Μπορεί η Ευρώπη να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο;

18:39 16/10/2014 - Πηγή: Antinews

Η νυχτερινή βάρδια στο Agropolychim, το μεγαλύτερο εργοστάσιο λιπασμάτων της Βουλγαρίας, έλαβε ένα φαξ στις 4.30 πμ, στις 6 Ιανουαρίου 2009, που προειδοποιούσε ότι η προμήθεια φυσικού αερίου τους επρόκειτο να διακοπεί αμέσως. Οι μηχανικοί ζήτησαν τέσσερις ακόμα ώρες: μια στιγμιαία διακοπή θα άφηνε ένα κοκτέιλ εκρηκτικών χημικών να πήξουν σε σωλήνες του εργοστασίου, καταστρέφοντας σημαντικό εξοπλισμό. Η Βουλγαρία ήταν μία από τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο, όταν η Ρωσία

διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη κατά τη διάρκεια εκείνου του βαρύ χειμώνα. Οι ηλεκτρικές θερμαντικές συσκευές ξεπουλήθηκαν μέσα σε λίγες ώρες. Οι άνθρωποι σε πολλά μέρη των Βαλκανίων έπρεπε να επιστρέψουν στην καύση ξύλου. Στη Σόφια, οι Αφρικάνικοι πίθηκοι που έτρεμαν από το κρύο στον ζωολογικό κήπο διατηρούνταν στη ζωή με κουβάδες από τσάι και βότανα ανακατεμένα με λεμόνι και μέλι.

Σήμερα, η Βουλγαρία θεωρείται και πάλι εξαιρετικά ευάλωτη σε περίπτωση που οι πολιτικές εντάσεις στην Ουκρανία προκαλέσουν μια ενεργειακή κρίση αυτό το χειμώνα.

Τα απομεινάρια από τις περικοπές φυσικού αερίου της Ρωσίας το 2006 και το 2009 έχουν παραμείνει σε όλη την Ανατολική Ευρώπη και, με την πρώτη ματιά, η ήπειρος φαίνεται να κινδυνεύει και πάλι φέτος, χάρη σε μια φαινομενικά ακλόνητη εξάρτηση από την Gazprom, το μονοπώλιο εξαγωγής φυσικού αερίου της Μόσχας. Οι εισαγωγές της Ευρώπης από τη Ρωσία αυξήθηκαν 16 τοις εκατό πέρυσι, φτάνοντας σε υψηλό ρεκόρ. Συνολικά, η Gazprom προμηθεύει το 30 τοις εκατό του φυσικού αερίου της Ευρώπης, αλλά, σε πολλές ανατολικές χώρες, η εξάρτηση είναι πιο κοντά στο 100 τοις εκατό.

Το ήμισυ των εισαγωγών της Ευρώπης από τη Ρωσία ρέει μέσω της Ουκρανίας και αυτή η παροχή είναι πάντα ένας πιθανός όμηρος της πολιτικής. Τον Ιούνιο, η Gazprom σταμάτησε τις πωλήσεις φυσικού αερίου στο Κίεβο εξαιτίας μιας διαφωνίας στην τιμολόγηση, αυξάνοντας τους φόβους ότι η Ουκρανία θα αναγκαστεί να απορροφήσει το αέριο που περνά στην ΕΕ, αν οι προμήθειες δεν συνεχιστούν τον χειμώνα. Η Μόσχα έσφιξε τον κλοιό γύρω από το Κίεβο, εμποδίζοντας τις χώρες της ΕΕ από το επανεξάγουν ρωσικό φυσικό αέριο, ως σανίδα σωτηρίας για την Ουκρανία, στις λεγόμενες «αντίστροφες ροές».

Οι διπλωμάτες ελπίζουν ότι η ΕΕ, η Ρωσία και η Ουκρανία θα συμφωνήσουν στην συνέχιση της προμήθειας φυσικού αερίου προς το Κίεβο, στις διαπραγματεύσεις στο Βερολίνο την επόμενη εβδομάδα. Αλλά ακόμα και αν υπάρξει συμφωνία, οι περισσότερες κυβερνήσεις της ανατολικής Ευρώπης δύσκολα μπορούν να χαλαρώσουν. Η βασική άμυνα της ΕΕ βρίσκεται στα πολύ υψηλότερα αποθέματα φυσικού αερίου από εκείνα του 2009 που οι χώρες έχουν αποθηκεύσει σε μεγάλο βαθμό από την άνοιξη. Τα αποθέματα είναι τώρα 93 τοις εκατό πλήρη, δίνοντας στα περισσότερα κράτη ένα «μαξιλάρι» αρκετών εβδομάδων, ή και περισσότερο, αν η Ρωσία μειώσει τις προμήθειες. Από την προηγούμενη κρίση, η Ουγγαρία έχει επεκτείνει τις υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης στα 6.2 δις κυβικά μέτρα για να ανταποκριθεί στην ετήσια κατανάλωση των 10,2 bcm. Προ το παρόν κρατούν 4,2 bcm. Η Τσεχική Δημοκρατία έχει γεμίσει τις αποθήκες της με 3,3 bcm, ένα άνετο περιθώριο για μια χώρα με ετήσια κατανάλωση 7,5 bcm.

