Άμεση ανάλυση: Τι σημαίνει ο εμπορικός πόλεμος των δασμών που ξεκίνησε ο Τραμπ

18:25 2/2/2025 - Πηγή: iEidiseis

Τα πρώτα αντίποινα από τον Καναδά. Βάζει δασμούς 25% στα αμερικανικά προϊόντα. Έρχονται και άλλες αντιδράσεις στους δασμούς Τραμπ.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υλοποίησε την υπόσχεσή του, επιβάλλοντας από χθες Σάββατο (1/2) δασμούς 25% στις στις εισαγωγές προϊόντων από τον Καναδά και το Μεξικό και επιπλέον 10% στους υφιστάμενους δασμούς στα κινέζικά προϊόντα.

Η απόφασή αυτή του Τραμπ ελήφθη λόγω της μετανάστευσης και των ναρκωτικών που, όπως λέει, εισέρχονται στις ΗΠΑ

από τις χώρες αυτές.

Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι οι δασμοί θα εφαρμοστούν από την 1η Φεβρουαρίου, αλλά σύμφωνα με το εκτελεστικό διάταγμα του προέδρου, με τίτλο «Επιβολή δασμών για την αντιμετώπιση της ροής παράνομων ναρκωτικών μέσω των βόρειων συνόρων μας», οι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ «μετά τις 12:01 π.μ. ανατολικής ώρας στις 4 Φεβρουαρίου 2025».

Από το Μαρ-α-Λάγκο, ο Τραμπ υπέγραψε τρία εκτελεστικά διατάγματα που επιβάλλουν δασμούς 25% σε όλα τα αγαθά από τον Καναδά και το Μεξικό και δασμούς 10% τόσο στις εξαγωγές καναδικού πετρελαίου όσο και στα κινεζικά αγαθά. Όλοι οι δασμοί επιβάλλονται με βάση την εξουσιοδότηση του νόμου περί διεθνών έκτακτων οικονομικών δυνάμεων. Εάν οι χώρες που θίγονται προβούν σε αντίποινα, όπως ανέφεραν αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου, οι δασμολογικοί συντελεστές θα αυξηθούν.

Σε ανάλυσή του ο Guardian καταγράφει και εξηγεί τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τους δασμούς που επέβαλε ο Ντόναλντ Τραμπ και πώς αυτοί θα επηρεάσουν την οικονομία των χωρών αυτών, αλλά και των ΗΠΑ.

Τι είναι ο δασμός και γιατί ο Τραμπ θέλει να τον χρησιμοποιήσει εναντίον ορισμένων χωρών;

Ο δασμός είναι ένας φόρος που επιβάλλεται σε ξένα αγαθά που εισάγονται σε μια χώρα. Οι ΗΠΑ είναι σήμερα ο μεγαλύτερος εισαγωγέας αγαθών στον κόσμο - το 2022, η αξία των εισαγόμενων αγαθών στις ΗΠΑ ανήλθε σε 3,2 εκατ. δολάρια.

Πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Τραμπ απείλησε με δασμούς τους τρεις μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ: Κίνα, Μεξικό και Καναδά. Συγκεκριμένα, είπε ότι ήθελε δασμούς 25% στο Μεξικό και τον Καναδά και 10% στην Κίνα, μέχρι οι χώρες να αντιμετωπίσουν τους μετανάστες και τα παράνομα ναρκωτικά που εισέρχονται στις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ βλέπει τους δασμούς ως ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί - αλλά αυτό έχει υψηλό τίμημα.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ διαμορφώνει τους δασμούς ως μια πολιτική που μπορεί να ασκήσει πίεση στους αμερικανούς κατασκευαστές και εισαγωγείς να παράγουν αγαθά στην εγχώρια αγορά.

«Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να κατασκευάσετε το εργοστάσιό σας στις Ηνωμένες Πολιτείες και δεν έχετε δασμούς», έχει πει ο Τραμπ. Αλλά η παγκόσμια οικονομία είναι αλληλένδετη εδώ και δεκαετίες. Οι αγρότες των ΗΠΑ, για παράδειγμα, δεν θα ήταν σε θέση να παράγουν τον αριθμό των αβοκάντο που παράγει το Μεξικό για πολλά χρόνια.

Αυτό σημαίνει ότι οι εισαγωγείς πιθανότατα θα μετακυλήσουν το κόστος των δασμών στους καταναλωτές, προκαλώντας αύξηση των τιμών.

Ποιοι είναι οι δασμοί που επέβαλε ο Τραμπ;

Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι θα επιβάλει δασμούς 25% στον Καναδά και το Μεξικό και 10% στην Κίνα. Το πόσο εκτεταμένοι θα είναι οι δασμοί δεν είναι ακόμη σαφές. Ο Τραμπ θα μπορούσε να κάνει εξαιρέσεις για ορισμένους τομείς, όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, ή να περιορίσει τους δασμούς σε επιλεγμένες ομάδες.

