Παυλόπουλος: Πώς μπήκαν τα συνταγματικά θεμέλια του Νεώτερου Ελληνικού Κράτους
Συνομιλώντας με τον Δημοσιογράφο κ. Γιάννη Πολίτη, στο πλαίσιο του 6ου «Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών», με θέμα: «Τα συνταγματικά θεμέλια του Νεώτερου Ελληνικού Κράτους», ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας και Επίτιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Προκόπιος Παυλόπουλος επισήμανε, μεταξύ άλλων, και τα εξής:
Ήδη από την 18η Απριλίου 1823, η Β΄ Εθνοσυνέλευση του Άστρους που ψήφισε -κατ’ αναθεώρηση του «Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος» του 1822- τον «Νόμον
Α. Τον Αύγουστο του 1826 η Γ΄ Εθνοσυνέλευση διασπάσθηκε, εξαιτίας της ανοιχτής αντιπαράθεσης μεταξύ «αγγλόφιλων» και «γαλλόφιλων». Και η μεν «αγγλόφιλη» τάση του συνήλθε στην Αίγινα, ενώ η «γαλλόφιλη» -στην οποία προστέθηκε η νεοσύστατη «ρωσόφιλη» τάση- συνήλθε στην Ερμιόνη. Στις κρίσιμες αυτές στιγμές οι εργασίες της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης στην Ερμιόνη ολοκληρώθηκαν την 17η Μαρτίου 1827 και οι Πληρεξούσιοι, με πνεύμα πραγματικής εθνικής συμφιλίωσης, συνήλθαν στην Τροιζήνα, όπου την 1η Μαΐου 1827 ψηφίσθηκε το οριστικό «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος». Η αισιοδοξία που άρχισε να ξαναγεννιέται μετά τα τραγικά γεγονότα της πολιορκίας της Ακρόπολης των Αθηνών και τις διχαστικές τάσεις, οι οποίες είχαν επικρατήσει το προηγούμενο διάστημα, πέρασε στους στίχους που τραγουδιούνταν σε όλη την επαναστατημένη Ελλάδα: «Στην Αιγίνη δε θα γίνει./Στην Ερμιόνη δεν τελειώνει./Στο Δαμαλά [Τροιζήνα] πάει καλά./Εκεί θα τελειωθεί/και η Ελλάδα θα σωθεί» (Ιωάννου Ηρ. Μάλλωση, Η εν Ερμιόνη Γ’ Εθνοσυνέλευσις, Αθήναι 1930, σ. 18).
Β. Το Σύνταγμα της Τροιζήνας του 1827 κατά γενική ομολογία -και ανεξάρτητα από τις μετέπειτα «περιπέτειες» εφαρμογής του, λόγω της αρνητικής συγκυρίας που διαμορφώθηκε -θεωρείται ως ένα από τα αρτιότερα στην συνταγματική μας ιστορία, και μάλιστα με βάση τα δεδομένα της εποχής εκείνης.
Τούτο οφείλεται, κατ’ εξοχήν, στα θεσμικά του χαρακτηριστικά, τα οποία αναδεικνύουν την πρώιμη επιρροή εξαιρετικά προωθημένων φιλελεύθερων δημοκρατικών ιδεωδών, όπως αυτά είχαν αρχίσει να δημιουργούνται από την θεσμική και πολιτική «μήτρα» της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 και της εξ αυτής προκύψασας Διακήρυξης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Επιπλέον, πρέπει να επισημανθεί -για λόγους που αφορούν την πορεία εξέλιξης του Νεότερου Ελληνικού Κράτους- ότι το Σύνταγμα της Τροιζήνας του 1827, το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος», ήταν εκείνο, το οποίο άνοιξε τον δρόμο για την εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια ως πρώτου Κυβερνήτη του νεοσύστατου ακόμη Ελληνικού Κράτους.Και τούτο, διότι το Σύνταγμα της Τροιζήνας του 1827 προέβλεπε -δίχως όμως να προσδιορίζει τον τρόπο εκλογής του, παραπέμποντας απλώς σε ειδικό εκτελεστικό νόμο- ως επικεφαλής της Εκτελεστικής Εξουσίας, με ενισχυμένες εξουσίες, μονοπρόσωπο όργανο, τον «Κυβερνήτη», του οποίου η θητεία οριζόταν επταετής.Γ. Από τις μεγάλες καινοτομίες του «Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος» του 1827, οι οποίες αναδεικνύουν την φιλελεύθερη νοοτροπία του όσον αφορά τους Δημοκρατικούς Θεσμούς εν γένει, επισημαίνεται ότι εμβληματική, στο θεσμικό πλαίσιο του Συντάγματος αυτού, είναι η καθιέρωση ρυθμίσεων, οι οποίες θεσμοθετούσαν, με ιδιαίτερη έμφαση, τις εγγυήσεις τήρησης της Δημοκρατικής Αρχής. Μεταξύ αυτών σπουδαιότερες κρίνονται:
Πρώτον, οι ρυθμίσεις με τις οποίες καθιερώνεται η αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας. Ειδικότερα, κατά τις διατάξεις του άρθρου 5 του «Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος», «η κυριαρχία ενυπάρχει εις το Έθνος. πάσα εξουσία πηγάζει εξ αυτού». Η επιρροή των ρυθμίσεων αυτών είναι και σήμερα ακόμη εμφανής, αν αναχθεί κανείς στις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 2 και 3 του ισχύοντος Συντάγματός μας: «2. Θεμέλιο του Πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία. 2. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα».Δεύτερον, οι ρυθμίσεις με τις οποίες καθιερώνεται η θεμελιώδης αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών. Συγκεκριμένα, κατά τις διατάξεις του άρθρου 36 του «Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος», «η κυριαρχία του Έθνους διαιρείται εις τρεις εξουσίας. Νομοθετικήν, Νομοτελεστικήν και Δικαστικήν». Θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί βασίμως ότι στο σημείο αυτό το Σύνταγμα της Τροιζήνας του 1827, εμφανώς επηρεασμένο από το Σύνταγμα των ΗΠΑ του 1787, υιοθέτησε, προσθέτοντας στοιχειώδεις μηχανισμούς «εξισορρόπησης» καθεμιάς Εξουσίας, την θεμελιώδη αρχή της λειτουργίας του Πολιτεύματος μέσω των εγγυήσεων κατάλληλων «θεσμικών αντιβάρων» («Checks and Balances»)Δ. Περαιτέρω, το Σύνταγμα της Τροιζήνας του 1827, το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος», διακρίνεται εντόνως και σαφώς για την προσήλωσή του στις προωθημένες φιλελεύθερες ιδέες της εποχής και όσον αφορά τα Θεμελιώδη Δικαιώματα του Ανθρώπου. Οι ακόλουθες ρυθμίσεις του είναι άκρως ενδεικτικές εν προκειμένω:
Στο Α΄ Κεφάλαιο, και συγκεκριμένα με τις διατάξεις του άρθρου 1, καθιερώνεται μεν ως επικρατούσα θρησκεία εκείνη της «Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού», όμως εξίσου καθιερώνεται ρητώς, ως θεμελιώδες δικαίωμα, η Θρησκευτική Ελευθερία.Στο Γ΄ Κεφάλαιο, και υπό τον τίτλο «Δημόσιον δίκαιον των Ελλήνων», εισάγεται, με εξαιρετικά προοδευτικό πνεύμα, σειρά ρυθμίσεων περί βασικών γενικών αρχών με συνταγματική ισχύ καθώς και περί των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπως π.χ.:α) Της κατά τις διατάξεις του άρθρου 7 αρχής της Ισότητας.
β) Της κατά τις διατάξεις του άρθρου 11 προσωπικής ελευθερίας.
γ) Του κατά τις διατάξεις του άρθρου 17 δικαιώματος στην ιδιοκτησία, με παράλληλη μάλιστα εισαγωγή εγγυήσεων όταν πρόκειται να γίνει αναγκαστική απαλλοτρίωση.
δ) Της κατά τις διατάξεις του άρθρου 19 αρχής της μη αναδρομικότητας του νόμου.
ε) Του κατά τις διατάξεις του άρθρου 25 δικαιώματος του αναφέρεσθαι.
στ) Της κατά τις διατάξεις του άρθρου 26 ελευθερίας του Τύπου.
Οι συνθήκες που επικρατούσαν την εποχή εκείνη και η άμεση ανάγκη ανόρθωσης του υπό ίδρυση ακόμη -το Πρωτόκολλο του Λονδίνου υπογράφηκε το 1830- Νεώτερου Ελληνικού Κράτους, κατέστησαν αδύνατη την πλήρη εφαρμογή του «Πολιτικού Συντάγματος της Ελλάδος» του 1827. Γι΄ αυτό, και ύστερα από εισήγηση του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, η Βουλή, με το ψήφισμα ΝΗ΄ της 18ης Ιανουαρίου 1828, ανέστειλε ουσιαστικά την εφαρμογή του και ενέκρινε «σχέδιον μεταβολής διοικήσεως προσωρινής», το οποίο οργάνωσε την «Προσωρινήν Διοίκησιν της Επικρατείας». Στο πλαίσιο της Διοίκησης αυτής όλες οι εξουσίες περιήλθαν, κατ΄ αποτέλεσμα, στον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, τον οποίο επικουρούσε, ιδίως ως προς την άσκηση της Νομοθετικής Εξουσίας, ένα συμβουλευτικό συλλογικό όργανο, το «Πανελλήνιον».
Το άρθρο Παυλόπουλος: Πώς μπήκαν τα συνταγματικά θεμέλια του Νεώτερου Ελληνικού Κράτους εμφανίστηκε πρώτα στο tomanifesto.gr.
