Vlastimil Vondruška: συνέντευξη στη Γιούλη Τσακάλου

Ο Βλαστιμίλ Βοντρούσκα σπούδασε Ιστορία και Εθνογραφία στο Πανεπιστήμιο Καρόλου της Πράγας. Εργάστηκε στην Ακαδημία των Επιστημών της Τσεχοσλοβακίας και στο Εθνικό Μουσείο της Πράγας. Σε εκείνη την εποχή ανάγονται οι περίπου πενήντα επιστημονικές μελέτες του, αλλά και τα πρώτα μυθιστορήματά του. Μετά την επανάσταση του 1989 ίδρυσε υαλουργείο, όπου έφτιαχνε υαλοαντίγραφα παλαιότερων εποχών. Τότε επέστρεψε και στη μυθιστοριογραφία, που από το 2007 είναι η κύρια απασχόλησή του. Έως σήμερα έχουν εκδοθεί περίπου εβδομήντα ιστορικά και αστυνομικά μυθιστορήματά του, καθώς και μερικά παιδικά

βιβλία του. Μαζί με τη σύζυγό του έχουν συγγράψει γύρω στα 20 εκλαϊκευμένα εκπαιδευτικά ιστορικά έργα. Με βάση τις στατιστικές της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Τσεχίας, είναι ο πιο πολυδιαβασμένος Τσέχος συγγραφέας επί σειρά ετών. Έχουν πωληθεί σχεδόν δύο εκατομμύρια έντυπα βιβλία του και περισσότερα από 100 χιλιάδες audio-books, ενώ αρκετά από τα βιβλία του έχουν εκδοθεί και σε χώρες του εξωτερικού. Επίσης, είναι δημιουργός πολλών ραδιοφωνικών και θεατρικών έργων. Έχει τιμηθεί με πολλά λογοτεχνικά βραβεία, μεταξύ των οποίων και το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας το 2017. Το μυθιστόρημά του Το στιλέτο και το φίδι: Οι υποθέσεις του βασιλικού δικαστή Όλντριχ του Χλουμ. Οι αμαρτωλοί άνθρωποι του βασιλείου της Τσεχίας, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Historical Quest, σε μετάφραση Άννας Τσακαλίδου, μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.

{loadmodule mod_adsence-inarticle-makri} {loadposition adsence-inarticle-makri}

Ποιες αξίες αντιπροσωπεύει ο Όλντριχ; Πιστεύετε ότι υπάρχουν σήμερα κυβερνητικοί αξιωματούχοι και δικαστικοί που ανταποκρίνονται σ’ αυτές τις αξίες;

Η λογοτεχνία πρέπει να σέβεται το είδος και αυτό σημαίνει πως πρέπει να δουλεύει με τέτοιες προσωπικότητες που είναι γι’ αυτήν χαρακτηριστικές και σημαντικές. Δε μ’ αρέσουν κάποια σύγχρονα αστυνομικά μυθιστορήματα όπου ο αστυνόμος είναι, στο πλαίσιο του μοντερνισμού, ένας άνθρωπος που πίνει, εγκαταλείπει τη γυναίκα του, πάσχει από κατάθλιψη, είναι αντιπαθητικός και δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί τη ζωή του. Αυτά, κατά τη γνώμη μου, καταστρέφουν το είδος. Σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα ο ήρωας πρέπει να έχει τέτοια χαρακτηριστικά ώστε ο αναγνώστης να πιστέψει στη δύναμη και την ευφυΐα του, διότι διαφορετικά δε θα μπορούσε να νικήσει το κακό. Αυτό αποτελεί ανέκαθεν σταθερό μοντέλο παρόμοιων μυθιστορημάτων. Το να είναι κανείς ανακριτής την εποχή του Μεσαίωνα ήταν ακόμη δυσκολότερο, επειδή ήταν μία εποχή όπου, από τη μία πλευρά ένας ιππότης μπορούσε να επιβληθεί μόνο με τη δύναμή του, από την άλλη βασιζόταν σε χριστιανικές αξίες. Ο Όλντριχ του Χλουμ φέρει στην καρδιά του σεβασμό για τη δικαιοσύνη και γι’ αυτό δε δικάζει με βάση την επιθυμία των ισχυρών, παρά μόνο με τη «δική του την καρδιά». Αυτό ήταν το κέντρο βάρους της μεσαιωνικής δικαιοσύνης, κάτι που εμείς σήμερα έχουμε διαστρεβλώσει.

Ο Μεσαίωνας στην Τσεχία αποτελεί το κύριο μοτίβο πολλών από τα βιβλία σας. Ποια στοιχεία είναι αυτά που σας συναρπάζουν στον τσεχικό Μεσαίωνα και γιατί επιλέξατε αυτή την περίοδο για να τοποθετήσετε τον χωροχρόνο των μυθιστορημάτων σας;

Προσωπικά θαυμάζω τον Μεσαίωνα, όχι μόνο το βασίλειο της Τσεχίας. Ήταν μία εποχή που σε μία σύγχρονη γλώσσα μπορούμε να χαρακτηρίσουμε ως παγκόσμια ευρωπαϊκή. Η πίστη ένωνε τους χριστιανούς, δημιουργούσε κοινές νόρμες και επηρέαζε τον τρόπο ζωής. Οι άνθρωποι έπρεπε να δίνουν μάχες για την ίδια τους την ύπαρξη, συχνά κινούνταν στα όρια της καταστροφής, παρ’ όλα αυτά ήξεραν να διασκεδάζουν και να γελάνε, ήξεραν τι είναι η υπόληψη και δεν παραπονιόνταν. Πάλευαν με τη μοίρα τους, πολεμούσαν για την πατρίδα και την ελευθερία τους, μεγάλωναν παιδιά και κατάφερναν καταπληκτικά επιτεύγματα. Ίσως και γι’ αυτό να επιστρέφω, μέσα από μία σειρά μυθιστορημάτων μου, στον Μεσαίωνα, για να δείξω στους αναγνώστες πως συμπεριφερόμαστε σήμερα σαν τρελοί, δημιουργούμε προβλήματα εκεί όπου δεν υπάρχουν, καταρρέουμε με το παραμικρό και δεν ξέρουμε να σταθούμε όρθιοι μπροστά στον εχθρό. Αυτά, βέβαια, βρίσκονται στα μυθιστορήματά μου σε δεύτερο πλάνο, κατ’ αρχάς αποσκοπώ στην αναψυχή του αναγνώστη. Ο Μεσαίωνας προσφέρει πλειάδα δυνατοτήτων από άποψη δολοπλοκιών, σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων και σαγηνευτικού περιβάλλοντος.

{jb_quote}Στην εποχή μας, χρειαζόμαστε συχνά ένα χάδι στην ψυχή και τη βεβαιότητα πως το να είμαστε απλοί άνθρωποι δεν είναι ντροπή.{/jb_quote}

Ποιες άλλες ιστορικές περίοδοι σας συναρπάζουν και έχετε χρησιμοποιήσει για να τοποθετήσετε χρονικά τα μυθιστορήματά σας; Η τσεχική ιστορία αποτελεί το κεντρικό θέμα των έργων σας ή έχετε επικεντρωθεί και σε ιστορικές περιόδους άλλων εθνών;

Ο πυρήνας της δημιουργίας μου είναι τοποθετημένος στον Μεσαίωνα. Δεν είναι μόνο τα αστυνομικά μυθιστορήματά μου, αλλά και βιογραφικά για τους ηγεμόνες των Πρεμύσλ και το έπος της εποχής των Χουσιτών, το οποίο αποτελείται από επτά τόμους και συνολικά πάνω από πέντε χιλιάδες σελίδες. Εκτός αυτού γράφω και μία σειρά βιβλίων για την εποχή της Αναγέννησης, συνέγραψα και ένα ιστορικό μυθιστόρημα που διαδραματίζεται τον 18ο αιώνα και ένα σατιρικό μυθιστόρημα της σύγχρονης εποχής. Το παρόν διάστημα εκδίδεται και ένα μυθιστόρημά μου επιστημονικής φαντασίας, που διαδραματίζεται στο προσεχές μέλλον. Επειδή έχουν εκδοθεί πάνω από εβδομήντα μυθιστορήματά μου, υπάρχουν δυνατότητες επιλογής για κάθε αναγνώστη. Οι ήρωές μου ταξιδεύουν στην Ευρώπη, επισκέφτηκαν και τους Αγίους Τόπους, τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και αργότερα την Οθωμανική, μάλιστα και τη βόρεια Αφρική. Προπαντός, όμως, συγγράφω για μέρη με τα οποία είμαι στενά συνδεδεμένος, για την Τσεχία.

Πιστεύετε ότι τα θέματα που αναδεικνύονται μέσα από τα βιβλία σας είναι επίκαιρα και, αν ναι, με ποιον τρόπο;

Δεν έχει σημασία τι σκέφτεται ο συγγραφέας για τα βιβλία του, παρά μόνο πώς τα αντιλαμβάνονται οι αναγνώστες. Μέχρι τώρα έχουν πωληθεί στην Τσεχία σχεδόν δύο εκατομμύρια βιβλία μου και έτσι πιστεύω πως οι αναγνώστες ξέρουν πολύ καλά ό,τι λέω και συμφωνούν μαζί μου. Στην εποχή μας, χρειαζόμαστε συχνά ένα χάδι στην ψυχή και τη βεβαιότητα πως το να είμαστε απλοί άνθρωποι δεν είναι ντροπή.

Κατά τη γνώμη σας, ποια είναι τα κύρια συστατικά ενός καλού αστυνομικού ή ιστορικού μυθιστορήματος; Τι είναι αυτό που σας παρακινεί να γράψετε ένα βιβλίο;

Ενιαία συνταγή για τη συγγραφή μυθιστορήματος δεν υπάρχει. Ο καθένας μας είναι διαφορετικός και γι’ αυτόν τον λόγο η συμβουλή μου στους νέους συγγραφείς είναι η ακόλουθη: Αρχικά να σκέφτεστε τον αναγνώστη και όχι τον εαυτό σας. Δεν πρέπει να υπερηφανεύεστε μέσω του έργου σας, αλλά να διηγηθείτε την ιστορία σε απλή γλώσσα όπως αν καθόσασταν με τους φίλους σας γύρω από τη φωτιά και συζητούσατε. Πέρα από αυτό, όμως, είναι σημαντικό να έχετε γνώση. Αν θέλω να γράψω ιστορικό μυθιστόρημα, πρέπει να ξέρω Ιστορία. Δε φτάνει να διαβάσω σε κάποια εγκυκλοπαίδεια πώς ήταν τα κάστρα και τα ρούχα της εποχής. Επίσης, ο συγγραφέας θα πρέπει να έχει τουλάχιστον κάποιες βασικές εμπειρίες ζωής. Όχι από τα σχολικά θρανία ή τα σίριαλ της τηλεόρασης. Γιατί γράφω; Γιατί μου δίνει χαρά.

Το στιλέτο και το φίδι αποτελεί το πρώτο βιβλίο της σειράς «Όλντριχ του Χλουμ» και το πρώτο από το συνολικό έργο σας που εκδίδεται στην Ελλάδα. Τι μήνυμα θα θέλατε να απευθύνετε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό;

Το ίδιο που θα έστελνα και στο τσεχικό. Έχουμε σπουδαία ιστορία, έθιμα και υπερηφάνεια. Ποτέ δεν πρέπει να λησμονούμε όσα δημιούργησαν οι πρόγονοί μας. Ας σώσουμε τα εθνικά μας σύμβολα. Στην περίπτωση των Ελλήνων αναγνωστών, όμως, θέλω να προσθέσω ακόμη κάτι: Σας ευχαριστούμε που, από τα όρια της Ευρώπης, διαφυλάσσετε τον πολιτισμό μας.

Το στιλέτο και το φίδι
Οι υποθέσεις του βασιλικού δικαστή Όλντριχ του Χλουμ. Οι αμαρτωλοί άνθρωποι του βασιλείου της Τσεχίας
Βλαστιμίλ Βοντρούσκα
Μετάφραση: Άννα Τσακαλίδου
Historical Quest
σ. 656
ISBN: 978-618-5088-73-6
Τιμή: 18,80€

Keywords
Τυχαία Θέματα