Την περασμένη εβδομάδα, καθώς πλησίαζε η προθεσμία, ορισμένοι από τους συμβούλους του Τραμπ εμφανίστηκαν αβέβαιοι ως προς το αν ή πότε θα επιβληθούν δασμοί. «Δεν μπορώ να σας πω πότε», δήλωσε την Παρασκευή στο CNBC ο Πίτερ Ναβάρο, ανώτερος σύμβουλος του Τραμπ για το εμπόριο και τη μεταποίηση.

Με ακόμη και τους συμβούλους του Τραμπ να δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τις επόμενες κινήσεις του, τα πάντα θα μπορούσαν να συμβούν πριν από την επιβολή των δασμών.

Πώς θα επηρεαστούν οι Αμερικανοί καταναλωτές από τους δασμούς;

Ένας δασμός 25% σε όλες τις εισαγωγές από το Μεξικό και τον Καναδά θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών καταναλωτή. Ο Καναδάς είναι σημαντικός εξαγωγέας αργού πετρελαίου, ενώ το Μεξικό εξάγει πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Το Μεξικό είναι επίσης ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ανταλλακτικών αυτοκινήτων στις ΗΠΑ. Η Κίνα είναι σημαντικός εξαγωγέας τσιπ που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρονικά είδη όπως τηλέφωνα και φορητούς υπολογιστές.

Συνολικά, οι ΗΠΑ εισήγαγαν αγαθά αξίας 1,2 εκατ. δολαρίων από τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα μαζί το 2023.

Δεν είναι μόνο οι εισαγωγές που οι καταναλωτές αγοράζουν απευθείας. Όταν οι δασμοί ανεβάζουν την τιμή των εισαγωγών, αυτό περιλαμβάνει τα εισαγόμενα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή άλλων προϊόντων στην εγχώρια αγορά των ΗΠΑ. Οι υψηλότερες τιμές των υλικών θα φτάσουν τελικά στους καταναλωτές.

Το Tax Foundation, μια διακομματική δεξαμενή σκέψης, εκτιμά ότι ένας δασμός 25% στο Μεξικό και τον Καναδά και ένας δασμός 10% στην Κίνα, ως φόρος, θα αύξανε τους συνολικούς φόρους κατά 1,2 εκατ. δολάρια. Ο Τραμπ έχει πανηγυρίσει για την ιδέα ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα έχει περισσότερα έσοδα μέσω των δασμών, αλλά τελικά τον λογαριασμό θα πληρώσουν οι Αμερικανοί καταναλωτές.

Οι Αμερικανοί έχουν προετοιμαστεί για τον αντίκτυπο που θα έχουν οι δασμοί στις τιμές. Σε δημοσκόπηση του Guardian τον Νοέμβριο, σχεδόν τα δύο τρίτα των Αμερικανών δήλωσαν ότι αναμένουν αύξηση των τιμών εάν ο Τραμπ εφαρμόσει ευρείς δασμούς.

Ποιοι ομοσπονδιακοί νόμοι δίνουν στον Τραμπ την εξουσία να επιβάλλει δασμούς;

Ο ομοσπονδιακός νόμος των ΗΠΑ παρέχει στον πρόεδρο ευρείες εξουσίες να επιβάλλει δασμούς χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου.

Ο Τραμπ έχει την εξουσία να κηρύξει εθνική οικονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να θέσει σε ισχύ τους δασμούς του. Αυτό θα επικαλεστεί τον νόμο περί διεθνών οικονομικών εξουσιών έκτακτης ανάγκης (IEEPA), ο οποίος δίνει στον πρόεδρο την εξουσία να διαχειρίζεται τις εισαγωγές κατά τη διάρκεια εθνικής έκτακτης ανάγκης.

Ο Τραμπ μπορεί επίσης να εφαρμόσει δασμούς βάσει του τμήματος 232 του νόμου για την επέκταση του εμπορίου, ο οποίος δίνει στον πρόεδρο την εξουσία να επιβάλει δασμούς σε ορισμένες βιομηχανίες. Αυτό χρησιμοποίησε ο Τραμπ το 2018, όταν χτύπησε τον Καναδά, το Μεξικό και την Ευρωπαϊκή Ένωση με δασμούς στο αλουμίνιο και τον χάλυβα.

Πώς αντέδρασαν άλλες χώρες στον Τραμπ;

Ηγέτες από τον Καναδά και το Μεξικό πρότειναν ότι θα συνεργαστούν με την κυβέρνηση Τραμπ για να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες του σχετικά με τη μετανάστευση και τα παράνομα ναρκωτικά. Ο Καναδάς δήλωσε ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με Αμερικανούς αξιωματούχους σχετικά με τη δημιουργία μιας «βορειοαμερικανικής δύναμης κρούσης για τη φαιντανύλη». Το Μεξικό, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι θα δημιουργήσει μια παρόμοια ομάδα για τη μετανάστευση.

Εάν αυτή η συνεργασία δεν είναι αρκετή για τον Τραμπ, ο Καναδάς και το Μεξικό θα εφαρμόσουν πιθανώς τους δικούς τους δασμούς κατά των αμερικανικών εισαγωγών σε αντίποινα, γεγονός που θα πλήξει τις αμερικανικές επιχειρήσεις. Ο πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, δήλωσε την Παρασκευή ότι η χώρα του θα επιβάλει «δυναμικούς αλλά λογικούς» δασμούς κατά των ΗΠΑ.

