Μανώλης Κιλισμανής: «Παράλληλο σύμπαν 13»

08:20 21/7/2021 - Πηγή: Diastixo

Η πρώτη συγγραφική εμφάνιση το 2019 του δημοσιογράφου, διοργανωτή συναυλιών και ραδιοφωνικού παραγωγού Μανώλη Κιλισμανή ήταν εντυπωσιακή, καθώς το μυθιστόρημά του Στο χωριό (δείτε εδώ) είναι ένα δυνατό, αν και λιτό στις γραμμές του αφήγημα, με συναρπαστική εξέλιξη κι απρόβλεπτο τέλος.

Ήμουν σίγουρος ότι θα ακολουθήσει ένα πιο πυκνό σε διάρθρωση, πιο «κοινωνικό» στη θεματολογία του μυθιστόρημα, από αυτά που αποτολμούν όσοι συγγραφείς νιώθουν πως εξασφάλισαν ήδη μια πρώτη αποδοχή του κοινού. Κι όμως, το

δεύτερο βιβλίο του Μ. Κιλισμανή είναι μια συλλογή διηγημάτων που ανατρέπουν την εικόνα που σχηματίζει ο αναγνώστης από το πρώτο βιβλίο του.

{loadmodule mod_adsence-inarticle-makri} {loadposition adsence-inarticle-makri}

Η «άλλη» πραγματικότητα

Στο Παράλληλο σύμπαν 13 ο Κιλισμανής αποφασίζει να βουτήξει σε μια κουλτούρα την οποία γνωρίζει πολύ καλά ο ίδιος. Η αμερικανική σχολή του splatter, η λογοτεχνία του science fiction, η αισθητική της δυστοπίας όπως αυτή έχει διαμορφωθεί από τους κλασικούς του είδους, είναι οι γραμμές που οριοθετούν τα νέα διηγήματά του. Η γρήγορη, κινηματογραφική γραφή, ο ελλειπτικός λόγος, οι συνεχείς ανατροπές και το κλειστοφοβικό κλίμα είναι τα κύρια δάνεια από τους κλασικούς. Όλα τα παραπάνω, όμως, στο βιβλίο του Κιλισμανή αποκτούν μια φρεσκάδα απόλυτα ταιριαστή με το σαρδόνιο χιούμορ του, που δεν τον εγκαταλείπει σχεδόν ποτέ.

Ο Κιλισμανής δεν ενδιαφέρεται να εντάξει τις μικρές, εξωφρενικές ιστορίες του σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό ή κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο, αν και δεν λείπουν ούτε οι οικονομικές ούτε οι κοινωνικές αναφορές στα κείμενά του. Ο κόσμος του είναι ένα …παράλληλο σύμπαν, στο οποίο εξυφαίνεται μια άλλη πορεία της ανθρωπότητας. Ο συγγραφέας σκιαγραφεί αυτή την πραγματικότητα με μπόλικο χιούμορ, με ισχυρές δόσεις τρόμου κι ένα αίσθημα πίκρας.

Στο διήγημά του «Μια βόλτα με τη Facel Vega» κατακεραυνώνει τη φρενίτιδα του καταναλωτισμού και τη ματαιοδοξία της αστικής τάξης. Το διήγημα «Το Βουνό» είναι μια νοσταλγική αναφορά στην επιστημονική φαντασία της δεκαετίας του 1960, ενώ στο «Ο Απαλό Πα Λούκυ» η science fiction αισθητική μπλέκει με την ιδεολογία του gay pride. «Η συμμορία των τεράτων» θυμίζει έντονα αμερικανικό college movie, όπου οι nerds και οι αποσυνάγωγοι της αρσενικής ματσίλας εκδικούνται για την καταπίεση, τον στιγματισμό και την κοινωνική απομόνωση στην οποία τους υποβάλλει το αρσενικό στερέωμα, ενώ ανάλογου ύφους και με πολλές αναφορές στην gay αισθητική είναι το διήγημα «Prom King». Στον χώρο του horror εντάσσεται το διήγημα «Ο Θανάσης και η Φωτεινή πάνε στην εξοχή». Εδώ ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η αποξένωση του ανθρώπου από τη φύση συγκρούονται, με τους περιστασιακούς, τους δήθεν φυσιολάτρες να πέφτουν θύματα μιας τυφλής αλλά απολύτως νομιμοποιημένης εκδίκησης της φύσης.

Το διήγημα «Ο μεγάλος ηγέτης πείνασε» ένα από τα ωραιότερα του τόμου, είναι ένα σαρκαστικό σχόλιο για την προσωπολατρία και τις υπερβολές του σοβιετικού σοσιαλισμού, αλλά και τις πόρτες προς το εφιαλτικό άγνωστο που ανοίγει η ανθρωπότητα στην προσπάθειά της να υποκαταστήσει και να υπερκεράσει τη φύση.

