H Ολλανδία, η νέα "βόμβα" της ΕΕ

19:30 21/11/2016 - Πηγή: Antinews

Ένας νόμος για διεξαγωγή δημοψηφισμάτων έδωσε στους ολλανδούς ευρωσκεπτικιστές ένα ισχυρό εργαλείο για να εμποδίσουν την βαθύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, γράφει ο Σάιμον Νίξον.

Εάν το ευρωπαϊκό όνειρο πρόκειται να πεθάνει, μπορεί να είναι η Ολλανδία η οποία θα δώσει το μοιραίο χτύπημα. Οι ολλανδικές εκλογές τον Μάρτιο θα είναι μια καθοριστική στιγμή για το ευρωπαϊκό σχέδιο. Ο κίνδυνος για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προέρχεται από τον Γκέερτ Βίλντερς, ηγέτη του αντιευρωπαϊκού, αντιμεταναστευτικού Κόμματος

για την Ελευθερία. Προηγείται πολύ στις δημοσκοπήσεις και φαίνεται αποφασισμένος να επωφεληθεί από πολλούς κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες που άνοιξαν το δρόμο για τις εξεγέρσεις του Brexit και του Τραμπ.

Αλλά οι ιδιοτροπίες του ολλανδικού πολιτικού συστήματος καθιστούν εξαιρετικά απίθανο ο Βίλντερς να φτάσει στην κυβέρνηση. Όπως έχουν τα πράγματα, αναμένεται να κερδίσει μόνο 29 από τις 150 έδρες στο νέο κοινοβούλιο και τα κόμματα φαίνεται βέβαιο ότι θα τον αποφύγουν ως εταίρο του συνασπισμού. Στο ολοένα και πιο κατακερματισμένο ολλανδικό πολιτικό τοπίο, οι περισσότεροι παρατηρητές συμφωνούν ότι το πιθανότερο αποτέλεσμα των εκλογών είναι ένας συνασπισμός τεσσάρων ή πέντε κεντροδεξιών και κεντροαριστερών κομμάτων.

Αντ' αυτού, ο κίνδυνος για την ΕΕ προέρχεται από μια νέα γενιά Ολλανδών ευρωσκεπτικιστών, οι οποίοι είναι λιγότερο διχαστικοί και ανήσυχοι για τη μετανάστευση, αλλά περισσότερο επικεντρωμένοι σε ζητήματα εθνικής κυριαρχίας και εντελώς προσηλωμένοι στην καταστροφή της ΕΕ. Οι ηγετικές μορφές τους είναι ο Τιερί Μποντέ και ο Γιαν Ρους, οι οποίοι έχουν στενούς δεσμούς με τους βρετανούς ευρωσκεπτικιστές. Ήδη έχουν πετύχει μία σημαντική νίκη: το 2015, έπεισαν το ολλανδικό κοινοβούλιο να υιοθετήσει έναν νόμο που απαιτεί από την κυβέρνηση να διεξάγει δημοψήφισμα για οποιονδήποτε νόμο, αν το ζητήσουν 300.000 πολίτες. Στη συνέχεια εκμεταλλεύτηκαν τον νόμο αυτό με την πρώτη ευκαιρία για να εξασφαλίσουν ένα δημοψήφισμα που απέρριψε την προτεινόμενη εμπορική και οικονομική συμφωνία της ΕΕ με την Ουκρανία, την οποία οι Βρυξέλλες θεώρησαν ως ένα σημαντικό βήμα για την υποστήριξη μιας γειτονικής χώρας με στρατηγική σημασία.

Ο νόμος αυτός για τα δημοψηφίσματα είναι μια πιθανή βόμβα στα θεμέλια της ΕΕ, όπως γνωρίζουν πολύ καλά Ολλανδοί πολιτικοί και αξιωματούχοι των Βρυξελλών. Ο Μποντέ πιστεύει ότι έχει πλέον τα μέσα για να εμποδίσει τυχόν βήματα που η ΕΕ μπορεί να επιδιώξει για να εμβαθύνει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ή τη σταθεροποίηση της ευρωζώνης, εάν απαιτούν την ολλανδική νομοθεσία. Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να συμπεριλάβει τις ενισχύσεις προς τις προβληματικές χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, καθιστώντας την ευρωζώνη μη λειτουργική.

