Ρήγας Φεραίος: 5 πράγματα για τον πρωτεργάτη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού

06:25 12/6/2020 - Πηγή: iEidiseis

Ο Ρήγας Φεραίος δολοφονήθηκε στις 12 Ιουνίου του 1798 στο Βελιγράδι.

Ο Ρήγας Φεραίος είναι μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες όχι μόνο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, αλλά και της ελληνικής επανάστασης.

Ο ίδιος μπορεί να μην συμμετείχε στον ελληνικό ξεσηκωμό, καθώς είχε πεθάνει, αλλά οι ιδέες του ενέπνευσαν και έδωσαν τα θεωρητικά εργαλεία στους επαναστάτες του 1821 για να κάνουν το ακατόρθωτο, σε μια περίοδο που η Ιερή Συμμαχία δέσποζε στην

Ευρώπη.

Ακολουθούν λοιπόν πέντε σημαντικές πτυχές της ζωής του.

1. Αντώνιος Κυριαζής

Ο Ρήγας Φεραίος γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Μαγνησίας. Μάλιστα, το αληθινό του όνομα ήταν Αντώνιος Κυριαζής ή Κυρίτζης.

Ακόμη, το Ρήγας Φεραίος δεν ήταν μόνο ψευδώνυμο, αλλά ο ίδιος δεν το χρησιμοποίησε ποτέ.

Αντιθέτως, αποδόθηκε στον ίδιο έπειτα από τον θάνατο του.

Διευκρινίζεται πως ο ίδιος χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Ρήγας Βελεστινλής, καθώς με αυτό υπέγραφε τις προκηρύξεις του.

2. Σπουδές

Τα νεανικά χρόνια του Ρήγα Φεραίου είναι βυθισμένα στην αχλύ του θρύλου και είναι δύσκολο να ανιχνευθούν τα πραγματικά γεγονότα, όπως και ένα μεγάλο μέρος από τις δραστηριότητές του αργότερα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τα άτομα με τα οποία συνεργαζόταν συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν, αλλά και οι περισσότερες από τις προκηρύξεις του καταστράφηκαν.

Αργότερα η ανάγκη δημιουργίας εθνικών ηρώων του υπόδουλου έθνους, σε συνδυασμό με την έλλειψη σχετικής ιστοριογραφίας γέννησε πολλούς θρύλους περί του προσώπου του. Τις βασικότερες πληροφορίες για τον ίδιο και την οικογένειά του παρέχει ο Χριστόφορος Περραιβός, που υπήρξε συνεργάτης και συναγωνιστής του.

Σύμφωνα με τον Χριστόφορο Περραιβό, ο Ρήγας Φεραίος λέγεται ότι διδάχθηκε τα πρώτα του γράμματα από ιερέα στο Βελεστίνο και κατόπιν στη Ζαγορά. Καθώς διψούσε για μάθηση, ο πατέρας του τον έστειλε στα Αμπελάκια για περαιτέρω μόρφωση.

Όταν επέστρεψε, έγινε δάσκαλος στην κοινότητα Κισσού Πηλίου. Στην ηλικία των είκοσι ετών σκότωσε στο Βελεστίνο έναν Τούρκο πρόκριτο, επειδή του είχε συμπεριφερθεί δεσποτικά, και κατέφυγε στο Λιτόχωρο του Ολύμπου, όπου κατατάχθηκε στο σώμα των αρματολών του θείου του, Σπύρου Ζήρα.

Αργότερα βρίσκεται στο Άγιο Όρος, φιλοξενούμενος του ηγουμένου της μονής Βατοπεδίου, Κοσμά με τον οποίο και ανέπτυξε στενή φιλία. Στην ίδια μονή συνδέθηκε φιλικά με τον συμπατριώτη του μοναχό Νικόδημο (Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη), ο οποίος του είχε παραχωρήσει τα κλειδιά της βιβλιοθήκης της φημισμένης Αθωνιάδας Σχολής για να εμπλουτίσει τις γνώσεις του.

3. Πανβαλκανιστής

Ο Ρήγας Φεραίος στην ιδεολογία του ήταν Πανβαλκανιστής. Υποστήριζε δηλαδή την δημιουργία ενός κράτους που θα περιελάμβανε όλα τα Βαλκάνια, ενώ κύριος εθνικός κορμός θα ήταν η Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον ίδιο η Ελλάδα ήταν το ιδανικό μέρος για την έδρα του κράτους που ονειρεύονταν για τρεις λόγους.

