Από το πανηγύρι των τρελλών στο βιταλιστικό σώμα του καρναβαλιού

15:47 13/3/2021 - Πηγή: Youfly

Ο Δημήτριος Ζαπάντης γράφει για την ιστορία του καρναβαλιού, μια παράδοση που συνεχίζεται για αιώνες.

Η ιστορία του καρναβαλιού είναι πανάρχαιη. Εντοπίζεται στις τελετουργικές διονυσιακές γιορτές που χαρακτηρίζονταν από την διονυσιακή κοσμοθέαση και οπτική του παιχνιδιού με τη μέθη και την παράφορη έκσταση. Μην ξεχνάμε πως μία από τις ιδιότητες του θεού Διόνυσου, εντοπίζεται και στις μεταμορφώσεις του. Δεν είναι τυχαίο πως η αποκριά που γιορτάζεται συνήθως το Φεβρουάριο, συμπίπτει με τα Εν άστει Διονύσια. Αυτή την εποχή του χρόνου με την «ορμή της ανοίξεως» σε συνδυασμό με το ναρκωτικό

ποτό, προάγεται όχι μόνο η συναδέλφωση του ανθρώπου με τον άνθρωπο, αλλά και η συναδέλφωση του ανθρώπου με τη φύση.

Το πανηγύρι των τρελλών

Η παράδοση αυτή του καρναβαλιού, συνεχίστηκε ανά τους αιώνες· και σαν λαϊκή γιορτή που είναι, δεν εξαφανίστηκε ούτε από την χριστιανική εκκλησία. Στην οποία εκκλησία κατά τον μεσαίωνα παρεισέφρησε ένα καρναβαλικό- κωμικό στοιχείο. Το οποίο είναι γνωστό ως το πανηγύρι των τρελών. Στην εορτή της περιτομής του Ιησού στις 6 ή 13 του σημερινού Ιανουαρίου, η εκκλησία εξουσία στους υποδιακόνους. Το γλέντι των υποδιακόνων, ονομαζόταν το πανηγύρι των τρελών. Και ουσιαστικά εστίαζε στην ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης, που επέτρεπε στους κατώτερους κληρικούς, να διακωμωδούν τους ανώτερούς τους και την καθημερινότητα της εκκλησιαστικής ζωής. Το πανηγύρι των τρελών, εμπεριείχε παγανιστικά στοιχεία. Και εκδηλωνόταν με αρκετή ελευθεριότητα. Για παράδειγμα, οι πανηγυριστές χτυπούσαν φάλτσα τις καμπάνες και τραγουδούσαν παράφωνα. Φορούσαν μάσκες και χρησιμοποιούσαν σαλάμια, λουκάνικα και παλιά παπούτσια για θυμιατήρια. Επικεφαλής του πανηγυριού, ήταν ο τρελός επίσκοπος που αναλάμβανε για μια μέρα την εξουσία. Το πανηγύρι των τρελών,  που ξεκίνησε το 12ο αιώνα, κοντά στην έναρξη του λειτουργικού δράματος, συντηρήθηκε μέχρι το τέλος του 16ου αιώνα περίπου. Και επηρέασε την εξέλιξη της κωμωδίας τόσο στα θρησκευτικά όσο και στα μη θρησκευτικά έργα.

Η έννοια του καρναβαλιού σύμφωνα με τον Μιχάηλ Μπαχτίν

Το πανηγύρι των τρελών, ήταν μια από τις αφορμές (όχι η μόνη) που δόθηκαν στον Ρώσο φιλόσοφο και θεωρητικό της λογοτεχνίας Μιχαήλ Μπαχτίν· για να προσδιορίσει την έννοια του καρναβαλιού, ως εικόνα της θέλησης των ανθρώπων, ανεξάρτητα από πολιτικές και κοινωνικές δομές. Το καρναβάλι, κατά τον Μπαχτίν, με την μεταμόρφωση την ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης, απελευθερώνει-χαλαρώνει τον άνθρωπο από την κανονιστική κοινωνική συμπεριφορά. «Το καρναβάλι δεν είναι ένα θέαμα για να το βλέπουν οι άνθρωποι αλλά το ζουν συμμετέχουν και όσο διαρκεί ένα καρναβάλι δεν υπάρχει ζωή έξω από αυτό».

Ουσιαστικά, το καρναβαλικό σώμα είναι ένα βιταλιστικό σώμα, που υπερβαίνει τα όριά του. Ο θάνατος, αποτελεί ένα τεχνητό σημείο επιστροφής της αναγέννησης ενός υπερατομικού σώματος. Ο τρόπος που το καρναβάλι σχετικοποιεί, γελοιοποιεί,  παρωδεί με υπερβατικό τρόπο τις εικόνες της κανονικότητας. Ουσιαστικά αμφισβητεί τη λογική τάξη μέσα από ένα διογκούμενο κύμα αμφισημίας. Και προάγει την ελευθερία, σαν εσωτερική διάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο καρναβαλιστής λειτουργεί σαν θεράπων του Διονύσου «μεθυσμένος μεν αλλά συγχρόνως κρυφός παρατηρητής του εαυτού του»

Δείτε επίσης:

Νικόλας Γιατρομανωλάκης: Συνέντευξη εφ´όλης της ύλης για τον ΠολιτισμόΗ Γυναίκα από την αρχαία τραγωδία στη σύγχρονη Ελλάδα

Εάν επιθυμείτε να σχολιάσετε το παραπάνω άρθρο ή οτιδήποτε άλλο στο Youfly, επισκεφτείτε τη σελίδα μας στο Facebook ή στείλτε μας μήνυμα στο Twitter. Για φωτογραφικό υλικό και ιστορίες, μεταβείτε στο Instagram μας.

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) Youfly.com

The post Από το πανηγύρι των τρελλών στο βιταλιστικό σώμα του καρναβαλιού appeared first on Youfly.