Έστιν οὖν τραγωδία…

19:50 22/2/2025 - Πηγή: TheCaller

Η τραγωδία των Τεμπών δεν είναι απλώς μια ατυχής συγκυρία ή ένα τραγικό ανθρώπινο λάθος.

Γράφει ο Νικος Κούτρας

Είναι η έκφανση μιας βαθύτερης πολιτειακής παθογένειας, η οποία αποτυπώνει την αποτυχία της πολιτείας να υπηρετήσει το κοινό καλό. Η Ελληνική πολιτική φιλοσοφία (βλ. Πλάτωνας, Αριστοτέλης) κάνει ιδιαίτερη μνεία όσον αφορά τις συνέπειες της ανικανότητας, της διαφθοράς και της απουσίας ηθικής στην εξουσία. Δυστυχώς, και για ακόμα μία φορά, η σύγχρονη Ελληνική ιστορία αιματοκυλίζει από το δυστύχημα των Τεμπών το οποίο δύναται να ιδωθεί ως αποτέλεσμα ενός πολιτικού συστήματος

που λειτουργεί όχι βάσει της δικαιοσύνης και της αρετής, αλλά βάσει της ιδιοτέλειας και της ανευθυνότητας.

Στην Πολιτεία (βλ. IV, 433a-444e), ο Πλάτων περιγράφει τη δικαιοσύνη ως την κατάσταση όπου κάθε τάξη της κοινωνίας εκπληρώνει τον ορθό της ρόλο. Ο ηγεμόνας πρέπει να είναι σοφός, ο φύλακας γενναίος και ο παραγωγός εγκρατής. Όταν αυτοί οι ρόλοι διαταράσσονται, η πολιτεία παύει να λειτουργεί ορθά και επέρχεται το χάος.

Όπως αποδεικνύεται από την τραγωδία των Τεμπών, η παρούσα κυβέρνηση δε διακρίνεται από σοφία… αλλά από αμάθεια και ανευθυνότητα (βλ. δηλώσεις πρώην υπουργού κ. Καραμανλή σχετικά με την ασφάλεια του Ελληνικού σιδηροδρόμου εντός Κοινοβουλίου…). Η συνεχής έλλειψη προνοητικότητας – γιατί η διακυβέρνηση του κράτους έχει και θα πρέπει να έχει συνέχεια από τους προηγούμενους στου επόμενους… – καθώς και η αποτυχία ορθής διαχείρισης της σιδηροδρομικής ασφάλειας αποδεικνύουν πως η έννοια της ζωής στην Ελλάδα είναι απλά θέμα τύχης και συγκυριών…!

Συνεχίζοντας την παραπομπή μου στη Πολιτεία του Πλάτωνα (βλ. VII, 514a-520a), έχουμε την Αλληγορία του Σπηλαίου, όπου οι άνθρωποι ζουν αλυσοδεμένοι σε μια σπηλιά, βλέποντας μόνο σκιές αντί της αληθινής πραγματικότητας. Όταν κάποιος απελευθερώνεται και αντικρίζει την αλήθεια, οι υπόλοιποι τον χλευάζουν και προτιμούν την άγνοια. Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί πως μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας (πριν την τραγωδία) βρισκόταν σε ένα παρόμοιο στάδιο. Ένας αριθμός πολιτών πίστευε πως το κράτος λειτουργεί, πως υπάρχει ασφάλεια στις μεταφορές, πως οι αρμόδιοι πράττουν το καθήκον τους. Το δυστύχημα ήταν η στιγμή της «εξόδου από το σπήλαιο», η αποκάλυψη ότι η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σκοτεινή. Ωστόσο, όπως οι δεσμώτες της αλληγορίας, πολλοί αρνούνται να αποδεχτούν την αλήθεια και επιστρέφουν στην παθητική αποδοχή της διαφθοράς και της αναποτελεσματικότητας. Ονόματα δε λέμε…

Ο Αριστοτέλης δε, στα Πολιτικά (βλ. III, 1279b-1280a), κάνει σαφή διάκριση μεταξύ της ορθής δημοκρατίας και της οχλοκρατίας—μιας παρεκβατικής μορφής διακυβέρνησης όπου κυριαρχεί ο λαϊκισμός και η ανικανότητα. Αντί η εξουσία να ασκείται εκείνους που έχουν γνώση και ηθική ακεραιότητα, ασκείται από δημαγωγούς που εκμεταλλεύονται το συναίσθημα του λαού προς ίδιον όφελος. Τι λέω τώρα…

Η Ελληνική πολιτεία, όπως αποδεικνύει η εν λόγω τραγωδία, έχει διολισθήσει προς την οχλοκρατία. Οι πολιτικοί ηγέτες, αντί να διοικούν με βάση τη λογική και την αρετή, επιδίδονται σε επικοινωνιακά τεχνάσματα, ενώ η ανικανότητα και η διαφθορά διαποτίζουν τους θεσμούς. Η έλλειψη επενδύσεων σε υποδομές ασφαλείας, οι παραλείψεις στον έλεγχο των συστημάτων και η διαχρονική αδιαφορία για το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι απόδειξη ενός κράτους που δεν κυβερνάται από τον «ορθό λόγο» αλλά από τον παραλογισμό της πολιτικής σκοπιμότητας. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με γνώμονα το συμφέρον των oλίγων και γεγονότα της Ελληνικής ιστορίας συνηγορούν επ’ αυτού! Η έλλειψη προνοητικότητας και η αδυναμία προστασίας της ζωής του Έλληνα πολίτη αποτελεί προδοσία ως προς την ίδια την έννοια της πολιτείας, όπως την αντιλαμβάνονταν Πλάτωνας και Αριστοτέλης.

Γι’ αυτό και θα πρέπει να υπερτονισθεί ότι η τραγωδία των Τεμπών δεν είναι μόνο στιγμή πένθους· αλλά και στιγμή αφύπνισης! Όπως οι αλυσοδεμένοι της αλληγορίας του σπηλαίου, καλούμαστε να αναγνωρίσουμε την Ελληνική πολιτική πραγματικότητα που διακρίνεται από δύσοσμη και αέναη πορεία με ελλείματα δικαιοσύνης, ηγεσίας και ηθικής, και να ξυπνήσουμε!

Η Ελληνική φιλοσοφία μας δίδαξε ότι η πολιτεία οφείλει να κυβερνάται από άριστους κι όχι δημαγωγούς. Κοινωνία που ανέχεται την ανικανότητα, τη διαφθορά και δεν έχει γνώση της ιστορίας και του παρελθόντος της δεν έχει μέλλον και θα είναι καταδικασμένη να ζει σε μια ατέρμονη επανάληψη τραγωδιών.

Καιρός για αφύπνιση!