Europa Universalis 4 Review

23:32 22/9/2013 - Πηγή: Game 2.0

Σχεδόν επτά χρόνια έχουν περάσει από την κυκλοφορία του Europa Universalis 3, του τρίτου μέρους της σειράς που ανέδειξε την Paradox ως τη μετρ των grand strategy, ενός υποείδους που πολλοί θα έλεγαν πως η ίδια δημιούργησε. Μέσα σε αυτό το διάστημα η Paradox έχει ωρίμασει σαν εταιρεία. Άρχισε να δίνει το χρόνο που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη των παιχνιδιών, αποφεύγοντας να τα κυκλοφορεί πριν την ώρα τους, έβγαλε τίτλους που ζητούσαν οι φίλοι των

παιχνιδιών της χωρίς -συνήθως- να τους απογοητεύει, και στήριξε κάθε νέα μεγάλη κυκλοφορία της με patch, επεκτάσεις και νέο περιεχόμενο, έτσι ώστε ακόμα και οι απογοητευμένοι να μπορούν να βρουν παρηγοριά και οι πορωμένοι να πορώνονται ακόμα περισσότερο. Πέρσι, το Crusader Kings 2 θα μπορούσαμε να πούμε ότι έφερε την Paradox περισσότερο στο προσκήνιο και η ανακοίνωση του νέου Europa Universalis, μετά απ’ όλα αυτά, γέννησε μεγάλες προσδοκίες. Είναι πολύ ευχάριστο αλλά και μάλλον αναμενόμενο ότι η “νέα” Paradox καταφέρνει να ανταποκριθεί σε αυτές.

Για όσους δεν γνωρίζουν τη σειρά Europa Universalis, τα πράγματα είναι (θεωρητικά!) πολύ απλά. Ξεκινάτε στις 11 Νοεμβρίου του 1444 (ή οποιαδήποτε άλλη ημέρα θέλετε μέχρι τις 2 Ιανουαρίου του 1821) διαλέγοντας ένα οποιοδήποτε κράτος του κόσμου, από την πανίσχυρη Αγγλία, μέχρι την μακρινή δυναστεία των Μινγκ, το ετοιμόρροπο Βυζάντιο ή κάποιο γερμανικό πριγκιπάτο. Στόχος σας είναι η διαχείρισή του από οικονομικής, διπλωματικής, στρατιωτικής και τεχνολογικής πλευράς ώστε να κυριαρχήσετε στον κόσμο ή τουλάχιστον στην Ευρώπη, να γίνετε το πιο τεχνολογικά ανεπτυγμένο ή/και πολιτικά φιλελεύθερο κράτος ή, αν οι βλέψεις σας είναι μικρότερες και οι συνθήκες πολύ ζόρικες, απλά να επιζήσετε. Υπάρχει μόνο ο μεγάλος χάρτης του κόσμου (αντίθετα με το Total War όπου οι μεμονομένες μάχες είναι κομμάτι του παιχνιδιού), πιο όμορφος και λεπτομερής από ποτέ, με τα χρώματα των κρατών και τα σύνορα να σας κατευθύνουν, τους στρατούς να απεικονίζονται με μικρά μοντέλα, πάνω στον οποίο ο χρόνος κυλάει μέρα-μέρα (με επιλέξιμη ταχύτητα και δυνατότητα παύσης), καθιστώντας το παιχνίδι ένα υβρίδιο μεταξύ real-time και turn-based strategy.

