Μπορεί η Ευρώπη να παραμείνει ενωμένη μετά το Παρίσι;

20:17 16/11/2015 - Πηγή: Antinews

Υπάρχει ο κίνδυνος οι στρατηγικές διαφορές να διασπάσουν την ΕΕ, σχολιάζουν οιMark Leonard και Vessela Tcherneva, του think tank, European Council on Foreign Relations.

Τα μηνύματα αλληλεγγύης στη Γαλλία πλημμύρισαν όλη την ήπειρο. Αλλά κάτω από τα λόγια ενότητας και κοινής ανησυχίας, τρεις διαχωριστικές γραμμές ανοίγουν σε όλη την Ευρώπη. Το πώς θα επιλυθούν θα καθορίσει κατά πόσον η Ευρωπαϊκή

Ένωση θα βγει ενισχυμένη με τις αξίες της ανέπαφες - ή αν η εύθραυστη ενότητα της έχει διαλυθεί από τους τρομοκράτες.

* * *

Η πρώτη γραμμή είναι το χάσμα μεταξύ εκείνων που θέλουν να κλείσουν τα εθνικά σύνορα και όσων θέλουν να αναπτύξουν μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση. Η υπόθεση είναι ακόμη σε εξέλιξη και τα νέα είναι αντιφατικά, αλλά δείχνουν ότι οι επιθέσεις έχουν πανευρωπαϊκές ρίζες: ένας Γάλλος υπήκοος ο οποίος είχε ελεγχθεί από αντι-τρομοκρατικές υπηρεσίες, συνένοχοι από το Βέλγιο, που ενδεχομένως είχαν εφοδιαστεί όπλα από το Μαυροβούνιο, ευρήματα από ένα πιθανώς πλαστό διαβατήριο ενός Σύριου ο οποίος εισήλθε στην Ευρώπη μέσω της Λέρου πριν τραβήξει προς τα δυτικά μέσω των Βαλκανίων.

Λίγες ώρες μετά την επίθεση, η νέα πολωνική κυβέρνηση συνέδεσε το Παρίσι με την πολιτική της ΕΕ για τους πρόσφυγες - και απείλησε να εγκαταλείψει τις ποσοστώσεις. Ο Πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο, έκανε το ίδιο. Ακόμη και πριν από τις επιθέσεις του Παρισιού, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ προειδοποίησε ότι η «σωτηρία του Σένγκεν είναι ένας αγώνας δρόμου ενάντια στο χρόνο».

Η Αυστρία, η Γερμανία, η Σλοβενία, η Ουγγαρία και η Σουηδία έχουν κάνει κινήσεις για την ενίσχυση των συνόρων τους. Το Παρίσι φέρνει στο προσκήνιο εκ νέου επείγοντα ερωτήματα σχετικά με τους νομικούς περιορισμούς έναντι των γνωστών υπόπτων για τρομοκρατία και με τη συνεργασία αστυνομίας και μυστικών υπηρεσιών αλλά και τους συνοριακούς ελέγχους.

Εξίσου σημαντικές είναι οι πολιτικές δηλώσεις. Στη Γαλλία, το ερώτημα σήμερα είναι αν αυτό θα βοηθήσει το Εθνικό Μέτωπο. Αλλά σε όλη την Ευρώπη, βλέπουμε την ανάδυση κομμάτων που απευθύνονται σε αυτό που οι πολιτικοί επιστήμονες αποκαλούν «απειλούμενες πλειοψηφίες» - πλειοψηφίες στις οποίες ο φόβος της δημογραφικής αλλαγής τους κάνει να συμπεριφέρονται σαν μειονότητες.

Ο Renaud Camus - ένας διανοούμενος που συνδέεται με την άκρα δεξιά στη Γαλλία – παρουσίασε αυτή την οπισθοδρομική φιλοσοφία σε ένα βιβλίο με τίτλο «Le Grand remplacement», στο οποίο υποστήριξε ότι εντός μίας ή δύο γενεών, ο ευρωπαϊκός πληθυσμός της Γαλλίας θα αντικατασταθεί από ορατές μειονότητες, ως αποτέλεσμα της μετανάστευσης και της διαφοράς στα ποσοστά των γεννήσεων. Βλέπει μια τριπλή κίνηση κατά την οποία ο ευρωπαϊκός πληθυσμός θα χάσει την πνευματικότητά του και θα στερηθεί την πολιτιστική του ταυτότητα μέσα από διακρατικές ιδεολογίες όπως ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός, ο αριστερισμός ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και ο Ισλαμισμός. Αυτό το είδος της σκέψης – που ενισχύει το δεξιό PEGIDA και την Εναλλακτική για τη Γερμανία, το Λαϊκό Κόμμα της Δανίας, τους Σουηδούς Δημοκράτες και το UKIP - έχει επίσης μεγάλη επίδραση στα κόμματα και, κατά συνέπεια, στις επιλογές για μία κοινή ευρωπαϊκή απάντηση.

