Τι πρέπει να γίνει με τους ηλικιωμένους οδηγούς; [blog]

11:14 10/2/2025 - Πηγή: Caroto

Το πρόσφατο δυστύχημα στο Νέο Ψυχικό, όπου μια 88χρονη οδηγός προκάλεσε θανατηφόρο τροχαίο, άνοιξε ξανά τη συζήτηση γύρω από το αν οι ηλικιωμένοι οδηγοί αποτελούν δημόσιο κίνδυνο.

Αν και κάθε τέτοιο περιστατικό σοκάρει την κοινή γνώμη, η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη. Η ηλικία από μόνη της δεν καθορίζει αν κάποιος είναι επικίνδυνος οδηγός, ενώ τα στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι οι νεότεροι οδηγοί -τόσο λόγω εμπειρίας, όσο και λόγω απερισκεψίας- είναι πολύ πιο επιρρεπείς σε ατυχήματα λόγω ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς. Η συζήτηση αυτή δεν περιορίζεται στην Ελλάδα,

αλλά απασχολεί σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.

Τα τροχαία ατυχήματα με ηλικιωμένους οδηγούς γίνονται γρήγορα πρωτοσέλιδα, ενώ αντίθετα, τα περισσότερα θανατηφόρα περιστατικά που προκαλούνται από νεότερους οδηγούς δεν συσχετίζονται με την ηλικία τους, αλλά με παράγοντες όπως η υπερβολική ταχύτητα, η απρόσεκτη οδήγηση και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ουσιών.

Οι ηλικιωμένοι οδηγοί, αν και έχουν μειωμένα αντανακλαστικά και συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης, ακοής ή κινητικότητας, αντισταθμίζουν αυτά τα μειονεκτήματα με την εμπειρία τους και την πιο αμυντική τους οδήγηση. Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, οι οδηγοί άνω των 70 ετών τείνουν να είναι πιο προσεκτικοί, να τηρούν τους κανόνες του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και να αποφεύγουν επικίνδυνες συνθήκες οδήγησης.

Πριν από έναν χρόνο, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέτασε την επιβολή υποχρεωτικών ιατρικών εξετάσεων για την ανανέωση των διπλωμάτων οδήγησης ηλικιωμένων οδηγών. Ωστόσο, το Ευρωκοινοβούλιο απέρριψε την πρόταση, θεωρώντας ότι θα οδηγούσε σε ηλικιακές διακρίσεις.

Έτσι, κάθε χώρα αποφασίζει ξεχωριστά για το αν και πώς θα ελέγχει τους μεγαλύτερης ηλικίας οδηγούς. Αυτό το θέμα όμως αναμένεται να επανέλθει, καθώς η στρατηγική «Vision Zero» της Ε.Ε., που στοχεύει στον μηδενισμό των θανάτων από τροχαία ατυχήματα μέχρι το 2050, απαιτεί αυστηρότερα μέτρα οδικής ασφάλειας.

Η στέρηση του διπλώματος από έναν ηλικιωμένο δεν είναι κάτι απλό.

Σε πολλές περιπτώσεις, η οδήγηση είναι απαραίτητη για την καθημερινότητά τους, ειδικά σε περιοχές με περιορισμένες δημόσιες συγκοινωνίες. Η απαγόρευση οδήγησης θα μπορούσε να τους αποκόψει από κοινωνικές δραστηριότητες και να τους επιβαρύνει ψυχολογικά, ενώ θα δημιουργούσε επιπλέον βάρος στις οικογένειές τους, που θα έπρεπε να αναλάβουν τις μετακινήσεις τους.

Η λύση δεν είναι η οριζόντια απαγόρευση, αλλά η στοχευμένη αξιολόγηση των ικανοτήτων κάθε οδηγού. Σε χώρες όπως η Ισπανία και η Φινλανδία, οι ηλικιωμένοι οδηγοί υποβάλλονται σε εξειδικευμένες εξετάσεις που περιλαμβάνουν ειδικό έλεγχο όρασης, ακοής, αντίδρασης και γνωστικών ικανοτήτων. Η Ελλάδα θα μπορούσε να υιοθετήσει ένα αντίστοιχο σύστημα, ώστε να διασφαλιστεί ότι όσοι συνεχίζουν να οδηγούν έχουν τις απαραίτητες ικανότητες.

