Αίγυπτος: Ένας χρόνος Μόρσι και νέες ταραχές

11:43 29/6/2013 - Πηγή: Antinews

Ο θάνατος ενός Αμερικανού και δεκάδες τραυματίες είναι ο μέχρι τώρα απολογισμός των νέων συγκρούσεων που ξέσπασαν στην Αίγυπτο. Την Κυριακή κλείνει ένας χρόνος από την ημέρα που ο Μοχάμετντ Μόρσι ορκίστηκε πρόεδρος. Αντί για τιμητικές εκδηλώσεις όμως, θα αντιμετωπίσει για μια ακόμα φορά την οργή των διαδηλωτών.

Η αντιπολίτευσης της Αιγύπτου

σχεδιάζει πολύ περισσότερο από μια έκφραση της δυσαρέσκειας. Οι διαδηλωτές θεωρούν τις διαμαρτυρίες ως ένα μέσα για να λήξει πρόωρα η τετραετής θητεία του Μόρσι. Υπάρχει έντονη εσωτερική διαμάχη για το πώς θα λειτουργεί αυτό στην πράξη -μια πτέρυγα της αντιπολίτευσης θέλει να αναγκάσει τον Μόρσι να παραιτηθεί μέσω συνεχών ειρηνικών διαδηλώσεων, ενώ μια άλλη υποστηρίζει ανοιχτά τη συνεργασία με το στρατό σε ενδεχόμενο πραξικόπημα. Όπως και να ‘ναι, η σκέψη της αντιπολίτευσης ανακεφαλαιώνεται σε ένα αίτημα: ο Μόρσι, ένας πρώην ανώτερος αξιωματούχος της ισλαμιστικής Μουσουλμανικής Αδελφότητας, πρέπει να φύγει.
Η καταδίκη έρχεται από πολλά στρατόπεδα. Αυτή την εβδομάδα, το σύμβολο της επανάστασης Ουαέλ Γκονίμ, ο οποίος υποστήριξε το Μόρσι πριν από ένα χρόνο, ξεκίνησε μια εκστρατεία στο Youtube, κατηγορώντας τον Μόρσι ότι πολώνει και ακρωτηριάζει το έθνος και καλώντας τον να παραιτηθεί. «Καμία χώρα δεν προοδεύει, όταν η κοινωνία είναι διχασμένη, όπως αυτή» δήλωσε ο Γκονίμ. «Και ο κύριος ρόλος του προέδρου της Δημοκρατίας είναι να ενώσει, αλλά, δυστυχώς, ο δρ Μόρσι έχει αποτύχει παταγωδώς να το κάνει αυτό».

Είναι μια αξιοσημείωτη στροφή για έναν άνθρωπο ο οποίος είναι ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας του. Εκλέχτηκε σε εκλογές που οι παρατηρητές θεώρησαν ελεύθερες και ανοικτές και η νίκη του έγινε δεκτή με χαρά και ανακούφιση από χιλιάδες μετά την ανατροπή του πρώην προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ, τον Φεβρουάριο του 2011. Τι πήγε στραβά λοιπόν; Ιδού μια ανάλυση των αδυναμιών του πρωθυπουργού της Αιγύπτου κατά τη διάρκεια ενός αμφιλεγόμενου έτους:

Επίτευξη συναίνεσης
Βεβαίως, αυτό θα έπρεπε να ήταν πρώτη προτεραιότητα του Μόρσι όταν βρέθηκε στο τιμόνι ενός πληγωμένου και εύθραυστου έθνους που αγωνίζεται προς ένα αβέβαιο δημοκρατικό μέλλον. Δεν έχει πάει καλά.
Το πρώτο έτος της διακυβέρνησης Μόρσι γέννησε έναν τεράστιο διχασμό μεταξύ της κυβέρνησής του και της μη ισλαμικής αντιπολίτευσης. Πιο ανησυχητικό για τον Μόρσι είναι ότι πολλοί από τους μετριοπαθείς ακτιβιστές και επαναστάτες που δημοσίως υποστήριξαν τη συνεργασία μαζί του έχουν χάσει πλέον την πίστη τους στην ικανότητά του να κυβερνήσει.
Το πραγματικό σημείο καμπής για πολλούς ήταν το πώς χειρίστηκε ο Μόρσι το σύνταγμα, στα τέλη του περασμένου έτους. Οι κοσμικοί κατήγγειλαν από την αρχή της διαδικασίας ότι η 100μελής Συντακτική Συνέλευσης που το συνέταξε ήταν απελπιστικά γεμάτη με στλέχη της Αδελφότητας και τους σαλαφιστές συμμάχους τους. Η κορύφωση ήρθε στα τέλη του Νοέμβρη με την επίδειξη δύναμης του Μόρσι: προστάτεψε την Συνέλευση από τη διάλυση που ήθελαν οι ακτιβιστές δικαστές της Αιγύπτου και δρομολόγησε ένα συνταγματικό δημοψήφισμα τον Ιανουάριο που ενέκρινε το σύνταγμα, παρά τις διαμαρτυρίες της αντιπολίτευσης.
Για τους επικριτές του Μόρσι, αυτό ήταν το σημείο χωρίς επιστροφή. Και το αποτέλεσμα στην αιγυπτιακή πολιτική σκηνή ήταν καταστροφικό. Όλες οι γραμμές επικοινωνίας έσπασαν. Δεκαετείς δικομματικές φιλίες μεταξύ ισλαμιστών και κοσμικών – σχέσεις που έγιναν πιο ισχυρές όταν και οι δύο πλευρές πολεμούσαν μαζί τον Μουμπάρακ- τελείωσαν.
Για τους υποστηρικτές του Μόρσι, ωστόσο, ο συνταγματικός ελιγμός ήταν αναγκαίος για να αποτραπεί μια κλίκα ανώτερων δικαστών που ήταν αποφασισμένοι να αναιρέσουν όλες τις κατακτήσεις της επανάστασης.

