Ελευθερίες και ανθρώπινα δικαιώματα στο στόχαστρο 10 χρόνια μετά την Αραβική Άνοιξη

12:54 25/1/2021 - Πηγή: The President

Δέκα χρόνια μετά τις διαδηλώσεις στην πλατεία Ταχρίρ και τον άνεμο ελευθερίας που οδήγησε στην ανατροπή του πρώην προέδρου της Αιγύπτου Χόσνι Μουμπάρακ, το καθεστώς του Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι κάνει ό,τι μπορεί για να μην βρεθεί αντιμέτωπο με αντίστοιχα γεγονότα, καταστέλλοντας ανηλεώς κάθε είδους αντιπολίτευση.

Πολιτικοί ακτιβιστές, δημοσιογράφοι,

δικηγόροι, διανοούμενοι έχουν καταδικαστεί σε φυλάκιση έπειτα από δίκες εξπρές: μετά την ανατροπή από τον στρατό το 2013 του ισλαμιστή προέδρου της Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι, του πρώτου που εξελέγη έπειτα από ελεύθερες εκλογές, η κοινωνία των πολιτών στην Αίγυπτο έχει χάσει σιγά σιγά κάθε πεδίο ελεύθερης έκφρασης.

Εξάλλου, σύμφωνα με μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι συνθήκες κράτησης των φυλακισμένων είναι τραγικές, με βασανιστήρια και εξωδικαστικές εκτελέσεις. Στις αρχές Δεκεμβρίου η Διεθνής Αμνηστία είχε καταγγείλει μια πρόσφατη “μανία εκτελέσεων”.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) υπογράμμισε στην παγκόσμια έκθεσή του 2021 “τη σκληρή πυγμή της αυταρχικής κυβέρνησης” του Σίσι, ενώ πρόσθεσε ότι “δεκάδες κρατούμενοι πέθαναν στη φυλακή, εκ των οποίων τουλάχιστον 14 προφανώς από covid-19”, με την επιδημία “να επιδεινώνει τις ήδη φρικτές συνθήκες κράτησης”.

“Η Αραβική Άνοιξη διήρκησε λίγο στην Αίγυπτο”, σχολίασε η Ανιές Καλαμάρ ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τις εξωδικαστικές εκτελέσεις. Σύμφωνα με την ίδια, “το καθεστώς πήρε το χειρότερο μάθημα από την Αραβική Άνοιξη: να σκοτώνει κάθε διάθεση για ελευθερία ήδη από τα γεννοφάσκια της”.

Απέναντι στις διεθνείς επικρίσεις, η απάντηση των αιγυπτιακών αρχών παραμένει ίδια.

Ο υπουργός Εξωτερικών Σάμε Σούκρι επανέλαβε πρόσφατα: “Στην Αίγυπτο πιστεύουμε ότι την πίστη ενός κράτους στα ανθρώπινα δικαιώματα έχει ευθύνη να την κρίνει η κοινότητα που την αφορά και όχι εξωτερικές πλευρές”.

Οι αιγυπτιακές αρχές αρνούνται οποιαδήποτε πρακτική αυθαίρετων συλλήψεων ή βασανιστηρίων. Η κυβέρνηση “δίνει μεγάλη σημασία στην ελευθερία της έκφρασης. Δεν υπάρχουν ‘πολιτικοί κρατούμενοι’ (…) Κάθε φυλάκιση συνδέεται με παραβιάσεις του ποινικού κώδικα”, τόνισε ο Σούκρι μιλώντας στο AFP.

Αρχή

Αρχή της καταστολής αποτέλεσε το καλοκαίρι του 2013, όταν εκατοντάδες ισλαμιστές που διαδήλωναν για την ανατροπή του Μόρσι σκοτώθηκαν από την αστυνομία στο Κάιρο, σύμφωνα με πολλές ΜΚΟ.

Αυθαίρετες συλλήψεις, προσωρινές κρατήσεις, μαζικές δίκες και καταδίκες σε θάνατο ανέμεναν στη συνέχεια τα μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, η οποία τέθηκε εκτός νόμου το 2013, αλλά και τη φιλελεύθερη αντιπολίτευση.

