το 2023 ότι τα ρωσικά κρατικά κεφάλαια θα παραμείνουν παγωμένα έως ότου η Ρωσία πληρώσει για τις ζημιές που προκάλεσε στην Ουκρανία. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα ήθελε η Ρωσία να επιστρέψει στην G7, μια ομάδα πλούσιων κρατών.

Η Διοικητής της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας Ελβίρα Ναμπιούλινα δήλωσε την Πέμπτη ότι η τράπεζα δεν συμμετέχει σε καμία συζήτηση για την άρση των κυρώσεων ή το ξεπάγωμα των αποθεματικών της Ρωσίας.

Αλλαγή στάσης

Η Ρωσία έχει δηλώσει προηγουμένως ότι τα σχέδια για τη χρήση των κεφαλαίων αυτών στην Ουκρανία ισοδυναμούν με ληστεία.

Το ουκρανικό υπουργείο Εξωτερικών και ο Λευκός Οίκος δεν απάντησαν αμέσως σε αιτήματα για σχολιασμό. Το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών αρνήθηκε να σχολιάσει.

«Τίποτα σχετικά με την Ουκρανία και την ΕΕ δεν μπορεί να αποφασιστεί χωρίς την Ουκρανία και την ΕΕ», δήλωσε η Anitta Hipper, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ίδια δήλωσε ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη βοηθούν την Ουκρανία να ενισχύσει τη θέση της πριν από τις όποιες συνομιλίες, μεταξύ άλλων με ένα νέο γύρο κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Ο επικεφαλής αναλυτής της Renaissance Capital, Oleg Kouzmin, δήλωσε ότι οι διαφορές μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, η οποία ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών στοιχείων, θα περιπλέξουν την άρση του παγώματος.

«Θα απαιτούσε η ευρωπαϊκή πλευρά να υποστηρίξει πλήρως την τρέχουσα στάση των ΗΠΑ που αποσκοπεί στον διάλογο με τη Ρωσία», δήλωσε ο Kouzmin, χαρακτηρίζοντας ένα τέτοιο σενάριο “πολύ αισιόδοξο”.

Αντικείμενο έντονων συζητήσεων – Πώς θα μοιραστούν τα χρήματα

Τα παγωμένα κρατικά περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας αποτέλεσαν αντικείμενο έντονης συζήτησης στη Δύση, με ορισμένους να προτείνουν να δοθούν ουσιαστικά στην Ουκρανία μέσω ενός σύνθετου «δανείου επαναπατρισμού», ανοίγει νέα καρτέλα.

Μια πηγή με γνώση των συζητήσεων στη Μόσχα δήλωσε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να δεχθεί έως και τα δύο τρίτα των αποθεμάτων να πάνε στην αποκατάσταση της Ουκρανίας στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρχουν εγγυήσεις λογοδοσίας.

Τα υπόλοιπα θα μπορούσαν να πάνε στα ελεγχόμενα από τη Ρωσία εδάφη στην ανατολική Ουκρανία, τα οποία η Ρωσία θεωρεί τώρα ότι αποτελούν μέρος της Ρωσίας, δήλωσε η πηγή.

Μια άλλη πηγή με γνώση των συζητήσεων δήλωσε ότι η Μόσχα θα συμφωνούσε να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, αλλά ήταν πολύ νωρίς για να πει κανείς ποια θα μπορούσε να είναι η πιθανή κατανομή. Δύο πηγές τόνισαν ότι είναι σημαντικό να συζητηθεί ποιες εταιρείες θα λάβουν μελλοντικά συμβόλαια για την ανοικοδόμηση.

Μια διαφορετική πηγή, προσκείμενη στο Κρεμλίνο αλλά μη άμεσα εμπλεκόμενη στις συζητήσεις, δήλωσε ότι η Ρωσία θα εξακολουθήσει να απαιτεί την άρση του παγώματος των περιουσιακών στοιχείων ως μέρος της σταδιακής ανακούφισης από τις κυρώσεις.