Αφού ο Τραμπ επέβαλε δασμούς στον μεξικανικό χάλυβα και το αλουμίνιο το 2018, το Μεξικό απάντησε με δασμούς στο χοιρινό κρέας, το τυρί και άλλα αγαθά, επιδιώκοντας να πλήξει τους αμερικανούς κατασκευαστές σε αντίποινα. Οι ΗΠΑ και το Μεξικό κατέληξαν τελικά σε συμφωνία το 2019 για την άρση των δασμών τους.

Τα πρώτα αντίποινα από τον Καναδά - Βάζει δασμούς 25% στα αμερικανικά προϊόντα

Ο Καναδάς ανακοίνωσε δασμούς αντίποινα κατά των ΗΠΑ, σε μια κίνηση που σηματοδοτεί την έναρξη ενός εμπορικού πολέμου μεταξύ των γειτονικών χωρών.

Ο πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό καθόρισε «εκτεταμένους» δασμούς 25%, που επηρεάζουν αμερικανικά προϊόντα αξίας 155 δισ. καναδικών δολαρίων (106,6 δισ. δολάρια, 86 δισ. λίρες), από μπύρα και κρασί μέχρι οικιακές συσκευές και αθλητικά είδη.

Ο Τριντό δήλωσε ότι «δεν θα κάνει πίσω στο να υπερασπιστεί τους Καναδούς», αλλά προειδοποίησε για τις πραγματικές συνέπειες για τους ανθρώπους και στις δύο πλευρές των συνόρων.

«Δεν θέλουμε να είμαστε εδώ, δεν το ζητήσαμε αυτό», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου αργά το Σάββατο.

Ο Καναδός πρωθυπουργός πρόσθεσε ότι οι δασμοί σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 30 δισ. ευρώ θα τεθούν σε ισχύ την Τρίτη και άλλα 125 δισ. ευρώ σε 21 ημέρες, ώστε να δοθεί χρόνος στις καναδικές επιχειρήσεις να προσαρμοστούν.

Η «απάντηση» του Τριντό στοχεύει σε είδη όπως αμερικανική μπύρα, κρασί, μπέρμπον, φρούτα και χυμούς φρούτων, λαχανικά, αρώματα, ρούχα και παπούτσια, καθώς και οικιακές συσκευές, αθλητικά είδη και έπιπλα.

Η ξυλεία και τα πλαστικά θα αντιμετωπίσουν επίσης εισφορές και εξετάζονται επίσης μη δασμολογικά μέτρα που σχετίζονται με κρίσιμα ορυκτά και προμήθειες.

Οι οικονομολόγοι έχουν προειδοποιήσει ότι η επιβολή των φόρων εισαγωγής από τις ΗΠΑ και η αντίδραση του Καναδά, καθώς και του Μεξικού και της Κίνας, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων για τους καταναλωτές.

Ο δασμός είναι ένας εγχώριος φόρος που επιβάλλεται στα αγαθά κατά την είσοδό τους σε μια χώρα, ανάλογος με την αξία της εισαγωγής.

Η προοπτική της θέσπισης υψηλότερων δασμών στις εισαγωγές στις ΗΠΑ έχει ανησυχήσει πολλούς παγκόσμιους ηγέτες, διότι θα καταστήσει ακριβότερη την πώληση αγαθών από τις εταιρείες στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

Ο Καναδάς είναι ο μεγαλύτερος ξένος προμηθευτής αργού πετρελαίου της Αμερικής. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα εμπορικά στοιχεία, το 61% του πετρελαίου που εισήχθη στις ΗΠΑ μεταξύ Ιανουαρίου και Νοεμβρίου του περασμένου έτους προήλθε από τον Καναδά.

Ο Κρίστοφερ Σαντς, διευθυντής του Ινστιτούτου Καναδά του Κέντρου Ουίλσον, δήλωσε στο BBC ότι οι δασμοί μεταξύ των ΗΠΑ και του Καναδά είναι «αμοιβαία εξασφαλισμένη καταστροφή» και θα επηρεάσουν τις ζωές των ανθρώπων πολύ γρήγορα.

Είπε ότι δεν θα υπήρχε χρόνος προσαρμογής, όπως είχε προτείνει πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ: «Απλά ένα τεράστιο χτύπημα που θα κάνει τη ζωή πολλών ανθρώπων πολύ πιο δύσκολη, πολύ γρήγορα».

Ο Καναδάς είναι ο μεγαλύτερος ξένος προμηθευτής αργού πετρελαίου της Αμερικής. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επίσημα εμπορικά στοιχεία, το 61% του πετρελαίου που εισήχθη στις ΗΠΑ μεταξύ Ιανουαρίου και Νοεμβρίου του περασμένου έτους προήλθε από τον Καναδά.

Ενώ το 25% έχει επιβληθεί στα καναδικά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ, η ενέργεια αντιμετωπίζει χαμηλότερο δασμό 10%.