Τι θα συμβούλευε ο Μακιαβέλι τον «ηγεμόνα» σήμερα

15:30 9/6/2022 - Πηγή: TheCaller

Πολλοί κατηγορούν τον Νικολό Μακιαβέλι, τον πατέρα της απελευθερωμένης από τη χριστιανική ηθική πολιτικής, ως τον άνθρωπο που πήγαινε πάντα με τους νικητές.

Μάλλον δεν ξέρουν την ιστορία του ή οι προκαταλήψεις τους για το έργο του μεγάλου διανοητή είναι τέτοιες που τους υπαγορεύουν να βλέπουν πράγματα που δεν υπάρχουν.

Αντίθετα με αυτές τις κατηγορίες ο Μακιαβέλι στις προσωπικές του επιλογές ήταν ένας μεγάλος  «looser».

Αρχικά υπέστη τις διώξεις της οικογένειας των Μεδίκων, αφού η δική του οικογένεια ήταν με την αντιπολίτευση. Όταν το 1498

επανήλθε η Δημοκρατία του Μεγάλου Συμβουλίου της Φλωρεντίας, έγινε πρώτος γραμματέας της δεύτερης καγκελαρίας, απλός δηλαδή καταγραφέας των συνομιλιών των ισχυρών και όταν το 1512 η Δημοκρατία κατέρρευσε και επανήλθαν οι Μέδικοι, παρά την αφιέρωση του Ηγεμόνα του στον Λαυρέντιο των Μεδίκων, δεν κατόρθωσε να επανέλθει σε κάποια κρατική θέση.

Μόνο το 1520 επανήλθε σχετικώς. Ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Λαυρέντιου, ο οποίος ποτέ δεν του συγχώρησε, παρά την αφιέρωση, το ότι υπηρέτησε από το 1498 έως το 1512 τη Δημοκρατία.

Ο βίος και το έργο του Μακιαβέλι και όχι μόνο αυτού και όχι μόνο τον 16ο αιώνα, αλλά πολύ περισσότερο τον 21ο, αποδεικνύει πως αν διανοούμενοι «θαυμάζουν» ηγέτες, τους χάνει η διανόηση.

Ο Μακιαβέλι απογοητεύτηκε από τον ισχυρό άνδρα της φλωρεντινής δημοκρατίας Πιέρο Σοντερίνι, ο οποίος ήταν ανεπίδεκτος εκπαίδευσης στο πως να διοικήσει δημοκρατικά την πόλη.

Παρά τις προσπάθειές του Μακιαβέλι να τον «εκπαιδεύσει», ο Σοντερίνι ήξερε μόνο να έχει δίπλα του ακολούθους και όχι συμβούλους, ενώ αδιαφορούσε παντελώς για τις δημοκρατικές ιδέες ή μάλλον για τις ιδέες γενικώς.

Ο Μακιαβέλι μετά το 1512 προσπάθησε να συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό της διακυβέρνησης των Μεδίκων. Και εκεί απέτυχε παντελώς. Αλλά το ότιαπέτυχε στις πολιτικές επιλογές του ήταν ευτύχημα για αυτόν.

Αυτή η αποτυχία τού έδωσε τη δυνατότητα να γράψει στη συνέχεια τα μεγάλα έργα του. «Το ευτύχημα για τον Μακιαβέλι ήταν ότι απογοητεύτηκε από όλους τους πολιτικούς που συνάντησε στον δρόμο του, γράφει ένας εκ των εμβριθέστερων αναλυτών της σκέψης του, ο Πατρίκ Μπουσρόν (Μακιαβέλλι. Η τέχνη να διδάσκεις στους ανθρώπους τι πρέπει να φοβούνται, μτφ: Μήνα Πατεράκη Γαρέφη, Πατάκη, σ. 62).

Ο Μακιαβέλι απέδειξε με το έργο του και τη ζωή του πόσο δύσκολο είναι να «υπηρετείς»πολιτικούς και συνάμα να διατηρείς την ανεξαρτησία της γνώμης σου.

Ο μεγάλος φλωρεντινός στοχαστής νουθετούσε τον ηγεμόνα να συμπεριφέρεται περισσότερο ως «κακός» και λιγότερο ως «καλός» για να εφαρμόζει μια αποτελεσματική υπέρ του δημόσιου συμφέροντος διακυβέρνηση και όχι απλά για να παραμένει στην εξουσία.

Σήμερα οι περισσότεροι πολιτικοί ηγέτες ακολουθούν τη συμβουλή του Μακιαβέλι να είναι περισσότερο κακοί, μόνο όμως που το κάνουν για το  προσωπικό τους και όχι το δημόσιο συμφέρον.

Ιδού και ένας από τους λόγους της κρίσης εμπιστοσύνης των πολιτών προς τα πολιτικά συστήματα.

*Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι Δρ. Κοινωνιολογίας και το άρθρο του δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Τα Νέα»