Έκθεση - «τρόμος» της ΕΚΤ: Πάμε ολοταχώς για νέα κρίση χρέους στην ευρωζώνη

13:39 20/11/2024 - Πηγή: iEidiseis

Σε οριακή κατάσταση τα ευρωπαϊκά κράτη λόγω χαμηλής ανάπτυξης, υψηλού χρέους και αμυντικών δαπανών. 

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική, στη νέα ετήσια Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, προειδοποίησε πως η ευρωζώνη βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο μιας νέας κρίσης χρέους εάν το μπλοκ δεν προχωρήσει σε άμεση λήψη μέτρων για το περιορισμό του και δεν μπορέσει να ενισχύσει την ανάπτυξη και να διορθώσει την «πολιτική αβεβαιότητα». Η βελτίωση και των τριών αυτών κρίσιμων παραγόντων, με βάση τις τρέχουσες συνθήκες, φαντάζει εξαιρετικά αμφίβολη.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους Financial Times, στην έκθεσή της επισημαίνει «τα αυξημένα επίπεδα χρέους και τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα», καθώς και την αναιμική ανάπτυξη και τις αβεβαιότητες που προκαλούνται από τα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα σε «ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, ιδίως στη Γαλλίας».

Σημειώνεται πως παρά την απογοητευτική εικόνα της γερμανικής οικονομίας, που βρίσκεται ίσως στη χειρότερη φάση της στη μεταπολεμική ιστορία, τα spreads μεταξύ γαλλικών και γερμανικών 10ετών κρατικών ομολόγων – ένας βασικός δείκτης ανησυχίας των αγορών – αυξήθηκαν τον Νοέμβριο στις 0,78 ποσοστιαίες μονάδες.

Πρόκειται για ένα επίπεδο που προσεγγίζει το υψηλό 12 ετών, το οποίο είχε καταγραφεί κατά την προεκλογική περίοδο πριν από τις βουλευτικές εκλογές του καλοκαιριού, που βύθισαν τη Γαλλία σε μια πολιτική κρίση και με τη χώρα να καλείται να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα λιτότητας για τον περιορισμό του χρέους και του δημοσιονομικού ελλείμματος.

«Οι αντίθετοι άνεμοι στην οικονομική ανάπτυξη από παράγοντες όπως η χαμηλή παραγωγικότητα καθιστούν τα αυξημένα επίπεδα χρέους και τα δημοσιονομικά ελλείμματα πιο πιθανά να αναζωπυρώσουν τις ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του χρέους», προειδοποίησε η ΕΚΤ.

Οι Financial Times υπενθυμίζουν την προηγούμενη κρίση χρέους, πριν από περίπου μια δεκαετία, με την Ελλάδα στο επίκεντρο, σημειώνοντας πως οι τότε αναταραχές στην αγορά υποχώρησαν μόνο αφότου ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι δεσμεύτηκε να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να αποτρέψει την κατάρρευση της νομισματικής ένωσης.

Υπενθυμίζεται πως σύμφωνα και με την τελευταία έκθεση του ΔΝΤ, το παγκόσμιο δημόσιο χρέος αναμένεται πως θα φτάσει τα 100 τρισεκατομμύρια δολάρια. Σε συνδυασμό με το ιδιωτικό ξεπερνάει σήμερα τα 305 τρισεκατομμύρια δολάρια και οι εκτιμήσεις είναι εξαιρετικά δυσοίωνες. Οικονομολόγοι προειδοποιούν πως αυτή η πορεία... «δεν θα τελειώσει καλά».

Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνουν την πίεση

Η ΕΚΤ υπογραμμίζει πως τα ασφάλιστρα κρατικού πιστωτικού κινδύνου θα μπορούσαν να ωθηθούν υψηλότερα από μακροοικονομικά σοκ, επισημαίνοντας πως πολλά κράτη μέλη παρουσιάζουν «αδύναμα» θεμελιώδη δημοσιονομικά μεγέθη.