Από τη συνταγματική κρίση, ο Μόρσι έχει βασιστεί σχεδόν αποκλειστικά στην ισλαμική βάση του. Η πιο πρόσφατη δημόσια εμφάνισή του –ένα διάγγελμα στο νευρικό έθνος του στις 26 Ιούνη- ήταν ένα κλασικό παράδειγμα. Ο Μόρσι πέρασε το μεγαλύτερο μέρος από τα 150 λεπτά ομιλίας του με το να διαμαρτύρεται για την άρνηση της αντιπολίτευσης να συνεργαστεί μαζί του και να δείχνει την ευχαρίστησή του για τις επευφημίες των υποστηρικτών της Αδελφότητας, οι οποίοι είχαν κατακλύσει την αίθουσα συνεδριάσεων και φώναζαν συνθήματα υπέρ του.

Η οικονομία
Η αιγυπτιακή οικονομία είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης- κουτσαίνοντας και με την σταθερή ροή των δώρων που λαμβάνει από τα πλούσια κράτη του Κόλπου. Σε ένα βαθμό, αυτό είναι ένα πολιτικό πρόβλημα. Η αποτυχία του Μόρσι να δημιουργήσει συναίνεση και να κάνει τους μη ισλαμιστές να αισθάνονται ότι περιλαμβάνονται στη διαδικασία έχει δημιουργήσει πικρία, αστάθεια και αναταραχές, το σύνολο των οποίων έχει παραλύσει την οικονομία και τον τουρισμό και τρομάζει τους ξένους επενδυτές. Όπως είπε ο ίδιος ο Μόρσι, στην ομιλία του την Τετάρτη: «Γιατί ένας τουρίστας να έρθει σε μια χώρα όπου οι δρόμοι είναι μπλοκαρισμένοι από διαδηλωτές και μολότοφ;»

Αλλά η διακυβέρνηση Μόρσι έχει παλέψει για να προσχωρήσει σε ένα συνεκτικό οικονομικό σχέδιο και μερικές φορές έχει δείξει στο λαό μια σοβαρή έλλειψη πολιτικής βούλησης. Τον Δεκέμβριο, η κυβέρνηση πραγματοποίησε μια περίεργη και αποκαλυπτική στροφή που συγκέντρωσε πολύ περισσότερη προσοχή. Ανακοινώθηκε ένα ξαφνικό πακέτο νέων φόρων, που σχεδιάστηκε για να κατευνάσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την επιτάχυνση της μετάβασης προς ένα απελπιστικά αναγκαίο δάνειο έκτακτης ανάγκης. Οι φόροι καταργήθηκαν απότομα από τον Μόρσι μέσα σε 24 ώρες.
«Η κυβέρνηση πραγματικά δεν έχει οικονομικό όραμα», δήλωσε ο Magdi Sobhi, οικονομολόγος και ο αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Πολιτικών και Στρατηγικών Μελετών Al-Ahram. Αλλά ο Gehad al Haddad, ανώτερος σύμβουλος της FJP και εκπρόσωπος της Αδελφότητας, δήλωσε ότι ο Μόρσι δεν είχε την ευκαιρία να αρχίσει την εφαρμογή ενός σχεδίου. Μεγάλο μέρος της ενέργειας του Προέδρου έχει δαπανηθεί στο να αποκρούει τις αντεπαναστατικές προθέσεις του δικαστικού κλάδου, ενώ προσπαθεί να περάσει τη μεταρρύθμιση χωρίς τη βοήθεια της λειτουργίας του Κοινοβουλίου.

