Elon Musk: Mύθος, εξουσία και μοιραία λάθη

14:10 21/4/2025 - Πηγή: Caroto

Η επιτυχία έκανε τον Elon Musk ισχυρό και του χάρισε παγκόσμιο κύρος. Ωστόσο, σήμερα μοιάζει να μην υπάρχει κανείς γύρω του που να τολμά να τον αμφισβητήσει. Κι αυτό μπορεί να οδηγήσει την Tesla σε σοβαρό αδιέξοδο.

Τους τελευταίους μήνες, η δημόσια εικόνα του Elon Musk βρίσκεται στο επίκεντρο – όχι τόσο λόγω της τεχνολογικής του δραστηριότητας όσο για την αυξανόμενη πολιτική του ανάμειξη, κυρίως μέσω της υποστήριξης προς τον νέο Αμερικανό πρόεδρο Donald Trump.

Παρά το γεγονός ότι έχει υπό την ευθύνη του τέσσερις κολοσσούς (Tesla, SpaceX, Starlink και X – πρώην Twitter), η εμπλοκή του στις επιχειρήσεις φαίνεται να έχει αποδυναμωθεί. Όσον αφορά την Tesla, οι τελευταίες ενδείξεις παραπέμπουν σε αρνητική στροφή, τόσο σε επίπεδο πωλήσεων όσο και στο γενικότερο κλίμα γύρω από την εταιρεία.

Η απομυθοποίηση της Tesla φαίνεται να ξεκινά τόσο από όσα δεν κάνει ο Musk όσο και από εκείνα που επιλέγει να κάνει. Η αντιφατική του δημόσια παρουσία, οι αμφιλεγόμενες απόψεις του και η προβολή προσωπικών επιλογών στο προσκήνιο έχουν προκαλέσει δυσαρέσκεια και σε ορισμένες περιπτώσεις άτυπες «μποϊκοτάζ» σε αγορές όπου άλλοτε κυριαρχούσε.

Η γοητεία γύρω από τον Musk δεν είναι τυχαία. Στο παρελθόν έχει ρισκάρει τα πάντα για την επιτυχία των εταιρειών του. Η Tesla έφτασε κοντά στη χρεοκοπία, η SpaceX ξεκίνησε με πιθανότητες επιτυχίας μόλις 10% – όπως ο ίδιος έχει παραδεχθεί – και προσωπικά έχει αναλάβει ρίσκα που πολλοί θα απέφευγαν. Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό είναι το ατύχημα με την McLaren F1 που αγόρασε με τα πρώτα του εκατομμύρια, όταν την οδήγησε χωρίς έλεγχο πρόσφυσης και κατέληξε εκτός δρόμου. Παρότι βγήκε αλώβητος, η ιστορία έγινε μέρος του θρύλου του.

Η αφοσίωση, η εργατικότητα και η ικανότητα να φέρνει αποτελέσματα έχουν μετατρέψει τον Musk σε εμβληματική μορφή. Ωστόσο, αυτή η μυθοποίηση έχει και συνέπειες: η εσωτερική κουλτούρα στις εταιρείες του, κυρίως στην Tesla, μοιάζει να έχει μετατραπεί σε χώρο απόλυτης συμμόρφωσης. Η εικόνα του Musk δεσπόζει στα γραφεία, με άρρητο μήνυμα «γίνε σαν τον Elon», ενώ η παραμικρή διαφωνία εκλαμβάνεται ως προδοσία. Όποιος εκφράζει αντίθετη άποψη, απομακρύνεται.

Η ατμόσφαιρα αυτή έχει γεννήσει φόβο. Η προσήλωση στην εικόνα και η έλλειψη ανοχής στην κριτική καταπνίγουν την ελεύθερη σκέψη. Όταν ακόμα και οι προσλήψεις περνούν από προσωπική έγκριση του Musk, παρά το γεγονός ότι η Tesla πραγματοποιεί δεκάδες χιλιάδες προσλήψεις κάθε χρόνο, προκύπτει εύλογα το ερώτημα για το κατά πόσο λειτουργεί αυτό το μοντέλο.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ιστορία ενός τεχνικού, ο οποίος εντάχθηκε στην Tesla από θαυμασμό προς τον Musk. Στην αρχή της καριέρας του απέτρεψε φωτιά κατά τη διάρκεια παρουσίασης, κάτι για το οποίο δέχθηκε προσωπικά συγχαρητήρια. Όταν όμως στη συνέχεια προσπάθησε να αναφέρει προβλήματα, απολύθηκε. Η εμπιστοσύνη στην ανοιχτή επικοινωνία φάνηκε να ήταν μονόπλευρη.

Η κουλτούρα φόβου έχει και λειτουργικές επιπτώσεις. Στα αποκαλούμενα Tesla-dossiers, μια σειρά από εσωτερικά δεδομένα που διέρρευσαν από καταγγελίες εργαζομένων, περιγράφονται περιπτώσεις κατά τις οποίες μηχανικοί εφάρμοσαν τεχνικές λύσεις που θεωρούσαν λανθασμένες, απλώς επειδή το απαίτησε ο Musk. Όταν έφτασε κάποια στιγμή σε μια δοκιμή πρωτοτύπου και το σύστημα πλοήγησης πρότεινε διαδρομή διαφορετική από αυτήν που θα επέλεγε εκείνος, απαίτησε να αλλάξει.

Σε μια άλλη περίπτωση, κατά τη διάρκεια παρουσίασης για επενδυτές, ο Musk μιλούσε με κλειστό μικρόφωνο και κανείς δεν τον διέκοψε για να τον ενημερώσει. Οι εργαζόμενοι απλώς άκουγαν σιωπηλά. Σε άλλο περιστατικό, ενώ εργαζόμενος της SpaceX τον ενημέρωσε ότι πρόσφατη αποστολή παραλίγο να καταλήξει σε έκρηξη, εκείνος απλώς ανασήκωσε τους ώμους και συνέχισε να παίζει βιντεοπαιχνίδι στο γραφείο του.

Το γενικότερο πρόβλημα μοιάζει να είναι η αδυναμία του Musk να δεχθεί κριτική. Ερμηνεύει κάθε αμφισβήτηση ως αντίσταση και εμπόδιο στην πρόοδο. Αυτή η στάση θυμίζει προσωπικότητες του περασμένου αιώνα που σημάδεψαν την αυτοκινητοβιομηχανία – από τον Henry Ford ως τον Louis Renault – και που, μετά την επιτυχία τους, πίστεψαν ότι είναι άτρωτοι. Τελικά, όμως, έβλαψαν τις ίδιες τους τις εταιρείες.

Αν ο Musk είχε ανατρέξει σε παραδείγματα της ίδιας της Silicon Valley, όπως η έρευνα «Project Aristotle» της Google από το 2010, ίσως να είχε αποφύγει κάποια λάθη. Εκεί διαπιστώθηκε πως ο βασικότερος παράγοντας για την αποδοτικότητα μιας ομάδας είναι η «ψυχολογική ασφάλεια» – η δυνατότητα των εργαζομένων να εκφράζονται ελεύθερα, να κάνουν λάθη και να αμφισβητούν χωρίς φόβο. Στην Tesla, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να ισχύει.

Ίσως, η υψηλή του ανοχή στο ρίσκο να τον εμποδίζει να κατανοήσει την αξία του ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος. Το ερώτημα που παραμένει είναι απλό: ποιος θα τολμήσει να του το πει;

Το άρθρο Elon Musk: Mύθος, εξουσία και μοιραία λάθη εμφανίστηκε πρώτα στο caroto.gr.