Ο Μυστικός Δείπνος όπως τον οραματίστηκαν οι μεγαλύτεροι δάσκαλοι της ζωγραφικής

13:53 16/4/2020 - Πηγή: iEidiseis

Δέκα αριστουργήματα τέχνης -ανάμεσά τους και ο πιο πολύτιμος πίνακας όλων των εποχών- είναι αφιερωμένα στο τελευταίο δείπνο του Ιησού με τους μαθητές του την Μεγάλη Πέμπτη

Κάθε κείμενο για την απεικόνιση του Θείου Πάθους ξεκινάει απαραίτητα από το «Μυστικό Δείπνο» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, την περίφημη τοιχογραφία που δεσπόζει στην τραπεζαρία του μοναστηριού Σάντα Μαρία ντέλλε Γκράτσιε (Santa Maria delle Grazie - Παναγία της Χάριτος) στο Μιλάνο.

Η τοιχογραφία, της οποίας η αξία δεν μπορεί να υπολογιστεί, καθώς και ολόκληρο το κτηριακό συγκρότημα έχουν ανακηρυχθεί προστατευόμενα μνημεία

παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την Unesco. Όμως, πέρα από την αδιαμφισβήτητη καλλιτεχνική αξία της, η τοιχογραφία έδωσε τροφή τους αιώνες που μεσολάβησαν από τη δημιουργία της (1495 – 1497) σε αμέτρητες δοξασίες, με πιο «δημοφιλή» εκείνη που θέλει τη Μαρία Μαγδαληνή -και όχι τον Ιωάννη- να κάθεται εκ δεξιών του Ιησού. Οι οπαδοί της εν λόγω θεωρίας διατείνονται πως ο πίνακας αποδεικνύει την ύπαρξη κρυφής ερωτικής σχέσης ανάμεσα στον Ιησού και την Μαρία Μαγδαληνή, κάτι που η Εκκλησία αρνείται μετά βδελυγμίας. Η σχετική θεωρία ενισχύθηκε από την κυκλοφορία του «Κώδικα Ντα Βίντσι» του Νταν Μπράουν.

Όμως, για εσάς που δεν χορτάσατε από τις θεωρίες συνομωσίας για τον Covid-19, η τοιχογραφία θα σας δώσει άφθονη τροφή -από το Άγιο Δισκοπότηρο ως την αλατιέρα, η φαντασία των συνομωσιολόγων οργιάζει.

Το «Μυστικό Δείπνο» του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου, φιλοτεχνημένο το 1568 εκτίθεται σήμερα στην Εθνική Πινακοθήκη της Μπολόνια. Σε αντίθεση με την διάσημη τοιχογραφία του Ντα Βίντσι, το έργο το El Greco αγνοεί τις νόρμες της αναγεννησιακής τέχνης για την αρμονία και τη σύνθεση και ποντάρει στην εκφραστικότητα των χρωμάτων και την συγκινησιακή φόρτιση. Προσέξτε την αντίδραση του Ιούδα στα λόγια του Ιησού και τα μαχαίρια που δείχνουν προς το μέρος του.

 

Για περισσότερες πληροφορίες δείτε το βίντεο:

Για τους λάτρεις της πρώιμης αναγεννησιακής τέχνης, το «Μυστικό Δείπνο» του Τζιότο (1304-1305) στο παρεκκλήσιο Σκροβένι στην Πάδοβα είναι ένα από τα ωραιότερα δείγματα θρησκευτικής τέχνης στον κόσμο. Κατά πολλούς, εμπνευσμένο από τα Απόκρυφα Ευαγγέλια, αποτελεί μέρος μιας ολόκληρης σειράς από νωπογραφίες που εικονίζουν επεισόδια από τη ζωή του Χριστού και της Παναγίας.