Όπως και σε όλα τα παρόμοια παιχνίδια της Paradox που εμπνεύστηκαν από τα πρώτα Europa Universalis και έχουν τα παραπάνω κοινά στοιχεία, υπάρχει μια χαρακτηριστική έλλειψη ευρύτερων, “game-ίστικων” στόχων. Τουτέστιν, δεν κερδίζετε το παιχνίδι αν κατακτήσετε τον κόσμο ή έστω αν επιζήσετε... Υπάρχει βέβαια ένας μετρητής σκορ ο οποίος όμως δεν λέει και πάρα πολλά. Στην ουσία δεν υπάρχει κατάσταση νίκης. Mόνο ο παίκτης θέτει στόχους και ορίζει μέσα στο μυαλό του πότε θα έχει κερδίσει, αν θα τα έχει πάει καλά ή όχι. Επειδή στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν υπήρξε ποτέ, τελικά, μία κατάσταση νίκης, αλλά και για άλλους λόγους, όπως επειδή είτε χάνετε είτε κερδίζετε ο υπόλοιπος κόσμος απλά συνεχίζει να υφίσταται, πολλοί αποκαλούν τα grand strategy της Paradox “εξοιμοιωτές ιστορίας”.

Η αίσθηση του να πέφτει σταδιακά χρόνο με το χρόνο ο χειμώνας στον κόσμο είναι μοναδική...

Για την ακρίβεια όμως, δεν είναι η ιστορία που εξομοιώνεται αλλά οι συνθήκες της. Τί θα γινόταν στον κόσμο αν η Πορτογαλία αποίκιζε την Βόρεια Αμερική; Αν το Βυζάντιο επιζούσε; Αν τα σκανδιναβικά βασίλεια ενώνονταν; Αν η Ισπανία κατακτούσε τη Γαλλία; Οι πιθανότητες -και οι δυνατότητες- ξετυλίγονται μπροστά στα μάτια σας. Το πρόβλημα είναι ότι για να μπορείτε κάθε φορά να αντιληφθείτε τις πλήρεις επιπτώσεις των πράξεών σας και να απολαύσετε το παιχνίδι στο έπακρο, πρέπει να ξέρετε κάτι από ιστορία. Εκτός φυσικά κι αν είστε σαν κι εμένα, που έμαθα ιστορία παίζοντας τέτοια παιχνίδια.

Αν τα μαθήματα ήταν τόσο απολαυστικά και πορωτικά και στο σχολείο, νομίζω πολύ περισσότεροι θα ήταν αυτοί που θα την μάθαιναν με μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Ακόμα και αυτοί που δεν θα είχαν ξαναπαίξει τέτοια παιχνίδια ποτέ. Η Paradox με κάθε της τίτλο το κάνει όλο και ευκολότερο για κάποιον που δεν έχει ιδέα από το τυπικό interface των παιχνιδιών της (το οποίο ένας γνωστός μου είχε αποκαλέσει “φορολογική δήλωση”, και δεν είχε και τελείως άδικο!) να έρθει σε επαφή με αυτά και να τα παίξει από το μηδέν, κάτι που ανέκαθεν ήταν μεγάλο πρόβλημα της εταιρείας. Για καλή μας τύχη, το Europa Universalis 4 είναι πιο προσβάσιμο από ποτέ. Κάθε στοιχείο του interface είναι κατανοητό, κάθε υποκατηγορία και αναφορά έχει την επεξήγηση της με ένα γρήγορο rollover, υπάρχει ένα σύστημα με επεξηγήσεις διαθέσιμο ανα πάσα στιγμή σαν μίνι ενσωματωμένο αλλά διακριτικό tutorial, και κάθε μήνυμα που σας ειδοποιεί για κάποιο πρόβλημα στην αυτοκρατορία σας, πχ την υψηλή πιθανότητα επανάστασης, οδηγεί κατευθείαν στο υπομενού και την οθόνη διαχείρισης όπου πρέπει να κάνετε τις κατάλληλες μετατροπές ώστε να λύσετε το πρόβλημα. Πλέον οι επίδοξοι στρατηγοί και αυτοκράτορες δεν χρειάζεται να μυρίζουν τα αρχοντικά τους νύχια για να καταλάβουν γιατί ακριβώς η πλέμπα των επαναστατών αλωνίζει τη χώρα και τί ζητάει τέλος πάντων – ένα κλικ αρκεί!