Η χαμηλή ανάπτυξη και το υψηλό δημόσιο χρέος διαμορφώνουν μια οριακή κατάσταση, η οποία εντείνεται και από την πίεση στους κρατικούς προϋπολογισμούς για μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες και την υποστήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο με τη Ρωσία. Όπως επισήμανε και το ΔΝΤ σε δική του έκθεση για το παγκόσμιο δημόσιο χρέος, οι προϋπολογισμοί, επιβαρύνονται πλέον με υψηλότερες δαπάνες και για την άμυνα και την ενεργειακή ασφάλεια λόγω των αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, ενώ υψηλότερες δαπάνες καταγράφονται και για την αντιμετώπιση της γήρανσης του πληθυσμού, την πράσινη μετάβαση και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Στην έκθεση της ΕΚΤ αναφέρεται επίσης πως σε μια ενδεχόμενη οικονομική ύφεση, οι τραπεζικοί ισολογισμοί θα μπορούσαν επίσης να δεχθούν πλήγμα, καθώς οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις στην Ευρωζώνη παλεύουν ήδη με τα υψηλότερα επιτόκια.

Οι αριθμοί του χρέους

Τα επίπεδα χρέους σε ολόκληρη την ευρωζώνη παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, ενώ οι μεγάλες ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών καταδεικνύουν και την ευθραυστότητα του μπλοκ. Το γεγονός πως οι ισχυρότερες οικονομίες βρίσκονται αντιμέτωπες με μεγάλες «τρύπες» στους προϋπολογισμούς και υψηλό χρέος (βλ. Γαλλία, Ιταλία) αλλά και με δομικά προβλήματα (βλ. Γερμανία) επιτείνει το πρόβλημα.

Παρότι το μέσο χρέος στην ευρωζώνη καταγράφεται στο 88,1%, πίσω από την «κουρτίνα» κρύβονται μεγάλες αντιθέσεις. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, που κατέχει διαχρονικά τα πρωτεία, το χρέος ανέρχεται σε πάνω από 160% του ΑΕΠ και ακολουθεί η Ιταλία με 137% και η Γαλλία με 112%. Την ίδια στιγμή, η Γερμανία και η Ολλανδία, επικεφαλής της ομάδας των αποκαλούμενων «φειδωλών» της Ευρώπης λόγω της άρνησής τους για κοινό δανεισμό των κρατών μελών, βρίσκονται στο 61,9% και 43,2%.

Και το χειρότερο, όπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές, είναι πως ορισμένα κομβικά κράτη βρίσκονται σε μια επικίνδυνη ανοδική τροχιά χρέους. Υπενθυμίζεται πως το ΔΝΤ, στην τελευταία έκθεσή του Fiscal Monitor τον Οκτώβριο, προέβλεπε πως στη Γαλλία το χρέος αναμένεται να αυξηθεί την επόμενη πενταετία σε πάνω από 124%, τις Ιταλίας θα ξεπεράσει το 142%, ενώ και του Βελγίου θα εκτοξευτεί από το 105% σε 119%.

«Η κατάσταση είναι σοβαρότερη και από αυτή που φαίνεται»

Η Ίρα Ντάμπλα-Νόρις, υποδιευθύντρια του τμήματος δημοσιονομικών υποθέσεων του ΔΝΤ, υπογράμμισε στα μέσα Οκτωβρίου πως «υπάρχουν σοβαροί λόγοι για να πιστεύουμε ότι η κατάσταση (με το χρέος) είναι χειρότερη» από αυτήν που καταγράφεται.

Όπως τόνισε από την εμπειρία γνωρίζουμε πως το πραγματικό μέγεθος του χρέους συχνά υποεκτιμάται, καθώς οι προβολές έχουν την τάση να είναι υπερβολικά αισιόδοξες, «είτε επειδή είναι υπερβολικά αισιόδοξες οι κυβερνήσεις αναφορικά με τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη είτε επειδή οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις δεν υλοποιούνται ποτέ πλήρως».

«Όσο αναβάλλεται η προσαρμογή τόσο θα απαιτείται μεγαλύτερη διόρθωση. Και η καθυστέρηση μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνη. Η προηγούμενη εμπειρία μας έχει δείξει ότι το υψηλό χρέος και η έλλειψη αξιόπιστων δημοσιονομικών σχεδίων μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς αντιδράσεις στην αγορά, περιορίζοντας τις δυνατότητες των κρατών να αντιμετωπίσουν μελλοντικά κάποια κρίση», είχε επισημάνει.