Καταρχάς, εκείνη την εποχή ήταν το μόνο μέρος στα Βαλκάνια το οποίο είχε σταθερότητα στα εδάφη του (από πολέμους, πολιτικές αναταραχές κτλ) και δεν ήταν εδάφη που διεκδικούσαν οι μεγάλες δυνάμεις να προσαρτήσουν.

Έπειτα, μπορούσε να γίνει πιο εύκολα η αναγνώριση από τις αυτοκρατορίες της εποχής. Η Ελλάδα θα μπορούσε να στηρίξει τις ρίζες του κράτους της στους αρχαίους Έλληνες και το Βυζάντιο, το οποίο αποτελούσε την μοναδική συνέχεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Οπότε δεν ήταν ένα κράτος αυτόκλητο, το οποίο θα διαταράσσει το Status Quo της εποχής.

4. Επανάσταση

Ο Ρήγας Φεραίος δεν συμμετείχε στην επανάσταση του 1812, καθώς είχε πεθάνει αρκετό καιρό πριν.

Παρόλα αυτά, οι ιδέες του ενέπνευσαν πολλούς οπλαρχηγούς όπως τον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη.

Ο Ρήγας Φεραίος λοιπόν, λίγα χρόνια μετά την ενηλικίωση του, ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη, μετά από πρόσκληση του Πρέσβη της Ρωσίας για σπουδές, στην οικία του οποίου γνώρισε τον Πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη, μέγα διερμηνέα του Σουλτάνου και παππού του μετέπειτα αρχηγού της Φιλικής Εταιρίας, Αλέξανδρου Υψηλάντη .

Στην Πόλη διεύρυνε τις σπουδές του στη Γαλλική, στην Ιταλική και τη Γερμανική γλώσσα. Όταν ο Υψηλάντης έφυγε για το Ιάσιο, προκειμένου να γίνει ηγεμόνας της Μολδαβίας, ο Ρήγας τον ακολούθησε.

Διαφωνώντας με τον Υψηλάντη έγινε γραμματέας του ηγεμόνα της Βλαχίας Νικόλαου Μαυρογένη, αδερφό του παππού της Μαντώς Μαυρογένους και ταξίδεψε για το Βουκουρέστι έδρα της ηγεμονίας, όντας πλέον στην ηλικία των 30 χρόνων. Μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο και την ήττα της Τουρκίας (1790) ο Μαυρογένης αποκεφαλίστηκε ως υπαίτιος της ήττας και ο Ρήγας κατέφυγε στη Βιέννη, την οποία έκανε έδρα της επαναστατικής δράσης του.

Επίσης, στη Βιέννη ταξίδεψε μαζί με τον Αυστριακό βαρώνο Ελληνικής καταγωγής Χριστόδουλο Λάνγκενφελτ-Κιρλιανό, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με άλλους ομογενείς.

Εκεί λοιπόν, συνεργάτες του ήταν κυρίως Έλληνες έμποροι ή σπουδαστές, αλλά οι σημαντικότεροι από αυτούς ήταν οι αδελφοί Πούλιου, από τη Σιάτιστα της Μακεδονίας, τυπογράφοι.

Στο τυπογραφείο τους τύπωσε τον Θούριο και την Χάρτα που φιλοτεχνήθηκε από τον Αυστριακό λιθογράφο Φρανσουά Μίλλερ, την επαναστατική του προκήρυξη σε χιλιάδες αντίτυπα, προκειμένου να μοιραστούν στους Έλληνες των υπόλοιπων φιλελεύθερων περιοχών των Βαλκανίων, το Σχολείον των ντελικάτων Εραστών, το Φυσικής απάνθισμα, το Ηθικός Τρίπους, Το Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας, Τα Δίκαια του ανθρώπου, καθώς και τον 1ο τόμο του Νέου Αναχάρσιδος.

5. Θάνατος

Ο Ρήγας Φεραίος προκειμένου να πραγματοποιήσει τις ιδέες του, επεδίωξε,, να συναντήσει τον Ναπολέοντα για να ζητήσει τη βοήθειά του.

Συνελήφθη, όμως, στις 8 Δεκεμβρίου του 1797 από τους Αυστριακούς στην Τεργέστη και παραδόθηκε στους Τούρκους, οι οποίοι τον σκότωσαν δια στραγγαλισμού στις 12 Ιουνίου του 1798 στο Βελιγράδι.