Αρκετοί δυτικοί αξιωματούχοι, ιδίως στη γερμανική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ήταν απρόθυμοι να κατασχέσουν απλώς τα κρατικά αποθεματικά, προειδοποιώντας ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να αντιμετωπίσει νομικές προκλήσεις και να υπονομεύσει το ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα.

Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων αντιβαίνει στις αρχές της ελεύθερης αγοράς, καταστρέφει την τραπεζική ασφάλεια και διαβρώνει την πίστη στα αποθεματικά νομίσματα. Σε αντίποινα, η Ρωσία έχει καταρτίσει νομοθεσία για την κατάσχεση κεφαλαίων από εταιρείες και επενδυτές από τα λεγόμενα μη φιλικά κράτη, εκείνα δηλαδή που την έχουν πλήξει με κυρώσεις. Το νομοσχέδιο δεν έχει ακόμη ψηφιστεί στην Κάτω Βουλή της Κρατικής Δούμας της Ρωσίας.

Ευρωπαϊκό πάγωμα

Κατά τη στιγμή της δέσμευσης των περιουσιακών στοιχείων, η κεντρική τράπεζα της Ρωσίας δήλωσε ότι κατείχε περίπου 207 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία σε ευρώ, 67 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια ΗΠΑ και 37 δισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία σε βρετανικές λίρες.

Είχε επίσης τοποθετήσεις που περιλάμβαναν 36 δισεκατομμύρια δολάρια σε ιαπωνικά γεν, 19 δισεκατομμύρια δολάρια σε καναδικά δολάρια, 6 δισεκατομμύρια δολάρια σε αυστραλιανά δολάρια και 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε δολάρια Σιγκαπούρης. Οι τοποθετήσεις της σε ελβετικό φράγκο ήταν περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια.

Η Ρωσία αναφέρει ότι τα συνολικά αποθέματά της σε χρυσό και συνάλλαγμα ανέρχονται σε περίπου 627 δισεκατομμύρια δολάρια, συμπεριλαμβανομένων των δεσμευμένων κεφαλαίων. Η αξία των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας κυμαίνεται ανάλογα με τις τιμές των ομολόγων και τις κινήσεις των νομισμάτων.

Οι μεγαλύτερες τοποθετήσεις της σε ομόλογα ήταν σε κρατικά ομόλογα της Κίνας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Αυστρίας και του Καναδά. Τα αποθέματα χρυσού της Ρωσίας βρίσκονταν στη Ρωσία.
Περίπου 159 δισεκατομμύρια ευρώ από τα περιουσιακά στοιχεία διαχειριζόταν ο βελγικός οργανισμός εκκαθάρισης Euroclear Bank στις αρχές του περασμένου έτους, σύμφωνα με την Euroclear.

Ενώ η δέσμευση των κεφαλαίων έχει εξοργίσει τη Μόσχα, ορισμένα από τα πιο ειλικρινή πολεμικά γεράκια της Ρωσίας έχουν προηγουμένως αναγνωρίσει ότι η Ρωσία μπορεί τελικά να αποχωριστεί τα δεσμευμένα αποθεματικά, υπό την προϋπόθεση ότι τα ελεγχόμενα εδάφη θα παραμείνουν εντός της Ρωσίας.

«Προτείνω μια λύση. Πληρώνουν αυτά τα χρήματα για την αγορά από εμάς αυτών των εδαφών, αυτών των εδαφών που θέλουν να είναι μαζί μας», δήλωσε το 2023 η Μαργκαρίτα Σιμονιάν, επικεφαλής του ρωσικού κρατικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα RT.

Τα ελεγχόμενα από τη Ρωσία εδάφη της Ουκρανίας αντιπροσωπεύουν περίπου το 1% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Ρωσίας, αλλά ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι το μερίδιό τους θα μπορούσε να αυξηθεί γρήγορα εάν παραμείνουν με τη Ρωσία όταν τελειώσει ο πόλεμος. Οι περιοχές αυτές παρέχουν ήδη περίπου το 5% της συγκομιδής σιτηρών της Ρωσίας.