Γεωπολιτική ανατροπή με επίκεντρο τη Συρία - Η Τουρκία στο προσκήνιο

21:50 8/12/2024 - Πηγή: iEidiseis

Η πτώση του Άσαντ οδηγεί σε υποχώρηση τη Ρωσία από τη Συρία και αναβαθμίζει το ρόλο της Τουρκίας.

Καθώς οι πανηγυρικοί πυροβολισμοί ακούγονταν σε όλη την Συρία, τα διπλωματικά όπλα του Ιράν και της Ρωσίας, που βρίσκονταν στη Ντόχα για να συμμετάσχουν σε ένα σημαντικό φόρουμ διαλόγου, σιώπησαν, καθίστανται ανίσχυρα και άσχετα με τα γεγονότα στη Δαμασκό.

Μόλις 12 ώρες πριν, οι βασικές εξωτερικές δυνάμεις (Ρωσία, Ιράν, Τουρκία) είχαν συναντηθεί με πέντε αραβικά κράτη στο περιθώριο του φόρουμ για να εκδώσουν κοινή δήλωση με

την οποία ζητούσαν τον τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων, τη διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και διαβουλεύσεις για μια πολιτική λύση μεταξύ του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ και της αντιπολίτευσης.

Ήταν μια τελευταία προσπάθεια να διατηρηθεί μια φάση ελέγχου των γεγονότων, αλλά οι διπλωμάτες συζήτησαν την τύχη του Σύρου προέδρου στη συνάντηση και το κατά πόσον θα υπάρξουν σύντομα μάχες στους δρόμους της Δαμασκού.

Οι Ρώσοι ανέφεραν στη συνάντηση ότι ο Άσαντ ήταν άκαμπτος, αρνούμενος να αποδεχθεί την πραγματικότητα ή την ανάγκη διαλόγου με την Τουρκία, τη χώρα που χρηματοδοτεί τις στρατιωτικές δυνάμεις που απειλούν την πρωτεύουσα. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Abbas Araghchi, φαινόταν πονεμένος και αφηρημένος.

Έξι ώρες αφότου οι διπλωμάτες έφυγαν από τη συνάντηση, ξύπνησαν με την είδηση ότι ο Άσαντ είχε «πέσει». Σπάνια τόσοι πολλοί διπλωμάτες έχουν καταστεί τόσο άσχετοι τόσο γρήγορα, σχολιάζει ο Guardian.

Η «αμηχανία» της Ρωσίας

Στη σύνοδο κορυφής του Σαββάτου, ο Ρώσος ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ, είχε ερωτηθεί στη σκηνή για το μέλλον της Συρίας, καθώς του ζητήθηκε να εξηγήσει τον ρόλο της Ρωσίας στη χώρα την τελευταία δεκαετία. Κάποια στιγμή περιορίστηκε από τον συνομιλητή του, τον James Bays από το Al Jazeera, να ξεστομίσει: «Αν θέλετε να πω: «ναι, χάσαμε στη Συρία, είμαστε τόσο απελπισμένοι», αν αυτό χρειάζεστε, ας συνεχίσουμε».

Εκνευρισμένος, πίεσε τον συνεντευξιαστή του να μεταφέρει τη συζήτηση στην Ουκρανία, ένα γνώριμο έδαφος στο οποίο θα μπορούσε να υποστηρίξει τη ρωσική στρατιωτική ισχύ και την αμερικανική υποκρισία.

Αλλά συνέχισε να υποστηρίζει ότι οι τζιχαντιστικές ομάδες δεν μπορούν να εδραιωθούν στη Συρία και ότι ο Άσαντ είναι το προπύργιο που το αποτρέπει αυτό. «Είναι ανεπίτρεπτο να επιτρέψουμε στις τρομοκρατικές ομάδες να πάρουν τον έλεγχο των εδαφών κατά παράβαση των συμφωνιών που υπάρχουν», είπε, αναφερόμενος στην Hayat Tahrir al-Sham (HTS), η οποία είχε οδηγήσει την απόδραση από την επαρχία Ιντλίμπ στο Χαλέπι και στη συνέχεια, εκτάκτως, στη Δαμασκό.