Αλλά όταν λέμε ιατρικές εξετάσεις, αυτές να είναι πραγματικές και όχι μία απλή «σφραγίδα». Ο ΚΟΚ αναφέρει πως το δίπλωμα οδήγησης παύει να ισχύει κατά το 65ο έτος της ηλικίας. Από κει και μετά η διαδικασία επαναλαμβάνεται ανά τρία χρόνια. Μετά τη συμπλήρωση της ηλικίας των 80 ετών, η άδεια οδήγησης πρέπει να ανανεώνεται ανά δύο χρόνια. Συγκεκριμένα, από τα 65 έως τα 80 έτη, οι οδηγοί εξετάζονται κάθε τρία χρόνια από παθολόγο και οφθαλμίατρο, ενώ μετά τα 80 απαιτούνται τέσσερις ιατρικές γνωματεύσεις, συμπεριλαμβανομένων ΩΡΛ και ψυχιάτρου.

Στην Ελλάδα οι οδηγοί άνω των 65 ετών εμπλέκονται σε τροχαία κατά 16,6%, ενώ για τους οδηγούς άνω των 75 ετών, η αντίστοιχη εμπλοκή τους είναι 8,6%. Αυτά τα ποσοστά, αποτέλεσμα ερευνών που δημοσιοποίησε  ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εκπαιδευτών Οδήγησης, δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι οδηγοί δεν είναι ακατάλληλοι και επικίνδυνοι κατά τη διάρκεια της οδήγησης.

Στην Ελβετία, οι οδηγοί άνω των 75 ετών υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις κάθε δύο χρόνια, ενώ στην Ολλανδία και την Ισπανία οι έλεγχοι γίνονται κάθε πέντε χρόνια μετά τα 75 και 65 αντίστοιχα. Στη Δανία, οι εξετάσεις ξεκινούν στα 80, ενώ στην Ιταλία η συχνότητα των ελέγχων αυξάνεται με την ηλικία. Στη Γερμανία και τη Γαλλία, από την άλλη, δεν απαιτούνται ιατρικές εξετάσεις για την ανανέωση του διπλώματος, αν και οι γιατροί μπορούν να συμβουλεύσουν τους ασθενείς τους να σταματήσουν να οδηγούν.

Σε πολλές χώρες, δίνεται επίσης η δυνατότητα στους ηλικιωμένους να συμμετάσχουν εθελοντικά σε οδηγικά τεστ και σεμινάρια, ώστε να αξιολογήσουν μόνοι τους αν είναι ακόμα ικανοί να οδηγούν με ασφάλεια. Όσοι διαπιστώνουν ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της οδήγησης, συχνά αποφασίζουν να αποσυρθούν οικειοθελώς.

Σημαντική παράμετρος για το αν πρέπει να οδηγεί ένας ηλικιωμένος αποτελούν οι υποδείξεις/ αξιολογήσεις/ συμβουλές από συγγενικά ή φιλικά πρόσωπα για την επισήμανση μειωμένης ικανότητας οδήγησης. Βλέπετε, το πρόβλημα της ασφάλειας στους δρόμους δεν είναι θέμα ηλικίας, αλλά ατομικής ευθύνης και ικανότητας.

Η λύση δεν βρίσκεται στην τυφλή απαγόρευση, αλλά στην ουσιαστική αξιολόγηση της φυσικής και νοητικής κατάστασης κάθε οδηγού. Η υιοθέτηση ενός δίκαιου και αυστηρού συστήματος ελέγχου θα μπορούσε να εξασφαλίσει ότι μόνο όσοι είναι πραγματικά ικανοί συνεχίζουν να οδηγούν, συμβάλλοντας στη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Ακόμη και οι ηλικιωμένοι.

Τι χρειάζεται για την ανανέωση διπλώματος οδήγησης

The post Τι πρέπει να γίνει με τους ηλικιωμένους οδηγούς; [blog] appeared first on caroto.gr.