* * *

Η δεύτερη διαχωριστική γραμμή είναι γύρω από την ιδέα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ και ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς χρησιμοποίησαν πολεμική γλώσσα και αποκάλεσαν το ISIL «στρατό» τρομοκρατών. Ωστόσο, πολλοί Ευρωπαίοι εδώ και 15 χρόνια επικρίνουν τις ΗΠΑ για την έναρξη ενός παγκόσμιου πολέμου κατά της τρομοκρατίας μετά την 11η Σεπτεμβρίου (αν μη τι άλλο, παρέχοντας στους Ρώσους και άλλους την ευκαιρία να κατηγορήσουν τη Δύση για δύο μέτρα και δύο σταθμά).

Αν οι επιθέσεις του Παρισιού ήταν ενορχηστρωμένες απευθείας από το ISIL στη Συρία/το Ιράκ, η γλώσσα του πολέμου θα ήταν πιο κατάλληλη από ότι στην περίπτωση της Αλ Κάιντα, δεδομένου ότι το ISIL είναι ένα πρωτο-κράτος. Αλλά αν θα υπάρξει μια μεγάλη στρατιωτική εμπλοκή της Γαλλίας, μαζί με τρεις ή τέσσερις εταίρους, κατά του ISIL ως συνασπισμός σε έναν «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», πώς τα άλλα κράτη-μέλη που δεν αποτελούν μέρος του συνασπισμού σχετίζονται με αυτό;

Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, οι ΗΠΑ διεξήγαγαν μια παγκόσμια στρατιωτική εκστρατεία που φάνηκε να ανατρέπει τους αποδεκτούς κανόνες του διεθνούς δικαίου σχετικά με τη στόχευση, την κράτηση, την ανάκριση και ούτω καθεξής. Θα πολεμήσει η Γαλλία με τρόπο που να σέβεται το διεθνές δίκαιο (συμπεριλαμβανομένων των λογικών αποφάσεων σε περιοχές όπου ο νόμος είναι ασαφής) ή θα βλάψει ακόμη περισσότερο την παγκόσμια εμβέλειά της;

Ένα στοιχείο που χάθηκε μέσα στα γεγονότα του Παρισιού είναι το γεγονός ότι οι ΗΠΑ αυτό το Σαββατοκύριακο διεξήγαγαν την πρώτη επίθεσή τους ενάντια στο ISIL έξω από το Ιράκ/ Συρία, σκοτώνοντας τον αρχηγό του ISIL στη Λιβύη. Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να αρχίσουν να ακολουθούν το παράδειγμά τους; Και τι γίνεται με τους μαχητές αιχμαλώτους του ISIL, ευρωπαίους υπηκόους ή μη, είτε βρίσκονται στη Συρία/Ιράκ ή στην Ευρώπη; Θα βρεθούν όλοι ενώπιον της δικαιοσύνης; Θα μπορούσαν να κρατηθούν χωρίς δίκη ως αιχμάλωτοι πολέμου; Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς διαιρέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ για αυτά τα δύσκολα ερωτήματα.

Το τι μπορούν να πετύχουν οι αεροπορικές επιδρομές εναντίον του ISIL είναι ένα άλλο ερώτημα. Πολύ λίγα, αν δεν είναι μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής στρατηγικής που θα περιλαμβάνει την συνεργασία με χερσαίες δυνάμεις και μια ευρεία συμμετοχή των περιφερειακών παραγόντων. Ένα ψήφισμα του ΟΗΕ, που θα ενώσει τη Ρωσία, το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και την Τουρκία θα είναι το πρώτο βήμα, αν και είναι δύσκολο, σε μια τέτοια στρατηγική. Σε κάθε περίπτωση, το να νικήσουν το ISIL στο Ιράκ και τη Συρία είναι το ένα θέμα. Το να αποτρέψουν επιθέσεις στην Ευρώπη εμπνευσμένες ή καθοδηγούμενες από αυτό είναι ένα άλλο. Η γλώσσα του πολέμου δεν πρέπει να κρύψει το γεγονός ότι η Ευρώπη χρειάζεται πολύ περισσότερα από μία απλώς συμβατική στρατιωτική αντίδραση.