Η αλήθεια είναι βέβαια πως υπάρχουν δεκάδες, για να μην πω εκατοντάδες μεταβλητές, οι οποίες είναι σημαντικές με τον δικό τους μικρό ή μεγάλο τρόπο. Κάποιες από αυτές παραμένουν ακόμα και για μένα μυστήριες μετά από τόσα χρόνια ενασχόλησης με τη σειρά. Οι βασικές, όπως οι prestige (τo κύρος), stability (που συμβολίζει την πολιτική σταθερότητα και ευημερία του κράτους σας), manpower (που είναι ο αριθμός των ετοιμοπόλεμων αντρών της επικράτειας) σας είναι κατανοητές από την πρώτη φορά και είναι πάντα εμφανείς στο πάνω μέρος της οθόνης. Άλλες όμως, όπως αυτές που καθορίζουν τη μαχητική ικανότητα των στρατών σας, το γιατί το τελευταίο σας “αίτημα φιλίας” (που εκείνη την εποχή λεγόταν “βασιλικός γάμος”) με τη γείτονα χώρα απέτυχε, ή τί ακριβώς είναι αυτό που καθορίζει τα εισοδήματα σας και πώς μπορείτε να τα αυξήσετε, είναι λίγο πιο δύσκολες στην κατανόηση και χρειάζεται αρκετή προσπάθεια, κόπο και τριβή για να αρχίσετε να εξοικειώνεστε μαζί τους.

Αν δεν προσέχετε τις εξελίξεις στον κόσμο, θα βρεθείτε προ εκπλήξεων.

Όσον αφορά τις βασικές διαφορές του παιχνιδιού με τον προκάτοχό του, η σημαντικότερη σίγουρα είναι η εισαγωγή των monarch points στο σύστημα, που αντικαθιστά το σύστημα με τους άξονες (sliders) που αντιπροσώπευε την εσωτερική πολιτική, την τεχνολογική εξέλιξη αλλά και τη διαχείριση και την ταυτότητα του κράτους γενικότερα. Όπως και στο Europa Universalis 3, κάθε βασιλιάς ή μονάρχης ο οποίος αναλαμβάνει με τη σειρά του την εξουσία στο φανταστικό σας κράτος, έχει μια βαθμολογία από το 0 μέχρι το 5 στη διαχείριση, στη διπλωματία και στη στρατηγική, δηλαδή οι θρυλικοί ηγέτες έχουν 5 σε όλα ή τουλάχιστον ένα. Πλέον όμως αυτές οι βαθμολογίες μετράνε σαν τροποποητές, που σε συνδυασμό με συμβούλους που μπορείτε να προσλαβετε με πληρωμή από τον κρατικό κορβανά, προστίθενται κάθε μήνα σε ένα σύνολο πόντων που χρησιμεύουν στο να αγοράζονται τεχνολογικές αναβαθμίσεις, νέα κτίρια για τις επαρχίες, εθνικές ιδέες οι οποίες δουλεύουν σαν δρόμοι εξειδίκευσης για το κράτος σας όπως τα talent trees, και πολλά άλλα. Με λίγα λόγια, αν ο ηγέτης σας είναι μηδενικό σε όλα... απλά ευχηθείτε να έχετε μια βασιλική κηδεία το συντομότερο.

Το πράγμα γίνεται πραγματικά ενδιαφέρον όταν οι υπερβολικοί πόλεμοι και οι νέες κατακτήσεις προκαλούν τον δείκτη υπερεξάπλωσης (overextension) να χτυπήσει κόκκινο. Όσο πιο ψηλός αυτός ο δείκτης, τόσο πιο πιθανό είναι, μαζί φυσικά και με πολλούς άλλους παράγοντες, οι καινούριες σας κτήσεις όσο και οι -μέχρι πρότεινος- πιστοί σας υπήκοοι να επαναστατήσουν. Ο μόνος τρόπος να κρατήσετε τον δείκτη υπερεξάπλωσης χαμηλά είναι η χρήση των monarch points για να κάνετε τα νέα σας αποκτήματα μέρος του πυρήνα της εθνικής σας συνείδησης. Για να μην μακρυγορούμε, οι ίδιοι πόντοι που χρησιμεύουν στην τεχνολογική και εσωτερική ανάπτυξη είναι οι ίδιοι που χρειάζονται για να κρατήσετε την αυτοκρατορία σας σταθερή, συνεκτική και ειρηνική. Όσο περισσότερο πόλεμο κάνετε, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να την κρατήσετε ενωμένη αλλά και τόσο πιο πίσω μένετε στην τεχνολογία. Αυτή η ισορροπία μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής είναι μια πολύ ωραία προσθήκη που κάνει τον πόλεμο μια υπόθεση που χρειάζεται πολύ περισσότερη σκέψη και ζύγισμα και δίνει άφθονο στρατηγικό βάθος στην καρδιά του σχεδιασμού του Europa Universalis 4.

