Φόβοι για νέο ράλι στις τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη - Οι συνέπειες για την Ελλάδα

20:16 27/12/2024 - Πηγή: iEidiseis

Η Ευρώπη θα πληρώσει πανάκριβα την απόφαση Ζελένσκι για καθολικό στοπ στην τροφοδοσία από την Gazprom.

Νέα άνοδος καταγράφεται στις τιμές του φυσικού αερίου, καθώς ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε πως είναι πολύ δύσκολη η διατήρηση των ροών προς την Ευρώπη, μετά την απόφαση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι να μην παρατείνει τη σχετική συμφωνία που λήγει στο τέλος του έτους.

Σημειώνεται πως παρά τον πόλεμο, η Ρωσία συνέχιζε να στέλνει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας, βάσει συμφωνίας που είχε υπογραφεί πριν από τον πόλεμο.

Παρά τον περιορισμό των ροών και την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Μόσχα που προώθησε η ΕΕ μετά την εισβολή στην Ουκρανία, το ρωσικό φυσικό αέριο παραμένει για αρκετές χώρες, κυρίως της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, ιδιαίτερα σημαντικό.

Μάλιστα, το 2024 οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ κατέγραψαν ρεκόρ από την έναρξη του πολέμου και η Ρωσία ξεπέρασε τις ΗΠΑ ως προμηθευτής της Ευρώπης, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση πίσω από τη Νορβηγία.

Ο Ζελένσκι ανακοίνωσε πως η συμφωνία που προέβλεπε τη μεταφορά φυσικού αερίου στην ΕΕ μέσω της Ουκρανίας θα τερματιστεί, καθώς αυτή προσφέρει έσοδα στη Ρωσία τα οποία τα χρησιμοποιεί για να χρηματοδοτεί τον στρατό της.

Μετά και την επισήμανση Πούτιν πως δύσκολα θα μπορέσει να βρεθεί μια εναλλακτική για να συνεχιστούν οι ροές, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης εκτινάχθηκαν έως και 5%, στο υψηλότερο επίπεδο στην τρέχουσα εβδομάδα.

Φυσικό αέριο: Ο ρόλος Φίτσο και Όρμπαν

Πολλοί ελπίζουν σε μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής, καθώς το Κίεβο έχει δηλώσει πως θα μπορούσε να αποδεχθεί τη συνέχιση των προμηθειών σε περίπτωση που οι Ευρωπαίοι εγγυηθούν πως τα χρήματα δεν θα πηγαίνουν στη Ρωσία.

Από την πλευρά του, το Κρεμλίνο υπογράμμισε πως οι διάφορες προτάσεις που βρίσκονται στο τραπέζι και οι οποίες προβλέπουν χώρες όπως η Ουγγαρία, η Σλοβακία, η Τουρκία ή το Αζεμπαϊτζάν να πάρουν τον έλεγχο του φυσικού αερίου που μεταφέρεται μέσω Ουκρανίας, είναι σχετικά δύσκολο να πραγματοποιηθούν, καθώς η Gazprom έχει μακροπρόθεσμα συμβόλαια που δύσκολα αλλάζουν.

Ζητήματα από την παύση των ροών φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας θα αντιμετωπίσουν κυρίως Αυστρία, Τσεχία, Ουγγαρία και Σλοβακία, αλλά εκτιμάται πως θα βρεθούν εναλλακτικές διαδρομές.

Υπενθυμίζεται πως τόσο ο Σλοβάκος πρωθυπουργός, Ρόμπερτ Φίτσο, όσο και ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, είναι οι δύο Ευρωπαίοι ηγέτες που έχουν εκφράσει ανοιχτά τη «συμπάθειά» τους προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Μάλιστα ο πρώτος επισκέφτηκε αιφνιδιαστικά το Κρεμλίνο την περασμένη Παρασκευή (20/12), ύστερα από την απόφαση του Ζελένσκι.

Παρότι δεν δόθηκαν περισσότερες διευκρινήσεις για τα όσα συζητήθηκαν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, οι πληροφορίες ανέφεραν πως στο επίκεντρο της συνάντησης ήταν το ενεργειακό ζήτημα και οι ροές φυσικού αερίου.