Και η εξουσία του Σίσι, που εξελέγη πρόεδρος της Αιγύπτου το 2014 και επανεξελέγη το 2018 με ποσοστό μεγαλύτερο του 97% των ψήφων, ενισχύεται συνεχώς. Η συνταγματική μεταρρύθμιση του Απριλίου του 2019 του επέτρεψε να παρατείνει τη θητεία του ως το 2024 και να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για μια τρίτη θητεία. Επίσης ενίσχυσε τον έλεγχό του στο δικαστικό σύστημα.

Η Αίγυπτος μετρά περίπου 60.000 πολιτικούς κρατούμενους, σύμφωνα με οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Τον Σεπτέμβριο του 2019 εκατοντάδες διαδηλωτές που ζητούσαν την αποχώρηση του Σίσι προσπάθησαν να εισβάλουν στην πλατεία Ταχρίρ, σύμβολο της εξέγερσης του 2011. Πολλές χιλιάδες συνελήφθησαν.

Στο επίκεντρο της καταπίεσης το δικαστικό σύστημα, το οποίο πολλές ΜΚΟ καταγγέλλουν ότι καταφεύγει συχνά στην απαγγελία κατηγοριών για “τρομοκρατία”, “διασπορά ψευδών ειδήσεων”, αλλά και ότι “ανακυκλώνει” ή προσθέτει νέες κατηγορίες εναντίον συλληφθέντων για να παρατείνει την κράτησή τους.

Σύμφωνα με τον Μοχάμεντ Λότφι, διευθυντή της Αιγυπτιακής Επιτροπής για τα Δικαιώματα και την Ελευθερία, μια ΜΚΟ με έδρα το Κάιρο, “το δικαστικό σύστημα θα έπρεπε να αποτελεί ένα οχυρό που να προστατεύει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες”, όμως η δικαιοσύνη “σπάνια ζητεί να λογοδοτήσουν αξιωματικοί της αστυνομίας”.

Η μάχη κατά της τρομοκρατίας αποτελεί άλλο ένα επιχείρημα που χρησιμοποιούν συχνά οι αιγυπτιακές αρχές για να απαντήσουν στις καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Όμως, σύμφωνα με τον Σέριφ Μοχιελντίν, ερευνητή του Carnegie Middle East, οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων “καλλιεργούν ένα μέρος του εξτρεμισμού”.

Νέα κλιμάκωση

Η καταστολή έχει στόχο και τα μέσα ενημέρωσης αλλά και την ελευθερία έκφρασης, με εκατοντάδες ιστότοπους να έχουν μπλοκαριστεί στην Αίγυπτο από το 2017. Σύμφωνα με τους Δημοσιογράφους χωρίς Σύνορα (RSF), 28 δημοσιογράφοι κρατούνται στη χώρα.

“Δεν υπάρχει δημοσιογραφικός όμιλος που να εργάζεται ανεξάρτητα”, δήλωσε η Λίνα Ατάλα διευθύντρια σύνταξης του ειδησεογραφικού ιστότοπου Mada Masr, μια “εξαίρεση” στο μιντιακό τοπίο της Αιγύπτου, σύμφωνα με την ίδια. Η Ατάλα έχει συλληφθεί επανειλημμένα από τις δυνάμεις ασφαλείας.

Πολλά μέσα ενημέρωσης εξαγοράστηκαν από εταιρείες που στηρίζουν το καθεστώς ή που πρόσκεινται στον στρατό.

Στο μεταξύ η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην Αίγυπτο, που κηρύχθηκε τον Απρίλιο του 2017, ενισχύθηκε τον Μάιο του 2020 εν μέσω πανδημίας κορονοϊού. Μια πρόφαση, σύμφωνα με ΜΚΟ, προκειμένου να το καθεστώς να αποκτήσει “νέες εξουσίες καταστολής”.

Η καταστολή αυτή γνώρισε νέα κλιμάκωση τον Νοέμβριο με τη σύληψη τριών στελεχών μιας τοπικής οργάνωσης προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Έπειτα από έντονες, διεθνείς πιέσεις, αφέθηκαν ελεύθερα.

Παράλληλα οι αρχές στοχοθετούν τις γυναίκες. Τους τελευταίους μήνες περίπου 10 influencers καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης χωρίς αναστολή για περιεχόμενο που μοιράστηκαν στο Tik Tok,το οποίο κρίθηκε αντίθετο στα χρηστά ήθη.

The post Ελευθερίες και ανθρώπινα δικαιώματα στο στόχαστρο 10 χρόνια μετά την Αραβική Άνοιξη appeared first on The President.