Απόλυτα «κοσμικός» στον τρόπο με τον οποίον εκφράζονταν ζωγραφικά, ο Τζανμπαττίστα Τιέπολο, άξιο τέκνο της Βενετίας όπου γεννήθηκε και μεγαλούργησε, έδωσε την προσωπική του μεγαλοπρεπή ερμηνεία στο επεισόδιο του Μυστικού Δείπνου. Το περίφημο έργο του, λάδι σε μουσαμά φιλοτεχνημένο τη διετία 1745 -1747, ανήκει στη συλλογή του Λούβρου.

Στην Πινακοθήκη Μπρέρα στο Μιλάνο, σε καραντίνα λόγω Covid-19, ο «Μυστικός Δείπνος» του Ρούμπενς έχει να διηγηθεί μια ενδιαφέρουσα ιστορία. Βρέθηκε στο Μιλάνο το 1813, από τον καθεδρικό ναό του Μέχελεν (ή Μισελέν) στο Βέλγιο, σε αντιστάθμισμα των έργων που είχε αφαιρέσει από την πόλη ο Ναπολέοντας.

Πιο γνωστός για τον πίνακά του «δείπνο στην Εμμαούς», ο Καρλ Μπλοχ, Δανός ζωγράφος του 19ου αιώνα, εκπρόσωπος του ρεύματος του νεοκλασικισμού, υπογράφει αυτόν τον «Μυστικό Δείπνο» που μπορεί να δει κανείς σήμερα στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του κάστρου Frederiksborg Castle στη Δανία. Για αδιευκρίνιστους λόγους το έργο του Μπλοχ -σε μεγάλο βαθμό θρησκευτικής έμπνευσης- είναι κεντρικό στη λατρεία των Μορμόνων.

Ούτε έναν, ούτε δύο «Μυστικούς Δείπνους» φιλοτέχνησε ο Τιντορέττο τα χρόνια που έδρασε. Είναι γνωστή άλλωστε η μανία με την οποία δούλευε, εξαιτίας της οποία κέρδισε το παρατσούκλι «Φουριόζο». Όμως, ο πιο εντυπωσιακός κοσμεί τη Βασιλική του San Giorgio Maggiore στη Βενετία. Έργο της διετίας 1592–1594 παρουσιάζει σαφείς ομοιότητες με το έργο του Θεοτοκόπουλου.

Ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου Αλμπερτίνα στη Βιέννη είναι «Ο Μυστικός Δείπνος» του Άλμπρεχτ Ντύρερ, ξυλογραφία του 1510 που κάποιοι τολμούν να συγκρίνουν με το ομότιτλο έργο του Ντα Βίντσι. Πέρα από την καλλιτεχνική αξία του, το έργο ξεχωρίζει λόγω της παρουσίας μόνο των έντεκα μαθητών του Ιησού -ο καλλιτέχνης έχει πετάξει τον Ιούδα έξω από το κάδρο του.

Το πιο δημοφιλές από τα έργα της συλλογής της Εθνικής Πινακοθήκης στην Ουάσιγκτον, «Το μυστήριο του Τελευταίου (μυστικού) Δείπνου» του Σαλβατόρ Νταλί, ρίχνει φως στο μυστήριο των πεποιθήσεων του εκκεντρικού Ισπανού καλλιτέχνη.

Ελάχιστοι άνθρωποι γνωρίζουν ότι ο Άντι Γουόρχολ μεγάλωσε σε οικογένεια Ουνιτών από τη Σλοβακία και ότι επισκέπτονταν τακτικά την εκκλησία, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία της ζωής του. Μάλιστα, για να μην γίνει αντιληπτός από το «σινάφι», απέφευγε ευλαβικά την εκκλησία της γειτονιάς του και εκτελούσε τα θρησκευτικά του καθήκοντα στην άλλη άκρη του Μανχάταν. Ένα χρόνο πριν από τον θάνατό του, ο Αλέξανδρος Ιόλας, παρήγγειλε στον καλλιτέχνη μια σειρά από λιθογραφίες εμπνευσμένες από τον «Μυστικό Δείπνο» του Ντα Βίντσι . Τα έργα -περισσότερα από 100- εκτέθηκαν για πρώτη φορά μετά τον θάνατο του Γουόρχολ το 1987.