Παγκόσμια Ημέρα Βουνών στις 11 Δεκεμβρίου – Το έργο του ΕΜΠ για τις ορεινές περιοχές

17:15 3/12/2012 - Πηγή: Econews

Γιατί να προστατεύσουμε τις ορεινές περιοχές;

Γιατί κάθε χρόνο γίνεται και πιο έντονα φανερό ότι οι ορεινές περιοχές της Ελλάδας και του Κόσμου έχουν καθοριστική σημασία για την ανθρώπινη ζωή:

Νερό, τροφή, ενέργεια είναι τα βασικότερα φυσικά διαθέσιμα, με τα οποία οι ορεινοί όγκοι “τροφοδοτούν” τη ζωή στον πλανήτη. Το 80% των παγκόσμιων αποθεμάτων πόσιμου νερού, βρίσκεται στα βουνά. Παράλληλα, οι ορεινοί όγκοι αποτελούν σημαντικές κοιτίδες φυσικού πλούτου, καθώς είναι ιδιαίτερα πλούσιοι σε βιοποικιλότητα, σε δασικά

και ορυκτά διαθέσιμα και παρέχουν επίσης υψηλής ποιότητας τοπικά προϊόντα.

Ακόμη, στους απρόσιτους ορεινούς όγκους έχουν αναπτυχθεί αυτόχθονες τοπικοί πολιτισμοί, αρμονικά προσαρμοσμένοι στο μοναδικό παρθένο τοπικό φυσικό περιβάλλον, οι τεχνικές και πρακτικές επιβίωσης των οποίων αποτελούν πολύτιμο απόθεμα παραδοσιακής γνώσης και λαϊκής σοφίας για τις επόμενες γενιές.

Η καθοριστική σημασία των βουνών για την ανθρώπινη ζωή είναι ταυτόχρονα οικονομική, πολιτική, κοινωνική, περιβαλλοντική και πολιτισμική. Εντούτοις, οι ορεινοί όγκοι και οι πληθυσμοί τους απειλούνται από μία σειρά κινδύνων, τόσο περιβαλλοντικών όσο και κοινωνικών..

Η Ελλάδα μαζί με την Αυστρία αποτελούν τις ορεινότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι ορεινές κοινότητες της Ελλάδας καταλαμβάνουν το 77,9% της συνολικής της έκτασης, ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 20011, το ποσοστό των ορεινών και ημιορεινών δήμων και κοινοτήτων της φτάνει το 61.6% και η έκτασή τους αντιστοιχεί σε ποσοστό 71.3% της χώρας.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα βουνά καλύπτουν το 1/5 της επιφάνειας της Γης. Στα βουνά ζει περίπου το 10-12% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ πάνω από το μισό του πληθυσμού της γης εξαρτά, άμεσα ή έμμεσα, την επιβίωσή του, από τα βουνά.

Οι κλιματικές αλλαγές, η αποψίλωση των δασικών εκτάσεων, η ερημοποίηση, οι φυσικές καταστροφές, η απομύζηση του ορεινού πλούτου, η υποβάθμιση των ορεινών οικοσυστημάτων και η απώλεια της ορεινής βιοποικιλότητας, η πληθυσμιακή ερήμωση των περισσότερων ορεινών περιοχών, το γεγονός ότι οι ορεινοί πληθυσμοί συγκαταλέγονται στους φτωχότερους κάθε χώρας, η μονοδιάστατη τουριστική υπερεκμετάλλευση άλλων, οι ελλείψεις σε βασικές κοινωνικές και τεχνικές υποδομές και ο σταδιακός αφανισμός των τοπικών πολιτισμών, είναι επιγραμματικά μόνο, οι κίνδυνοι οι οποίοι απειλούν καθημερινά τις ορεινές περιοχές του πλανήτη ή αποτελούν τη μοίρα τους.

Παρά την τεράστια σημασία τους και την κρισιμότητα των προβλημάτων τα οποία αντιμετωπίζουν, οι ορεινές περιοχές έρχονται για πρώτη φορά στο προσκήνιο των παγκόσμιων συζητήσεων, μόλις το 1992, στη Διάσκεψη Κορυφής του Ρίο5.

Έκτοτε, έχουν γίνει σημαντικές ενέργειες στην κατεύθυνση της προστασίας και της «βιώσιμης» ανάπτυξης των ορεινών όγκων, χωρίς όμως θετικά αποτελέσματα, στο βαθμό που πυρήνας της φερόμενης ως «βιώσιμης» ή «αειφόρου» ανάπτυξης είναι η ανταγωνιστικότητα, η επιχειρηματικότητα, η καινοτομία και οι ευέλικτες μορφές εργασίας, με άλλα λόγια, στόχοι – δράσεις,