{jb_quote} Ο συγγραφέας διατηρεί το δικαίωμα να ονειρεύεται για τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του ένα μέλλον ελευθερίας, αλλά μόνο εφόσον ξεπεραστεί η αισθητική, ψυχολογική και κοινωνική υποδούλωση του ανθρώπου στην τεχνολογική του μοίρα. {/jb_quote}

Η πανδημία είναι (κι) εδώ

Όπως ήταν αναμενόμενο, η πανδημία κατάφερε να χωρέσει ως αναγκαστική συνθήκη στο έργο του Κιλισμανή. Δύο διηγήματά του αναφέρονται σε πανδημικούς εφιάλτες, που έχουν άλλοτε τη μορφή μιας άγνωστης κι ανίκητης ασθενείας κι άλλοτε ενός περιστασιακού ηλεκτρονικού μπλακάουτ. Το «Δώρο» είναι μια ιστορία έρωτα τραγικά επίκαιρη κι εφιαλτική στο φόντο της πανδημίας, ενώ το διήγημα «Θεϊκή παρέμβαση» κινείται στο φόντο των τεχνολογικών καταστροφών που κατά καιρούς χτυπούν τις ανυποψίαστες κι ανίκανες να αντιδράσουν κοινωνίες. Ο συγγραφέας διατηρεί το δικαίωμα να ονειρεύεται για τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του ένα μέλλον ελευθερίας, αλλά μόνο εφόσον ξεπεραστεί η αισθητική, ψυχολογική και κοινωνική υποδούλωση του ανθρώπου στην τεχνολογική του μοίρα.

Ήδη από το μυθιστόρημα Στο χωριό ο πολιτικός προβληματισμός κατείχε σημαντική θέση στο έργο του Κιλισμανή. Προβληματισμός αρκετά διαφορετικός από αυτόν που ανακαλύπτουμε στο έργο των συγγραφέων με σαφές κοινωνικό πρόσημο, εκείνων που ανατέμνουν την ελληνική πραγματικότητα. Τόσο στο μυθιστόρημά του όσο και σε αυτή εδώ τη συλλογή διηγημάτων, ο κοινωνικός προβληματισμός φτάνει στον αναγνώστη μέσα από το προσωπικό φίλτρο του συγγραφέα.

Στο ουτοπικό «Blue Bool Republic» ο Κιλισμανής κάνει μια σαφή αναφορά στη χρεοκοπία της Ελλάδας και την αποσάθρωση του πολιτικού σκηνικού το διάστημα 2009-2014, αλλά και μια νύξη στο αδιέξοδο που συνάντησε κάθε εναλλακτική πρόταση για τη σωτηρία της χώρας και του χειμαζόμενου ελληνικού λαού. Ταυτόχρονα το διήγημα αυτό είναι μια κυνική παραδοχή ότι η χώρα έχει ανάγκη από έναν «χορηγό» στην προσπάθειά της να ξεφύγει από την γκιλοτίνα της οικονομικής πατρονίας. Στο «1963», ένα οργουελικού τύπου διήγημα για μια περιχαρακωμένη ουτοπία, που κλείνει έξω την αποσύνθεση της κοινωνίας και την ανθρώπινη δυστυχία, ο Κιλισμανής βρίσκει την ευκαιρία να σχολιάσει τη διαδικασία της απόλυτης χαρτογράφησης της ανθρώπινης ζωής και των ψυχολογικών ρωγμών που μπορούν να την απειλήσουν.

Η μουσική δεν θα μπορούσε να λείπει από ένα βιβλίο που γράφτηκε από τον Μ. Κιλισμανή και, πράγματι, το τελευταίο διήγημα, ο «Σαμ», είναι ένα όμορφο κείμενο για τη «γνωριμία» ενός μικρού λευκού ακροατή με τον κολοσσιαίο soul man Σαμ Κουκ· εδώ η δύναμη της μουσικής ξεπερνάει τα ρατσιστικά στερεότυπα που κρατάνε μακριά λευκούς και μαύρους.

Η θεματολογία των διηγημάτων του Κιλισμανή δείχνει εκ πρώτης όψης σκοτεινή, ασφυκτική, θανάσιμη για τον άνθρωπο – ένα κλασικό συγγραφικό τρικ που συναρπάζει. Κάπου εκεί όμως ξεπετάγεται, σχεδόν σε κάθε σελίδα του βιβλίου, η εκλεπτυσμένη ειρωνεία και το βιτριολικό χιούμορ του κοινωνικού παρατηρητή. Μπορεί τα όσα περιγράφει ο Κιλισμανής να θλίβουν, την ίδια στιγμή όμως χαρίζει ανάσες ζωής για τον αναγνώστη, που διαπιστώνει ότι ακόμα και στο βαθύτερο σκοτάδι της ανθρώπινης ύπαρξης, υπάρχει το μικρό μονοπάτι που σε βγάζει στο ξέφωτο.

Παράλληλο σύμπαν 13
Μανώλης Κιλισμανής
24 γράμματα
σ. 262
ISBN: 978-618-201-108-9
Τιμή: 16,00€