Τα γραφικά είναι τα καλύτερα που έχουμε δει από την Paradox μέχρι τώρα - χωρίς αυτό να λέει πάρα πολλά, φυσικά.

Οι ίδιοι οι πόλεμοι δεν έχουν αλλάξει και πολύ. Η κρυφή μαγεία της αόρατης σύγκρισης στατιστικών ενός στρατού με τα τα στατιστικά του άλλου, μαζί με παραμέτρους όπως η εποχή, η μορφολογία της επαρχίας, η τεχνολογική υπεροχή, το ηθικό των στρατιωτών κτλ, παραμένει αναλείωτη. Αυτό που έχει εμβαθυνθεί αρκετά δεν είναι τόσο οι ίδιες οι χαρακτηριστικά πλούσιες επιλογές της σειράς στον τομέα της διπλωματίας όσο η ΑΙ των αντιπάλων χωρών. Δεν θα ξεχάσω πώς παρακαλούσα την Αυστρία για ειρήνη ενώ είχε κατακτήσει τα μισά μου εδάφη κι εκείνη πολύ απλά δεν δεχόταν, γιατί ήξερε ότι μπορούσε να κατακτήσει και τα άλλα μισά και να με ξεφτιλίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων... Το πώς υπολογίζεται το σκορ σε κάθε πόλεμο και τί δικαιούται ο κάθε αντίπαλος έχει εξελιχθεί και εκλεπτυνθεί πολύ και η ΑΙ ξέρει πάντα τί τη συμφέρει. Όταν μάλιστα ο παίκτης, ή όποια άλλη χώρα, ξεφύγει εκτός ελέγχου και αρχίζει και κατακτάει την Ευρώπη ως άλλος Σουλεϊμάν ή Ναπολέων, η ΑΙ καταφέρνει και δημιουργεί συμμαχίες ώστε να τον σταματήσει και να τον τιμωρήσει. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον καινούριο διπλωματικό στοιχείο που δίνει κι άλλο βάθος στη στρατηγική και κάνει το παιχνίδι πιο δύσκολο. Στο Europa Universalis 3, μετά από ένα σημείο, καμιά χώρα δεν μπορούσε να σταθεί στο πέρασμα ακόμα κι ενός μέτριου παίκτη με ένα ισχυρό κράτος.

Οι πόλεμοι πλέον όμως είναι τόσο ολοκληρωτικοί που ένα λάθος μπορεί να σας στοιχίσει τη μισή επικράτεια, πόσο μάλλον αν ο μόνος σας σύμμαχος είναι αποκλεισμένος στην άλλη άκρη της Ευρώπης κι επειδή δεν μπορεί να φέρει τους στρατούς του πίσω σας έχει σύρει σε έναν ανούσιο και ατελείωτο πόλεμο... Κάποιοι χειρισμοί και μικροκολληματάκια της ΑΙ μπορούν πραγματικά να φέρουν την καταστροφή. Ειδικά με το νέο πολύ προκλητικό και κατα τ’ άλλα ικανοποιητικό Ironman mode που απαγορεύει τη χρήση reload και κάνει αυτόματα autosave τουλάχιστον κάθε μήνα in-game (και είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μετράνε τα achievements). Τα λάθη αυτά δεν είναι πολλά και δεν χαλάνε το παιχνίδι και την απόλαυση που προσφέρει, αλλά για λίγο μπορούν να σπάσουν την ψευδαίσθηση του μεγαλείου.

Σε ποιο άλλο παιχνίδι μπορείτε να πάρετε το Βυζάντιο από το 1444 και να αλλάξετε τον ρου της ιστορίας;

Και όταν σπάσει αυτή η ψευδαίσθηση, καταλαβαίνετε ότι ήσασταν παγιδευμένοι σε μια χρονομπάλα η οποία σας ταξίδεψε έξι ώρες στον χρόνο, με τα πρωινά κοτσύφια και το φως της αυγής να είναι το μόνο που να σας θυμίζει ότι εκεί έξω υπάρχει ένας πραγματικός κόσμος. Αρκεί να σας πω ότι κάθε 10 χρόνια προόδου παίρνουν περίπου μία ώρα παιχνιδιού (για μένα τουλάχιστον και παίζοντας σχετικά γρήγορα), οπότε ένα ολοκληρωμένο campaign θα σας πάρει πολλές δεκάδες ώρες. Δυστυχώς ή ευτυχώς, είναι από τα πιο χρονοβόρα παιχνίδια, και αυτό το κάνει ιδιαίτερα δύσκολο να βρείτε ουσιαστικούς συμπαίκτες για multiplayer που θα δεχτούν να παίξουν για παραπάνω από μισή ώρα. Τόσα χρόνια μετά, ακόμα ψάχνω να παίξω Europa Universalis με παρέα. Κάτι μου λέει όμως πως σύντομα θα τα καταφέρω.

Η Paradox έκανε τη διαφορά κυκλοφορώντας την τελευταία της δημιουργία πολύ δυναμικά και ολοκληρωμένα, χωρίς πολλά τεχνικά προβλήματα, bugs και με μπόλικη προσοχή στην λεπτομέρεια. Με την ένθερμη υποστήριξη της κοινότητας, των δημιουργών των mods και του ίδιου του πάθους και της συνεργασίας του στούντιο με αυτούς, όλα δείχνουν πως το παιχνίδι οδεύει προς την τελειοποίηση και έχει αποκτήσει φίλους και παλμό. Σίγουρα, όσο κι αν το απλοποιήσουν, το Europa Universalis 4 έχει ιδιαίτερο κοινό και δεν είναι εύκολο για όλους να το πιάσουν και να το διασκεδάσουν. Ποτέ όμως δεν ήταν πιο εύκολο για κάποιον που θα έβλεπε τα παιχνίδια της Paradox σαν “φορολογικές δηλώσεις” να το δοκιμάσει και να δει αν τελικά τον ικανοποιεί. Αν ήταν έτσι το TAXISnet, δεν θα ξεκόλλαγα από τις ΔΟΥ...

Όμορφος χάρτης και γραφικάΝέο, πολύ λειτουργικό interfaceΠιο φιλικό στους νέους παίκτεςΤο σύστημα των monarch points προσθέτει στρατηγικό βάθοςΜεγάλη προσοχή στην λεπτομέρειαΚαλή ΑΙΕθιστικό......και πολύ χρονοβόρο!Οι πόλεμοι είναι ολοκληρωτικοίΚάποια bugs μπορούν να καταστρέψουν όλη την εμπειρίαΘέλει κάποιες γνώσεις ιστορίας για να το απολαύσετε πραγματικάΣυνεχίζει να είναι ένα πολύπλοκο και δύσκολο παιχνίδιΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ: 9.0

ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ:PC, Mac, LinuxΑΝΑΠΤΥΞΗ:ParadoxΕΚΔΟΣΗ:ParadoxΔΙΑΘΕΣΗ:DownloadΕΙΔΟΣ:Grand strategyΠΑΙΚΤΕΣ:Single-player, multiplayerHM. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ:13/8/2013PEGI:12

Game20.gr, το Άσυλο των gamers