Πράγματι, η ολλανδική κυβέρνηση έδωσε νέα ώθηση στον Μποντέ και τους συμμάχους του, όταν συμφώνησε να αποδεχθεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για την Ουκρανία εάν η προσέλευση ήταν πάνω από 30%, ακόμη και αν δεν είχε καμία νομική υποχρέωση να το πράξει. Αυτή ήταν μια σημαντική παραχώρηση προς τους ευρωσκεπτικιστές, όπως έγινε σαφές, όταν η ισχυρή προσέλευση μεταξύ των υποστηρικτών τους έφτασε το συνολικό ποσοστό συμμετοχής στο 31%. Με το κόμμα του Βίλντερς, ο οποίος σήμερα έχει στις δημοσκοπήσεις πάνω από 25%, και τόσο τον Μποντέ όσο και τον Ρους να έχουν ιδρύσει δικά τους κόμματα, οι ολλανδοί ευρωσκεπτικιστές είναι βέβαιο ότι θα είναι σε θέση να φθάσουν το όριο του 30% σε μελλοντικά δημοψηφίσματα.

Από τις υπόλοιπες προοπτικές της ΕΕ, το κεντρικό ζήτημα των εκλογών είναι αν τα συστημικά ολλανδικά κόμματα μπορούν να βρουν έναν τρόπο να απενεργοποιήσουν αυτή την βόμβα. Αυτό δεν θα είναι εύκολο. Η πρώτη πρόκληση είναι να βρούνε μια διέξοδο για το αδιέξοδο της Ουκρανίας. Ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε παραμένει προσηλωμένος στην επικύρωση της συμφωνίας, αλλά πρέπει να το κάνει με έναν τρόπο που δεν θα τον εκθέσει σε κατηγορίες αγνοώντας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, και υποδαυλίζοντας έτσι την ευρωσκεπτική υποστήριξη. Ολλανδοί, Ευρωπαίοι και Ουκρανοί διαπραγματευτές θα συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα και θα προσπαθήσουν να καταλήξουν σε μια νομικά δεσμευτική διευκρίνιση που θα καθιστά σαφές ότι η συμφωνία δεν περιλαμβάνει στρατιωτική βοήθεια και δεν προσφέρει μια πορεία προς την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ.

Αλλά ακόμα και αν η υπόλοιπη Ευρώπη και η Ουκρανία φτάσουν σε έναν τέτοιο συμβιβασμό, ο Ρούτε μπορεί να μην είναι σε θέση να εξασφαλίσει την υποστήριξη της ολλανδικής Γερουσίας, εφόσον δεν διαθέτει την πλειοψηφία. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν θέλουν να τα δούνε να συμμετέχουν σε αυτό που αναπόφευκτα θα παρουσιαστεί ως προδοσία του συστήματος, τόσο κοντά στις εκλογές.

Το δεύτερο βήμα για την απενεργοποίηση της βόμβας είναι να τροποποιήσουν το νόμο για το δημοψήφισμα ώστε να αποκλείει τις διεθνείς συμφωνίες. Αλλά ενώ οι φιλοευρωπαίοι πολιτικοί λένε κατ' ιδίαν ότι αυτό είναι ο στόχος τους, λίγοι είναι πρόθυμοι να το πουν δημοσίως. Τα κόμματα της κεντροδεξιάς δεν θέλουν να γίνονται αντιπαθή στην όλο και πιο ευρωσκεπτικιστική βάση των ψηφοφόρων τους, ενώ μεγάλο μέρος της κεντροαριστεράς παραμένει δέσμιο της τελευταίας υποστήριξής της στο νόμο για τα δημοψηφίσματα, τον οποίο υποστήριξε λόγω του μακρόχρονου ενθουσιασμού της για την άμεση δημοκρατία.

Αντ' αυτού, ορισμένοι συτημικοί πολιτικοί εναποθέτουν τις ελπίδες τους κατ' ιδίαν στους Χριστιανοδημοκράτες, ένα κεντροδεξιό κόμμα που σήμερα είναι στην αντιπολίτευση και είναι παραδοσιακά καχύποπτο με την άμεση δημοκρατία, επιχειρώντας τη διάσωση με την επιμονή τους στην τροποποίηση του νόμου, ως προϋπόθεση για οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία συνασπισμού. Ωστόσο, οι Χριστιανοδημοκράτες δεν εμφανίζονται να έχουν καμία διάθεση να αφήσουν τα άλλα κόμματα να ξεφύγουν τόσο εύκολα: το κόμμα αυτή τη στιγμή ηγείται της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης στις προσπάθειες της κυβέρνησης να επικυρώσει τη συμφωνία της Ουκρανίας.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η διάθεση στις Βρυξέλλες, όπου η κατάσταση παρακολουθείται στενά, είναι ζοφερή. Ένας ανώτατος αξιωματούχος υπολογίζει ότι οι πιθανότητες της ολλανδικής κυβέρνησης να απενεργοποιήσει αυτή τη βόμβα είναι λιγότερες από 50%. Αυτές μπορεί να είναι τελικά και οι πιθανότητες για την τελική επιβίωση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα