Γεωπολιτικά παιχνίδια στο τρίγωνο Πούτιν, Ερντογάν, Άσαντ - Πώς «κάηκε» ο ισχυρός άνδρας της Συρίας

18:36 9/12/2024 - Πηγή: iEidiseis

Οι συσχετισμοί στη Μέση Ανατολή μεταβάλλονται από ώρα σε ώρα, όπως αποδείχθηκε (και) στη Συρία.

Οι γεωπολιτικές ανατροπές στη Μέση Ανατολή διαδέχονται η μία την άλλη. Οι συσχετισμοί μεταβάλλονται από ώρα σε ώρα. Ουδείς μπορεί να προβλέψει πού θα κάτσει η μπίλια.

Αυτό που βιώνουμε τα τελευταία εικοσιτετράωρα στη Συρία με την ανατροπή του Άσαντ (την οποία γνώριζε η Τουρκία 6 μήνες πριν) παραπέμπει στην πτώση των καθεστώτων Σαντάμ Χουσείν στο Ιράκ και Μουαμάρ Καντάφι στη Λιβύη.

Ωστόσο, στην περίπτωση της Συρίας, οι εξελίξεις είναι πολύ πιο γρήγορες, που δεν τις προλαβαίνουν ούτε οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών που ανέλαβαν μα παίξουν διαμεσολαβητικό ρόλο. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα με αυτό που συνέβη το περασμένο Σάββατο στην Ντόχα του Κατάρ, όπου συναντήθηκαν οι επικεφαλής της διπλωματίας της Ρωσίας, του Ιράν και της Τουρκίας για να αναζητήσουν τρόπους εξομάλυνσης της κατάστασης στην Συρία με όλα τα σενάρια να έχουν ως δεδομένη την παραμονή Άσαντ στην εξουσία ! Παρ´ ότι και οι τρεις εμπλεκόμενες χώρες εξέφρασαν τα παράπονα τους για την στάση του Άσαντ που δεν αντιλαμβάνεται την πραγματική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην χώρα του ζητούσαν να συνεργαστεί με την αντιπολίτευση για να αποφευχθεί η κρίση.

Ενώ οι ΥΠΕΞ έπεσαν για ύπνο το πρωί, ξύπνησαν με τον Άσαντ να έχει ήδη ανατραπεί!

Όπως σχολίασε ο Guardian, «σπάνια τόσοι πολλοί διπλωμάτες έχουν αποδειχτεί τόσο άσχετοι, τόσο γρήγορα!».

Άρα, τι ακριβώς συνέβη με την αποκαθήλωση Άσαντ; Ήταν αιφνίδια ή προγραμματισμένη; Η Τουρκία ήξερε έξι μήνες πριν ότι ο Άσαντ θα ανατραπεί;

Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι η Ρωσία και όχι η Δύση τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια του Άσαντ. Ο Πούτιν δηλαδή αντάλλαξε τη Συρία με την Ουκρανία, κάτι που υπονόησε και ο Ντ. Τράμπ στο διαδικτυακό μήνυμά του το περασμένο Σάββατο, λέγοντας ότι η εμπλοκή της Ρωσίας, όπως και των ΗΠΑ στη Συρία δεν τους απέφερε κέρδη παρά μόνο δυσβάσταχτο κόστος.

Η εκτίμηση αυτή για τη στάση της Ρωσίας προκύπτει και από την εμμονή της Μόσχας τους τελευταίους μήνες να υπάρξει επαφή μεταξύ του Ερντογάν με τον Άσαντ. Ο Ερντογάν, ως αίλουρος της διπλωματίας, έκανε τον μικρότερο και έτεινε χείρα φιλίας στον Άσαντ και του πρότεινε να συναντηθούν. Πρόταση που δεν έκανε αποδεχτή ο Άσαντ, εκνευρίζοντας τη Μόσχα, η οποία επί 17 φορές έθετε βέτο στον ΟΗΕ για να μην καταδικαστεί το καθεστώς Άσαντ. Ο θυμός της Ρωσίας εκφράστηκε και από τον Σεργκέι Λαβρόφ το περασμένο Σάββατο στην Ντόχα, ο οποίος σε συνέντευξη του στο Al Jazeera άσκησε δημοσίως κριτική στον Άσαντ, λέγοντας ότι: «Κάνει ότι δεν καταλαβαίνει».

Βεβαίως, όπως αποκάλυπτε το Bloomberg, ο Άσαντ καταλάβαινε τον κίνδυνο της ανατροπής και γι' αυτό παρασκηνιακά έκανε μια απέλπιδα προσπάθεια για να παραμείνει στην εξουσία, προσεγγίζοντας διπλωματικά τον Λευκό Οίκο και τον εκλεγμένο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ χωρίς αποτέλεσμα.

Οι ΗΠΑ επιχειρούν να εμφανιστούν ως ουδέτερες σε τούτη κρίση, ενώ δηλώνει ο Τράμπ ότι δεν ενδιαφέρει την Αμερική η Συρία, την ίδια ώρα αμερικανικά μαχητικά βομβαρδίζουν στόχους του ISIS εντός συριακού εδάφους για να μην ανασυγκροτηθούν οι Τζιχαντιστές εν μέσω του χάους που επικρατεί.

Την ίδια στάση με τις ΗΠΑ τηρεί λίγο πολύ και το Ισραήλ . Χαιρετίζει την πτώση του καθεστώτος Άσαντ και συνεχίζει να βομβαρδίζει στρατιωτικές βάσεις του Ιράν εντός στη Συρία που χρησιμοποιεί το θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης ως προγεφύρωμα για την τροφοδοσία της Χεζμπολάχ στον Λίβανο με στρατιωτικό υλικό.

Χθες, Κυριακή (8/12), η Ισραηλινή Αεροπορία βομβάρδισε το κύριο ερευνητικό κέντρο στη συριακή πρωτεύουσα. Το κέντρο αυτό θεωρείται από καιρό ύποπτο ότι χρησιμοποιείται από το Ιράν για την ανάπτυξη κατευθυνόμενων πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς. Το Ισραήλ στόχευσε επίσης την έδρα των τελωνείων και τις στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών σε ένα συγκρότημα ασφαλείας στην πρωτεύουσα.

Παράλληλα, μέσα στην νύχτα χερσαία τμήματα του Ισραηλινού Στρατού μπήκαν σε συριακό έδαφος πρώτη φορά μετά το 1973!

Είναι σαφές ότι η απομάκρυνση του Άσαντ ωφελεί ποικιλοτρόπως το Ισραήλ. Σηματοδοτεί μια περαιτέρω αποδυνάμωση της περιφερειακής δύναμης του Ιράν και αφαιρεί ένα σημαντικό μέλος του λεγόμενου «άξονα αντίστασης» της Τεχεράνης. Χωρίς τον Άσαντ και ένα φιλικό καθεστώς στη Συρία, το Ιράν δεν θα έχει χερσαίες οδούς για τον ανεφοδιασμό του εταίρου του, της Χεζμπολάχ, ώστε να βοηθήσει την λιβανέζικη οργάνωση στον πόλεμό της με το Ισραήλ.

Πόσο κερδισμένη βγαίνει η Τουρκία;

- Αναβαθμισμένος ο ρόλος της Τουρκίας;

Ας μην βγάζουμε γρήγορα και αυθαίρετα συμπεράσματα.

Ο Ερτογάν αναζητεί αφενός διαμεσολαβητικό μεταξύ Δαμασκού και Δύσης και αφετέρου να ελέγχει το βόρειο τμήμα της Συρίας, στριμώχνοντας τους Κούρδους της Συρίας που η Άγκυρα υποστηρίζει ότι έχουν διασύνδεση με τους Κούρδους της Τουρκίας, δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα αποσταθεροποίησης.

Επομένως, στην εξίσωση για να διαπιστωθεί εάν και κατά πόσο θα είναι ωφελημένη η Τουρκία από την εξέγερση στη Συρία, θα εξαρτηθεί από το ποια θα είναι η θέση των Κούρδων μέσα στο νέο γεωπολιτικό πεδίο.

Για την ίδια την Τουρκία η αβεβαιότητα στη Συρία δημιουργεί σοβαρές προκλήσεις, καθώς εάν επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, προκειμένου να στραφεί εναντίον της κουρδικής οντότητας στη Βορειοανατολική Συρία, πιθανόν να προκαλέσει νέα εμφύλια σύρραξη που θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη αποσταθεροποίηση στην περιοχή.

Οι ΗΠΑ μέχρι πρότινος στήριζαν την ιδέα δημιουργίας ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στη βορειοανατολική Συρία. Για πρώτη φορά έχουν προσκληθεί στην τελετή ορκωμοσίας του Ντ. Τράμπ οι ηγέτες των βασικών κουρδικών οργανώσεων.

Στον αέρα η παρουσία των Ρώσων στη Συρία

- Η Ρωσία προτίθεται να αποχωρήσει από την Συρία;

Αυτό θα εξαρτηθεί από τη στάση των ΗΠΑ. Εάν δεν απομακρυνθεί ο αμερικανικός στρατός δεν πρόκειται να φύγει και η Ρωσία. Θα παραμείνει με το επιχείρημα ότι η παρουσία της θα αποτρέψει με μεγάλο βαθμό την επικράτηση των «τρομοκρατών» και η Συρία να μην ακολουθήσει τη μοίρα της Λιβύης και του Ιράκ, δύο χωρών που υπέστησαν παρατεταμένους εμφυλίους μετά την ανατροπή ισχυρών ανδρών ( Καντάφι και Σαντάμ Χουσειν) από χαοτικές επαναστάσεις.

Οι Ρώσοι μέχρι τώρα παρείχαν αεροπορική κάλυψη, αλλά όχι χερσαίες δυνάμεις, εκτός από τη μισθοφορική ομάδα Βάγκνερ, η οποία ουσιαστικά εκδιώχθηκε με το πραξικόπημα του Πριγκόζιν στη Ρωσία το 2023.

