FT: Η πικρή αλήθεια για την Ελλάδα

15:59 23/6/2015 - Πηγή: Antinews

Ό,τι και αν προκύψει από τις υψηλού επιπέδου διαπραγματεύσεις με στόχο την αποτροπή μιας ελληνικής χρεοκοπίας και την πιθανή έξοδο από την ευρωζώνη, οι πιστωτές της χώρας έχουν αρχίσει να αναγνωρίζουν μια ακριβή αλήθεια: ότι η Ελλάδα είναι πιθανό να παραμείνει εξαρτημένη από τη στήριξη της ΕΕ και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για πολλά χρόνια ακόμη, λόγω του βάθους των οικονομικών προβλημάτων της. Η ελληνική κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να τελειώσει με αυτό που θεωρεί ως επαχθή σχέση με το ΔΝΤ

και τους υπόλοιπους πιστωτές της, μέχρι τον Μάρτιο του επόμενου έτους, όταν λήξει το τρέχον πρόγραμμα του ΔΝΤ.

Αλλά οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του ΔΝΤ θεωρούν ότι αυτό είναι ένα υπερβολικά αισιόδοξο σενάριο. Ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση - με μια συμφωνία αυτή την εβδομάδα για να αποφευχθεί η χρεοκοπία - αμφιβάλλουν ότι η Αθήνα θα είναι σε θέση να επιστρέψει στις αγορές για να καλυφθούν οι ανάγκες χρηματοδότησης της, εντός εννέα μηνών. Σύμφωνα με τα λόγια ενός ανώτερου αξιωματούχου που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, πολλοί στο ΔΝΤ «θα προτιμούσαν να κόψουν το μικρό τους δάχτυλο» παρά να επεκτείνουν την εριστική και αμφιλεγόμενη σχέση τους με την Ελλάδα. Αλλά είναι «μη ρεαλιστικό» να πιστεύει κανείς ότι τα οικονομικά δεινά στην Ελλάδα θα λυθούν σε λιγότερο από ένα χρόνο από τώρα.

Η αναπόφευκτη πραγματικότητα είναι ότι για να σταθεί η Ελλάδα και πάλι στα πόδια της, είναι πιθανό να χρειαστεί τη βοήθεια του ΔΝΤ πέρα από το πρόγραμμα διάσωσης της τρέχουσας τετραετίας, ύψους 30 δισ. δολ. Και είναι επίσης αλήθεια, ότι το αυτό ισχύει και για τους ευρωπαίους πιστωτές της. Ακόμη και στην περίπτωση μιας ελληνικής χρεοκοπίας, οι πιστωτές της χώρας δεν θα μπορέσουν να απαγκιστρωθούν. Αν η Αθήνα δεν μπορέσει να πληρώσει την δόση του ΔΝΤ ύψους 1,5 δισ. ευρώ στις 30 Ιουνίου - κάτι που θα την μετατρέψει στην πρώτη ανεπτυγμένη χώρα που αδυνατεί να κάνει μια τέτοια αποπληρωμή- θα χάσει αμέσως την πρόσβαση στους οικονομικούς πόρους του Ταμείου.

Θα ήταν πιθανό στη συνέχεια, να στραφεί στις χώρες-μέλη της ΕΕ για υποστήριξη, ένα ενδεχόμενο για το οποίο τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έχουν ήδη ξεκινήσει τις προετοιμασίες, εν μέσω προειδοποιήσεων σχετικά με την κοινωνική αναταραχή και την ανθρώπινη δυστυχία που ενδέχεται να εμφανιστούν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αρχίσει να χτίζει τα θεμέλια για ένα πρόγραμμα βοηθείας πολλών δις ευρώ ως «ισοζύγιο πληρωμών», σύμφωνα με ανθρώπους που έχουν ενημερωθεί σχετικά.

Μια τέτοια ευκολία θα επέτρεπε στην Αθήνα να ζητήσει δάνεια - από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ο οποίος χρηματοδοτείται από τα 28 κράτη-μέλη της- για να βοηθηθεί και να συνεχίζει το δρόμο της κάθε φορά που θα έχει κρίση πληρωμών. Σε αυτή την περίπτωση, μέλη της ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, που έχουν επιμελώς αποφύγει κάθε ανάμειξη με την ελληνική διάσωση, θα βρίσκονται ξαφνικά εκτεθειμένα.

Κατά ειρωνικό τρόπο, τα σχέδια αυτά θα είναι επίσης πιθανό να περιλαμβάνουν έναν ρόλο και για το ΔΝΤ, λένε όσοι γνωρίζουν για τις συζητήσεις, και με όρους για οικονομικές μεταρρυθμίσεις πολύ παρόμοιες με αυτές στις οποίες η Αθήνα αντιστεκόταν τόσο σθεναρά μέχρι σήμερα. Το πρόγραμμα εξισορρόπησης πληρωμών της ΕΕ έχει αξιοποιηθεί στο πρόσφατο παρελθόν για να δώσει δισεκατομμύρια ευρώ οικονομικής βοήθειας προς την Ουγγαρία, τη Λετονία και τη Ρουμανία και να τους βοηθήσει να ξεπεράσουν την οικονομική κρίση. Και στις τρεις περιπτώσεις τα κεφάλαια κυκλοφορήσει απελευθερώθηκαν μέσω του ΔΝΤ. Στο πλαίσιο των προγραμμάτων για την Ουγγαρία και τη Ρουμανία, για παράδειγμα, το 60 τοις εκατό του πακέτου δανείων προήλθε από το ΔΝΤ και το υπόλοιπο από τη βοήθεια της ΕΕ (Για να συμβεί αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει να αποπληρώσει πρώτα τυχόν οφειλές της προς το ΔΝΤ).

Ενώ οι αξιωματούχοι παραδέχονται ότι είναι σχεδόν αδύνατο να προβλεφθεί το πιθανό πολιτικό κλίμα μετά από ένα Grexit, υπάρχει η προσδοκία ότι η ΕΕ θα εξακολουθεί να είναι πρόθυμη να δείξει κάποια αλληλεγγύη προς τον ελληνικό λαό σε μια στιγμή επείγουσας ανάγκης. Κάποιοι στο Βερολίνο πιστεύουν ότι οι πιστωτές θα πρέπει να επικεντρωθούν λιγότερο στη διατήρηση Ελλάδα στην ευρωζώνη και περισσότερο στην προετοιμασία για την ομαλή έξοδο, με υποσχέσεις για ανθρωπιστική βοήθεια.

Για το ΔΝΤ, οι συζητήσεις οδηγούνται λιγότερο από την αλληλεγγύη και περισσότερο από το γεγονός ότι η Ελλάδα οφείλει τώρα στο ταμείο σχεδόν 35 δις ευρώ, κάτι που καθιστά την Αθήνα τον μεγαλύτερο οφειλέτη του. Επιπλέον, η μη τήρηση αυτού που είναι ήδη ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο διάσωσης θα έχει τεράστιες συνέπειες στη φήμη του ΔΝΤ. Η Ελλάδα θα μπορούσε, ακόμη και μετά από μια άτακτη χρεοκοπία, να επιβιώσει με τους δικούς της πόρους του για κάποιο χρονικό διάστημα, έχοντας έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Αλλά ο Simon Johnson, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, λέει ότι αυτό δεν θα ήταν βιώσιμο για πολύ καιρό. Ακόμη και οι μικρές χώρες που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το ΔΝΤ προσπαθούν να επιλύουν τα χρέη αυτά το συντομότερο δυνατόν – προφανώς. «Το ΔΝΤ είναι εκεί για να βοηθήσει όταν οι χώρες έχουν πρόβλημα και δεν υπάρχει πραγματικά μια εναλλακτική λύση», λέει. «Μπορεί κάποιος να τα καταφέρει χωρίς το ΔΝΤ, εάν έχει πλεόνασμα. Αλλά δεν μπορεί να τα καταφέρει για πολύ καιρό».