Πέρασε από το τελετουργικό της αναφοράς στην ανάγκη εφαρμογής της απόφασης 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2015, με έκκληση για δημοκρατική μετάβαση στη Συρία, με την οποία ο Άσαντ είχε αρνηθεί να συμμετάσχει.

Ερωτηθείς γιατί ο Άσαντ δεν βοήθησε στη μετάβαση της εξουσίας, ο Λαβρόφ είπε: «Κανείς δεν είναι τέλειος». Δεν έκανε καμία αναφορά στις 17 φορές που η Ρωσία άσκησε βέτο στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ προκειμένου να προστατεύσει τον Άσαντ.

Καθώς η συνέντευξη συνεχιζόταν, ο Λαβρόφ αντέδρασε αμήχανα όταν ρωτήθηκε για το μέλλον της ναυτικής βάσης της Ρωσίας στην Ταρτούς και της αεροπορικής βάσης στο Χμεϊμίμ, λέγοντας ότι «δεν είναι δουλειά του να μαντεύει» τι θα συμβεί. Το μόνο που γνώριζε ήταν ότι η Μόσχα κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει την επικράτηση των «τρομοκρατών», προσθέτοντας ότι λυπάται για τον συριακό λαό αν ακολουθήσει τη μοίρα της Λιβύης και του Ιράκ, δύο χωρών που υπέστησαν παρατεταμένους εμφυλίους μετά την ανατροπή ισχυρών ανδρών από χαοτικές επαναστάσεις.

Σε ερώτηση αν πραγματικά πιστεύει ότι ο Άσαντ θα κερδίσει τις ελεύθερες και δίκαιες εκλογές που ζητά το ψήφισμα 2254, ο Λαβρόφ άλλαξε το θέμα με την παρουσία των ΗΠΑ στην ανατολική Συρία, «υποστηρίζοντας τους Κούρδους αυτονομιστές, μεταξύ άλλων σε εδάφη που ιστορικά ανήκαν σε αραβικές φυλές, εκμεταλλευόμενοι τους πόρους πετρελαίου και τροφίμων, πουλώντας τους στην παγκόσμια αγορά και χρηματοδοτώντας το οιονεί κράτος που οικοδομούν εκεί».

Ο Λαβρόφ είναι ίσως ο πιο έμπειρος διπλωμάτης στον πλανήτη, αλλά ποτέ δεν θα μπορούσε να πάρει συνέντευξη τόσο αυτονόητα στα πρόθυρα της ταπείνωσης.

Τις προηγούμενες ημέρες κάθε προσπάθεια να πειστεί το Ιράκ, το τελευταίο προπύργιο της Τεχεράνης στον αραβικό κόσμο, να έρθει να σώσει τον Άσαντ είχε αποτύχει. Η 12ετής εμπλοκή του Ιράν στη Συρία έφτανε στο τέλος της, σηματοδοτώντας το κλείσιμο του χερσαίου διαδρόμου του προς τον Λίβανο και τη Χεζμπολάχ.

Ολόκληρη η στρατηγική ασφάλειας του Ιράν για την άμυνα είχε καταρρεύσει και τώρα η κυβέρνηση ίσως χρειαστεί να επανεξετάσει πώς θα επιβιώσει.

Η Τουρκία στο επίκεντρο των εξελίξεων

Αντίθετα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, πρώην επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, περιτριγυρισμένος από μια τεράστια συνοδεία, είπε ελάχιστα δημόσια, διαισθανόμενος ότι η χώρα του μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος εξωτερικός ωφελημένος από την πτώση του Άσαντ.

Η Τουρκία έχει στη διάθεσή της την ομάδα-ομπρέλα των συριακών πολιτοφυλακών που ονομάζεται Συριακός Εθνικός Στρατός και έχει μια είδους σχέση με την HTS. Αλλά με τη δύναμη έρχεται και η ευθύνη. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην περιοχή έχει τη δύναμη να βοηθήσει τους Σύρους να σχηματίσουν την ανεξάρτητη κυβέρνηση συναίνεσης που τους αξίζει ο μακρύς αγώνας τους για απελευθέρωση.