Το λογικό είναι η Ρωσία να θέλει να κρατήσει τις βάσεις στη Συρία, το ζητούμενο είναι αν ο συριακός συνασπισμός θα δεχτεί οτιδήποτε από αυτούς».

Το Κρεμλίνο τηρεί σιγή ιχθύος για το μέλλον των βάσεων, δηλώνοντας ότι είναι πολύ νωρίς για να καθοριστεί τι μέλλει γενέσθαι με τη στρατιωτική του παρουσία στη Συρία.

Στο παρασκήνιο οι Ρώσοι αξιωματούχοι φαίνεται να έχουν ξεκινήσει μια εκστρατεία προσέγγισης με στόχο τους ηγέτες που ανέτρεψαν τον Άσαντ.

Τα τελευταία 24ωρα η Μόσχα και τα ελεγχόμενα από το κράτος μέσα ενημέρωσης έχουν μαλακώσει αισθητά τη ρητορική τους απέναντι στην ισλαμιστική ομάδα HTS, η οποία ηγήθηκε της εξέγερσης κατά του Άσαντ.

Το RIA Novosti και το Tass, τα δύο κορυφαία ρωσικά πρακτορεία ειδήσεων, σταμάτησαν να χαρακτηρίζουν την HTS ως «τρομοκρατική» οργάνωση, αλλά «ένοπλη αντιπολίτευση».

Σε μια άλλη ένδειξη της προθυμίας της Ρωσίας να συνεργαστεί με τη νέα ηγεσία στη Δαμασκό, η πρεσβεία της Συρίας στη Μόσχα ύψωσε το πρωί της Δευτέρας τη σημαία με τα τρία αστέρια των συριακών ανταρτικών ομάδων.

Αβέβαιη η τύχη των χριστιανών στη Συρία

Στη Συρία το 10% του πληθυσμού είναι Χριστιανοί ορθόδοξοι που βρίσκεται υπό την σκέπη του Πατριαρχείου Αντιοχείας, επί καθεστώτος Άσαντ δεν υπήρξαν ιδιαίτερες προκλήσεις για την ασφάλειά τους. Όμως, με την παρουσία στην ηγεσία των δυνάμεων που ανέτρεψαν τον Άσαντ, των τζιχαντιστών της HTS, υπάρχει εύλογη αγωνία για την επόμενη ημέρα. Εάν δεν υπάρξει μια συντεταγμένη και συμφωνημένη διαδικασία αποκατάστασης της δημοκρατίας στη χώρα και επικρατήσει ο νόμος του ισχυρού, που αυτή τη στιγμή είναι οι τζιχαντιστές, αυτό θα οδηγήσει σε έξοδο του χριστιανικού στοιχείου από τη χώρα και διάλυση της μακραίωνης χριστιανικής παρουσίας σε μια από τις ιστορικές κοιτίδες του.

Ριζοσπάστης Ισλαμιστής ή οπορτουνιστής ο Τζολάνι;

- Τι σόι είναι ο Τζολάνι;

Η απορία παραμένει στη διεθνή κοινότητα. Ο αλ-Τζολάνι που έριξε τον Άσαντ είναι ένας ριζοσπάστης Ισλαμιστής, ή ένας οπορτουνιστής αρχηγός του συνασπισμού των ανταρτών;

Το ερώτημα παραμένει αν ο αλ-Τζολάνι και η HTS έχουν πραγματικά αφήσει πίσω τους τις εξτρεμιστικές τους ρίζες και έχει κόψει οποιαδήποτε σχέση με το ISIS.

Ο Τζολάνι, αφού έρχεται σε ρήξη με την αλ-Κάιντα το 2016, επιχειρεί να αλλάξει την εικόνα του και να εμφανίσει ένα πρόσωπο πιο μετριοπαθές. Επιλέγοντας το βελούδινο γάντι από τη σιδηρά πυγμή, επιβάλλει τον Ιανουάριο 2017 στους ριζοσπαστικούς αντάρτες της βόρειας Συρίας να συγχωνευθούν στους κόλπους της HTS. Εγκαθιδρύει μια πολιτική διοίκηση και πολλαπλασιάζει τις θετικές κινήσεις έναντι των Χριστιανών στην επαρχία του Ιντλίμπ (βορειοδυτική Συρία).

Ωστόσο, η Δύση εξακολουθεί να είναι δύσπιστη κατατάσσοντας την HTS στις τρομοκρατικές οργανώσεις...

Αυτήν την στιγμή με αναπάντητα όλα τα παραπάνω καίρια ερωτήματα ουδείς μπορεί να το προβλέψει το μέλλον της Συρίας. Αφοπλιστική η απάντηση του Σεργκέι Λαβρόφ, όταν ρωτήθηκε ποια πρόβλεψη κάνει για τη Συρία: «Η δουλειά μου δεν είναι να μαντεύω. Δεν είμαι μάντης».-