Με τις τιμές του πετρελαίου να βυθίζονται κάτω από 90 δολάρια το βαρέλι, η ΕΕ είναι όλο και πιο σίγουρη ότι η Μόσχα δεν θέλει καμία περικοπή στις πωλήσεις φυσικού αερίου, ούτε θέλει να ρισκάρει η νέα γενιά των ευρωπαίων πελατών να απομακρυνθεί από το φυσικό αέριο και να στραφεί σε άλλα καύσιμα. Μπορεί όμως να είναι πολύ αργά για να σταματήσουν οι Ρώσοι τη σταδιακή, αλλά σημαντική απομάκρυνση από την Gazprom, που είναι σε εξέλιξη. Τα σχέδια της Agropolychim δείχνουν ότι η Μόσχα δεν κατέχει όλα τα χαρτιά. Το επόμενο έτος, θα στραφούν από το αέριο στη βιομάζα, που λειτουργεί με άχυρο και ροκανίδια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την Gazprom, επειδή η Agropolychim και η Neochim, τα δύο μεγαλύτερα εργοστάσια λιπασμάτων της Βουλγαρίας, από κοινού καταναλώνουν περίπου το 25 τοις εκατό του φυσικού αερίου της χώρας.

Η ιστορία είναι παρόμοια στην Πολωνία, όπου η Grupa Azoty, ο μεγαλύτερος καταναλωτής φυσικού αερίου της χώρας, επιδιώκει να σπάσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία. Η Grupa Azoty, επίσης ένας όμιλος με λιπάσματα, καταναλώνει το 15 τοις εκατό των ετήσιων εισαγωγών φυσικού αερίου της Πολωνίας, αλλά έχει δεσμευτεί ότι τα μισά από τα 2,3 bcm θα προέρχονται από μη-ρωσικές πηγές μέχρι το 2016. «Πιστεύω ακράδαντα ότι θα είμαστε σε θέση να το καταφέρουμε» σχολιάζει ο Πάουελ Ζαρκζέφσκι, διευθύνων σύμβουλος.Η σιγουριά του βασίζεται εν μέρει στις βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές στην ΕΕ, που αόριστα αναφέρονται ως «ενεργειακή ένωση». Οι χώρες της ΕΕ χτίζουν βασικές υποδομές - όπως τα τερματικά εισαγωγής για αγωγούς υγροποιημένου φυσικού αερίου και διασυνοριακούς αγωγούς – για να σπάσει ο ασφυκτικός κλοιός των ρωσικών οδών εφοδιασμού. Ωστόσο, η πρόοδος ήταν βασανιστικά αργή. Η Fitch, ο οργανισμός αξιολόγησης, δεν περιμένει ότι η Ευρώπη θα μειώσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία «τουλάχιστον για την επόμενη δεκαετία και ενδεχομένως πολύ περισσότερο».

Μεγάλες δυτικές χώρες της ΕΕ βρίσκονται σε μικρότερο κίνδυνο, επειδή έχουν ήδη μεγαλύτερη ποικιλία προσφοράς και μεγάλα λιμάνια LNG που προμηθεύονται φυσικό αέριο από τη Νορβηγία, την Αλγερία και αλλού. Η Γερμανία έχει τον άμεσο αγωγό Nord Stream από τη Ρωσία, που θεωρείται απίθανο να εμπλακεί σε κάποια διαμάχη διότι δεν περνά από την Ουκρανία. Το δυτικό έθνος που θεωρείται πιο ευάλωτο είναι η Ιταλία, η οποία θα έχει πρόβλημα αν υποστεί ταυτόχρονη διακοπή από τη Ρωσία και τη Λιβύη.Η Grupa Azoty είναι πιθανό να ωφεληθεί από ένα τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Σβινούιστσιε στις ακτές της Βαλτικής της Πολωνίας, που αναμένεται να ανοίξει το επόμενο έτος. Η Βαλτική θα εξυπηρετείται από ένα τερματικό στην Κλάιπεντα της Λιθουανίας που επίσης θα αρχίσει να λειτουργεί το 2015.

www.ft.com

Διαβάστε περισσότερα