Πολιτικά Ένστικτα
Το πρώτο σημάδι ότι ο Μόρσι θα μπορούσε απλώς να είναι λίγο πολιτικά παράφωνος ήρθε το περασμένο έτος, μια μέρα πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του. Στη μέση μιας ομιλίας του, στην πλατεία Ταχρίρ, ο Μόρσι έκανε μια αυθόρμητη παύση και μίλησε για τον Omar Abdel Rahman -τον τυφλό αιγύπτιο κληρικό που εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης στις ΗΠΑ για σχεδιασμό τρομοκρατικών επιθέσεων. Η πολιτική ομάδα του προσπάθησε να μπαλώσει τη γκάφα και να καθησυχάσει την τρομαγμένη κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Όταν οργισμένοι ισλαμιστές (εκνευρισμένοι από μια κακής ποιότητας, ερασιτεχνική ταινία που ήταν προσβλητική για τη ζωή του Προφήτη Μωάμεθ) σκαρφάλωσαν στους τοίχους της πρεσβείας των ΗΠΑ και κατέβασαν την αμερικανική σημαία τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Μόρσι φάνηκε να αγνοεί τις διεθνείς ευαισθησίες. Για μια ολόκληρη ημέρα, η κυβέρνηση δεν είπε τίποτα για να καταδικάσει την καταπάτηση και την έλλειψη σεβασμού προς την πρεσβεία. Μόνο μια σκληρή δημόσια επίπληξη από τον Πρόεδρο Ομπάμα ανάγκασε τον Μόρσι να μιλήσει εναντίον των ενεργειών των διαδηλωτών.
Η πιο πρόσφατη πολιτική εσφαλμένη εκτίμηση του Μόρσι ήρθε κατά τη διάρκεια μιας εκ νέου ανακατανομής των 27 διοικητών της Αιγύπτου. Όρισε ένα μέλος της Ισλαμικής Ομάδας, μια ριζοσπαστική οργάνωση σαλαφιστών που αγωνίστηκαν ενάντια στον Μουμπάρακ σε όλη τη δεκαετία του 1990, ως νέο διοικητή του Λούξορ, στην ίδια θέση όπου ένοπλοι της Ομάδας έσφαξαν 58 τουρίστες το Νοέμβριο του 1997. Η Ισλαμική Ομάδα έκτοτε αποκήρυξε δημοσίως τη βία και διαμόρφωσε ένα πολιτικό κόμμα, αλλά η εθνική απάντηση ήταν μπερδεμένη. Ο υπουργός τουρισμού του Μόρσι παραιτήθηκε και μια εβδομάδα σταθερών διαμαρτυριών ανάγκασαν τελικά τον πρώην κυβερνήτη να αποχωρήσει.
Διακοπή επικοινωνίας

Οι αξιωματούχοι της Αδελφότητας και του Κόμματος Ελευθερίας και Δικαιοσύνης (FJP) αισθάνονται στριμωγμένοι σε μια γωνία, σε ένα δωμάτιο γεμάτο από συνωμοσίες. Μιλούν πικρά για μια αντεπανάσταση που λαμβάνει χώρα σε πολλαπλά μέτωπα, ενεργοποιείται από μια σχεδόν μηδενιστική αντιπολίτευση που θα προτιμούσε να δει την χώρα να καίγεται από το να την συνεργαστεί με τον Μόρσι.

Με τις δύο πλευρές τόσο βαθιά εδραιωμένες, ο στρατός της χώρας παραμένει ένας μη προβλέψιμος παράγοντας, με κάθε δήλωση να σηκώνει και βαθύτερη ερμηνεία. Την περασμένη εβδομάδα ο Υπουργός Άμυνας Abdel Fatah Al Sissi προκάλεσε σάλο δηλώνοντας ότι ο στρατός είναι «αμερόληπτος και ουδέτερος» και γενικά πάνω από την πολιτική. Αλλά πρόσθεσε ένα κρίσιμο σημείο: «Δεν θα κάτσουμε να παρακολουθούμε την χώρα να βυθίζεται στο χάος». Οι υποστηρικτές του Μόρσι επισημαίνουν τη σημαντική νίκη του το περασμένο έτος με την εκδίωξη των στρατιωτικών αντιπάλων του και την ίδρυση πολιτικής ηγεσίας πάνω από τις ένοπλες δυνάμεις, μια κίνηση ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της αιγυπτιακής δημοκρατίας.
http://world.time.com/2013/06/28/egypts-morsi-faces-political-d-day-one-year-after-being-sworn-in-as-president/