«Κ’ η φαντασία στο λογισμό»: Τιμητικός τόμος για την Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου

22:20 1/12/2023 - Πηγή: Diastixo

Ο τιμητικός τόμος για την ομότιμη καθηγήτρια νεοελληνικής φιλολογίας Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου, ο οποίος εκδόθηκε το 2021, αποδίδει την οφειλόμενη τιμή σε μια ξεχωριστή πανεπιστημιακή δασκάλα που ακούραστα, με παραδειγματικό ήθος και δέουσα επιστημοσύνη, υπηρέτησε από την ακαδημαϊκή της θέση τα γνωστικά αντικείμενα της έδρας της, συνεισφέροντας παράλληλα στον επιστημονικό διάλογο με πλήθος πρωτότυπων άρθρων, μελετών και πρωτοπόρων ερευνητικών προγραμμάτων. Ταυτόχρονα, και σύμφωνα τόσο με τους επιμελητές του τόμου στην εξαιρετική τους εισαγωγή, που σκιαγραφεί

με τον πληρέστερο τρόπο το μέγεθος της προσφοράς της, αλλά και την ανταπόκριση των πολυπληθών αναγνωστών του, επιθυμεί και επιτυγχάνει στον μέγιστο βαθμό τη διάδραση των συμμετεχόντων. Η καλαίσθητη έκδοση, ιδιαίτερα επιμελημένη από τις Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, σίγουρα αποτελεί απόκτημα για τη βιβλιοθήκη όχι μόνο του μελετητή αλλά και του απλού αναγνώστη.

Είθισται η επιστημονική κοινότητα να τιμά καθηγητές που αφυπηρετούν με την έκδοση ενός τιμητικού τόμου. Εκεί συνάδελφοί τους πανεπιστημιακοί, φοιτητές τους, άνθρωποι που διασταύρωσαν την πορεία τους με το τιμώμενο πρόσωπο, συνοδοιπόροι κυρίως στον επαγγελματικό τους βίο, καταθέτουν πρωτότυπα κείμενα που φιλοδοξούν να δώσουν το στίγμα του προσώπου φωτίζοντας ή/και αποκαλύπτοντας πτυχές της προσωπικότητας και των ενδιαφερόντων του. Οι τιμητικοί τόμοι κατά γενική ομολογία προσπαθούν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην επιστημονική αρτιότητα των κειμένων, την επιθυμία της συμβολής στον τόμο και την εκτίμηση για το τιμώμενο πρόσωπο. Ο τόμος αυτός ειδικά υπερβαίνει καθολικά τα προσδοκώμενα: απαριθμώντας ένα σεβαστό σε πλήθος και ποιότητα σύνολο επιστημονικών άρθρων και μελετών, εντυπωσιάζει με τη θεματική του διάρθρωση. Στην πραγματικότητα αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, αφού κάθε τομέας-θεματική περιοχή σκιαγραφεί τα επιστημονικά ενδιαφέροντα της καθηγήτριας καθ’ όλη την πορεία μιας πολύχρονης και πλούσιας διαδρομής (Νεοελληνική Λογοτεχνία, Λογοτεχνία για Παιδιά και Νέους, Θεωρία και Διδακτική της Λογοτεχνίας, Θέατρο, Φιλαναγνωσία). Στις θεματικές ενότητες συμπεριλαμβάνονται και κείμενα προσωπικού χαρακτήρα των συνεργατών της.

Ο τίτλος, παρμένος από τις «Νύχτες του Φήμιου» του Κωστή Παλαμά, συγκαταλέγεται σε όλο εκείνο το παρακειμενικό υλικό που φωτίζει τη φιλολογική της διαδρομή. Οι στίχοι του Παλαμά, αντικείμενο μελέτης της στη διδακτορική της διατριβή, αποκαλύπτουν τόσο την εμβρίθειά της ως μελετήτριας του Παλαμά, αλλά και του προσωπικού της ενδιαφέροντος στο να φωτίσει και να προβάλει το έργο μιας κορυφαίας πνευματικής προσωπικότητας των ελληνικών γραμμάτων. Και πραγματικά, από τη θέση της μεταπτυχιακής αλλά και διδακτορικής της φοιτήτριας θα μπορούσα να διαβεβαιώσω για την άοκνη προσπάθειά της να μεταφέρει στους φοιτητές της τη σπουδαιότητα, τις πτυχές –πολιτικές, κοινωνικές, σχολιαστικές– του έργου, μα πάνω από όλα τη σύνδεσή του τόσο με την εποχή του όσο και με το σύγχρονο παρόν. Όσο για τον ρόλο της φαντασίας, πάντα την καθηγήτρια διέκρινε η ανάγκη ανάδειξής της στην πολύπλευρη ανάπτυξη του παιδιού και του παιδαγωγού, άλλωστε για τον λόγο αυτό ποτέ δεν τη διαχώριζε από τον λογισμό, που χωρίς αυτήν αποδεικνυόταν στείρος. Γιατί η ίδια διακρινόταν και για τις ουμανιστικές της ιδέες, τις πολιτικές της θέσεις ως ενεργός πολίτης, που διέπονταν από τις αρχές της ισονομίας και της δικαιοσύνης. Οραματίστρια ενός δικαιότερου κόσμου, μετέδιδε ακούραστα τις ανθρωπιστικές της αξίες, που τη χαρακτήριζαν σε όλη της την ακαδημαϊκή πορεία ως άνθρωπο και ως πανεπιστημιακή δασκάλα.

Με μια πανοραμική ματιά στις ενότητες ο αναγνώστης προσλαμβάνει μια ρεαλιστική αποτύπωση των ενδιαφερόντων μιας καθηγήτριας που είχε το σπάνιο χάρισμα να προσβλέπει στο να αποκτούν οι φοιτητές της μια ουσιαστική επιστημονική βάση στις θεωρητικές τους σπουδές, ικανή να στοχεύει στον επιστήμονα με το υψιπετές του νου. Αρωγός και συμπαραστάτης στην ακαδημαϊκή πορεία των φοιτητών της, πάντα παρακινούσε στην κατάκτηση των υψηλότερων κορυφών με την παραίνεση της συνειδητής ενασχόλησης στα αντικείμενα της επιστημονικής μελέτης και της ειδολογικής εμβάθυνσης επισημαίνοντας ότι «τα αγαθά κόποις κτώνται».

{jb_quote} Οραματίστρια ενός δικαιότερου κόσμου, μετέδιδε ακούραστα τις ανθρωπιστικές της αξίες, που τη χαρακτήριζαν σε όλη της την ακαδημαϊκή πορεία ως άνθρωπο και ως πανεπιστημιακή δασκάλα. {/jb_quote}

Μια ουμανίστρια που οδηγούσε τους φοιτητές της να άνω-θρώσκουν διατηρώντας το επιστημονικό τους κύρος, πάντοτε ανοιχτοί στα νέα ρεύματα, στο συγκροτημένο θεωρητικό υπόβαθρο που τεκμηρίωνε ή υποδεχόταν με επιστημονικά κριτήρια κάθε νεότερο ρεύμα ή τάση λογοτεχνική είτε κατά οριζόντια παράθεση άξονα, όπως ήταν τα πολλαπλά αντικείμενα των φιλολογικών της ενδιαφερόντων (όπως για παράδειγμα κλασική λογοτεχνία, τάσεις και εξελίξεις στο σύγχρονο εφηβικό μυθιστόρημα ή στο σύγχρονο εικονοβιβλίο), είτε κατά παραδειγματικό άξονα και εκτενή μελέτη κατά βάθος των επιστημονικών αντικειμένων, όπως ήταν η ποιητική των ποιητών και η μελέτη των διακειμενικών ή αναγνωστικών θεωριών. Και οι μελέτες αυτές δεν αφορούσαν μόνο στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους, αφού την ίδια διέκρινε η βαθιά πεποίθηση ότι η λογοτεχνία είναι ένα σώμα και πρέπει να προσδίδεται ο απαραίτητος σεβασμός και η πρέπουσα επιστημονική προσοχή στην άρση των «ευδιάκριτων» ορίων που αυθαίρετα πολλές φορές βάζουν οι ενήλικες υποβαθμίζοντας τη λογοτεχνία για τα παιδιά. Σε όλο της το «θαυμαστό ταξίδι» η Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου προσπάθησε και κατάφερε με το έργο της να προβάλει την επιστημονική υπόσταση της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους. Για την τελευταία αναφορά θα άξιζε να τονιστεί η συνεισφορά της καθηγήτριας στην αναβάθμιση των Παιδαγωγικών Ακαδημιών σε Πανεπιστημιακά Παιδαγωγικά Τμήματα τετραετούς φοίτησης, μετάβαση που προσέδωσε το απαραίτητο κύρος στον παιδαγωγό ως επιστήμονα, αλλά και η οργάνωση και συμμετοχή της σε ιστορικά για τη λογοτεχνία για παιδιά και νέους συνέδρια, στοιχεία που μπορεί κανείς να αναζητήσει στο εισαγωγικό σημείωμα των επιμελητών του τόμου.

Ξεχωριστός άνθρωπος, πάντα θα τη θυμούνται με αγάπη οι φοιτητές και οι συνάδελφοί της για το ήθος, την ευγένεια αλλά και την ευθυκρισία της. Για όλους αυτούς τους λόγους τα κείμενα αποτελούν μια συνεισφορά: επιστημονική, προσωπική, συναισθηματική, επαγγελματική. Διατρέχοντας τον τόμο, ο αναγνώστης θα διαπιστώσει τον σεβασμό και την εκτίμηση στο πρόσωπό της, αλλά και αναπόφευκτα θα εντυπωσιαστεί από την ενεργή εμπλοκή της σε διαθεματικές επιστημονικές περιοχές. Σε κάθε περίπτωση θα επιλέξει μελέτες και άρθρα ειδικού ενδιαφέροντος, όπως κριτικές παρουσιάσεις, νεότερες τάσεις και τεχνικές στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους, εφαρμογές θεωριών στην κριτική ανάγνωση των κειμένων, φιλαναγνωστικές προτάσεις τόσο από το επιστημονικό πεδίο μελέτης της λογοτεχνίας όσο και του θεάτρου. Η εναλλαγή των αντικειμένων και η μετάβαση στα επιστημονικά πεδία συνιστούν ένα κίνητρο απόκτησης του τόμου, που θα συμβάλει πολλαπλά τόσο στον μελετητή όσο και στον απλό αναγνώστη.

[Η Δρ Σίσσυ Τσιφλίδου είναι εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.]

Κ’ η φαντασία στο λογισμό
Τιμητικός τόμος για την Καθηγήτρια Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου
Συλλογικό έργο
Επιστημονική επιμέλεια: Δημήτρης Πολίτης & Γιάννης Σ. Παπαδάτος
Καλειδοσκόπιο
σ. 614
ISBN: 978-960-471-227-4
Τιμή: 42,90€