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις Κατηγορίας Ειδήσεις
- Γλυκά Νερά: Σε κατάσταση σοκ ο σύζυγος της 20χρονης - Με συγγενείς το 11 μηνών μωρό της οικογένειας
- Τι λέει ο νεαρός που μπήκε στο νοσοκομείο με θρόμβωση μετά το AstraZeneca
- Survivor: Ο Κόρομι ξεσπά στον στίβο μάχης ενώ ο James Καφετζής προκαλεί ανατροπές με μια ανακοίνωσή του
- Μακελειό στη Ρωσία: Νεκρός ένας από τους δράστες - Μαθητές έπεσαν από τα παράθυρα για να σωθούν
- MasterChef: Η αποψινή αποχώρηση φέρνει δάκρυα και θλίψη
- Κώστας Σημίτης. Υπόλογος
- Η παρέμβαση που αφαιρεί χρόνια από το πρόσωπο – Ιδανική για τους 40ρηδες
- Πάνια σε Σκορδά – Λιάγκα: Έχετε αγάπη ή σιχαίνεστε ο ένας τον άλλον και το κάνετε για τη δουλειά;
- Survivor-spoiler: Φωτιά στο twitter για τη φήμη ότι αποχώρησε ο Τζέιμς – Τι συνέβη…
- La Repubblica: Τουρκικά ψαράδικα εμβολισαν ιταλικό αλιευτικό ανοιχτά της Συρίας
- Δημοφιλέστερες Ειδήσεις tomanifesto
- Πλακιωτάκης: Ασφαλέστερες παραλίες και θάλασσες για όλες και όλους
- Μπεκατώρου: Ο πόνος που βιώνει ένα θύμα μένει ανεξίτηλος στην ψυχή
- Χρυσοχοΐδης: «Εξαιρετικά ειδεχθές το έγκλημα στα Γλυκά Νερά»
- Ο Νικήτας Αυγουλής στο ΟΠΑΠ GAME TIME ΜΠΑΣΚΕΤ: Ο Παναθηναϊκός ΟΠΑΠ είναι το φαβορί για το πρωτάθλημα
- Ιχθυοκαλλιέργειες: Νέοι δρόμοι συνεργασίας Ελλάδας και Πορτογαλίας
- ΟΠΑΠ: Μεγάλα παιχνίδια στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, τελικός κυπέλλου στη Γερμανία
- Παυλόπουλος: Πώς μπήκαν τα συνταγματικά θεμέλια του Νεώτερου Ελληνικού Κράτους
- Τελευταία Νέα tomanifesto
- Παυλόπουλος: Πώς μπήκαν τα συνταγματικά θεμέλια του Νεώτερου Ελληνικού Κράτους
- Ο Νικήτας Αυγουλής στο ΟΠΑΠ GAME TIME ΜΠΑΣΚΕΤ: Ο Παναθηναϊκός ΟΠΑΠ είναι το φαβορί για το πρωτάθλημα
- Χρυσοχοΐδης: «Εξαιρετικά ειδεχθές το έγκλημα στα Γλυκά Νερά»
- Ιχθυοκαλλιέργειες: Νέοι δρόμοι συνεργασίας Ελλάδας και Πορτογαλίας
- Μπεκατώρου: Ο πόνος που βιώνει ένα θύμα μένει ανεξίτηλος στην ψυχή
- Πλακιωτάκης: Ασφαλέστερες παραλίες και θάλασσες για όλες και όλους
- ΟΠΑΠ: Μεγάλα παιχνίδια στα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, τελικός κυπέλλου στη Γερμανία
- Οριστική η απόφαση για την έκδοση του Λαγού
- Χατζηδάκης: Υπέρ της μαύρης εργασίας ο ΣΥΡΙΖΑ
- Δήμος Αθηναίων: “Μεταμορφώθηκαν” τα πρώτα 20 σιντριβάνια (pics)
- Τελευταία Νέα Κατηγορίας Ειδήσεις
- ΣΥΡΙΖΑ: Τελευταία τα νησιά στους εμβολιασμούς – Κενό γράμμα οι ανακοινώσεις Μητσοτάκη
- Οριστική η απόφαση για την έκδοση του καταδικασμένου χρυσαυγίτη Γιάννη Λαγού στην Ελλάδα
- Eλεωνόρα Ζουγανέλη: «Μου στέρησε την ελευθερία μου και δεν αντέχω άλλο» (video)
- Γιάννης Αντετοκούνμπο: Ο λόγος που έγινε οπαδός του Ολυμπιακού και όχι του Παναθηναϊκού
- Βασίλισσα Ελισάβετ: Πρώτη επίσημη εμφάνιση μετά τον θάνατο του Φίλιππου
- ΣΥΡΙΖΑ: «Η φριχτή δολοφονία στα Γλυκά Νερά υπογραμμίζει το αίσθημα ανασφάλειας που κατακλύζει τη χώρα»
- Ινδία: 35χρονος ηθοποιός πέθανε από κορωνοϊό -Το τελευταίο βίντεο που είχε ποστάρει, δυσκολευόταν να αναπνεύσει
- Δένδιας: Η αποφυγή προκλήσεων και ο σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας απαραίτητα για την αποκλιμάκωση με την Τουρκία
- Δένδιας: Έχω προσκαλέσει τον Τσαβούσογλου να επισκεφθεί την Αθήνα
- Εργασιακό νομοσχέδιο: Οι νέοι πατέρες δεν μπορούν να απολυθούν έξι μήνες από τη γέννηση του παιδιού