Ο Ζελένσκι επέκρινε τον Φίτσο για τη στάση του, με τον Σλοβάκο πρωθυπουργό να τονίζει σε ανάρτησή του στα social media πως η συνάντηση ήταν μια «απάντηση» στον Ουκρανό πρόεδρο και τη μονομερή απόφασή του να τερματίσει τη «διέλευση φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας στο έδαφος της Σλοβακίας».

Τουρκία, Ουγγαρία και Σλοβακία θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια εναλλακτική διαδρομή, μέσω του Turkstream, ώστε να φτάνει το αέριο στην Ευρώπη.

Αυτήν τη στιγμή από την Ουκρανία διέρχεται περίπου το 5% της συνολικής ευρωπαϊκής ζήτησης σε φυσικό αέριο, ωστόσο επιμέρους για κάποιες χώρες το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλότερο. Ο τερματισμός αυτών των προμηθειών θα σημαίνει πως οι ενδιαφερόμενοι θα αναγκαστούν να βασιστούν περισσότερο στο υγροποιημένο αέριο (LNG) από τις ΗΠΑ, το οποίο είναι πολύ πιο ακριβό.

Δύσκολη η απεξάρτηση της Ελλάδας από τη Ρωσία

Ταυτόχρονα, πληθαίνουν οι ενδείξεις που αποτυπώνουν τις δυσκολίες της απεξάρτησης της ελληνικής αγοράς από τη Ρωσία. Στο πλαίσιο αυτό, υψηλότερες τιμές στον ηλεκτρισμό και στο φυσικό αέριο χαρακτηρίζουν το ενεργειακό καταναλωτικό προφίλ της χώρας για τον μήνα, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, βάσει ανάλυσης του ΙΕΝΕ.

Οι συνολικές εισαγωγές φυσικού αερίου της Ελλάδας για το Νοέμβριο ανήλθαν σε 7 TWh, αυξημένες κατά 46% σε μηνιαία βάση και κατά 62% σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του προηγούμενου έτους.

Η συνεισφορά των εισαγωγών LNG (υγροποιημένο αέριο), μέσω των δύο πλέον σημείων εισόδου της χώρας (Αγία Τριάδα και Αμφιτρίτη), διαμορφώθηκε στο 45% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου τον περασμένο μήνα, με το υπόλοιπο 41% από την πύλη του Σιδηροκάστρου (προερχόμενο από τη Ρωσία) και το 14% από την Νέα Μεσημβρία (προερχόμενο από το Αζερμπαϊτζάν).

Στερεύουν τα αποθέματα φυσικού αερίου στην ΕΕ

Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δύσκολη εξαιτίας του βαρύ χειμώνα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πως τα αποθέματα φυσικού αερίου εξαντλούνται και μάλιστα με ταχύτερο ρυθμό από την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε πριν από περίπου 3 χρόνια, όταν ξεκινούσε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Gas Infrastructure Europe, ο όγκος του φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκές αποθήκες έχει μειωθεί περίπου 19% από τα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν και τελειώνει η περίοδος αναπλήρωσης στις αγορές.

Η πληρότητα των αποθηκών αερίου στην ΕΕ κινείται κάτω από το 75%, οριακά πάνω από το μέσο όρο των προηγούμενων 10 ετών. Τα δύο προηγούμενα χρόνια οι πτώσεις κατά την ίδια περίοδο ήταν μονοψήφιες.

Ορισμένες χώρες έχουν εξαντλήσει τα αποθέματά τους πιο γρήγορα από άλλες. Για παράδειγμα, η Ολλανδία σημείωσε πτώση 33% στον όγκο του φυσικού αερίου που αποθηκεύτηκε από την αρχή του χειμώνα, ενώ η Γαλλία σημείωσε πτώση 28%.

Η τελευταία φορά που οι αποθήκες άδειασαν τόσο γρήγορα ήταν το 2021, όταν η Ρωσία άρχισε να μειώνει τις προμήθειες στους αγωγούς. Πάντως, οι αξιωματούχοι της ΕΕ είναι πεπεισμένοι ότι το μπλοκ δεν χρειάζεται ρωσικά καύσιμα, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα αποδεχτεί υψηλότερες τιμές για να αγοράσει φυσικό αέριο από αλλού.