* * *

Αυτό θέτει ένα τρίτο ερώτημα, μια άλλη γραμμή πιθανής διαφωνίας: τι θα επιφέρουν οι κρίσεις της τρομοκρατίας και της μετανάστευσης στις σχέσεις της Ευρώπης με τους γείτονές της.

Βλέπουμε την άνοδο του προτύπου ασφάλειας στις διεθνείς σχέσεις της Ευρώπης, καθώς κινούμαστε από μια περίοδο όπου οι Ευρωπαίοι αισθάνονταν πως είχαν διαμορφώσει τον κόσμο σε «ένα», σε μια περίοδο όπου αισθάνονται ότι μας διαμορφώνει. Ένας από μας έγραψε ένα βιβλίο το 2005, υποστηρίζοντας ότι η Ευρώπη θα διέτρεχε τον 21ο αιώνα – αναπτύσσοντας έναν τύπο μετασχηματιστικής δύναμης που θα μπορούσε να βοηθήσει να αλλάξουν οι πρώην κομμουνιστικές δικτατορίες σε δημοκρατίες της αγοράς, με την εφαρμογή 80.000 σελίδων ευρωπαϊκών νόμων, ή να εμπνεύσει αλλαγές στους γείτονές μας με την επανάσταση των Ρόδων και την Πορτοκαλί επανάσταση.

Σήμερα, όμως, τα πράγματα έχουν αντιστραφεί. Η Μέση Ανατολή εξάγει μάλλον χάος αντί να εισάγει δημοκρατία. Η Αφρική και οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων επεξεργάζονται το πώς θα διαχειριστούν την νεοαποκτηθείσα εξουσία τους. Για την ενότητα της ΕΕ, το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα αντιμετωπίσουμε τους μεγαλύτερους και πιο διχαστικούς γείτονές μας. Η Ρωσία ελπίζει ότι η απελπισία μας για τους πρόσφυγες και ο φόβος των τρομοκρατών θα έχει μεγάλη επιρροή πάνω μας. Στην Τουρκία, ο Ερντογάν συνειδητοποιεί ότι δεν θα αντιμετωπίσει διαλέξεις σχετικά με τις αυταρχικές τάσεις του, εφ 'όσον μπορεί να απειλεί ότι θα ανοίξει τα σύνορά του.

Κατά τις συνομιλίες της Βιέννης για τη Συρία, υπήρξαν προφανώς κάποιες πραγματικές καινοτομίες: συμφωνία σχετικά με το πώς θα μπορούσε να είναι ένας πολιτικός οδικός χάρτης, η υπόσχεση διεθνώς επιτηρούμενων εκλογών σε αντάλλαγμα για την αποδοχή από τη Δύση του Μπασάρ αλ-Άσαντ και αντίστοιχη πίεση και στις δύο πλευρές για την κατάπαυση του πυρός. Αλλά οι συνομιλίες της Γενεύης για τη Συρία κατά το παρελθόν έδειξαν ότι ο οδικός χάρτης δεν θα λειτουργήσει αν δεν υπάρχει η αντίληψη της σοβαρότητας μεταξύ των περιφερειακών φορέων που την επιβάλουν. Εξαρτάται από την Ευρώπη να ορίσει με σαφήνεια τη γραμμή δράσης της και να ενώσει τους διεθνείς παράγοντες.

* * *

Παρά το γεγονός ότι το Παρίσι δέχθηκε επίθεση, δεν είναι μόνο ο Γάλλος πρόεδρος που εκτίθεται σε αυτούς τους τρεις διαχωρισμούς. Η γερμανίδα Άνγκελα Μέρκελ βρίσκεται επίσης στην πρώτη γραμμή. Υπήρξε η κόλλα που κρατούσε τις ευρωπαϊκές απαντήσεις από κοινού για το ευρώ, τη Ρωσία και το Brexit. Έδωσε μια ολοένα και πιο μοναχική μάχη στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να συμφιλιώσει τις ηθικές και νομικές υποχρεώσεις της ηπείρου για τους πρόσφυγες, με τη σκλήρυνση της κοινής γνώμης. Τώρα, οι επικριτές της χρησιμοποιούν το Παρίσι ως μια ακόμη απόδειξη της προφανούς έλλειψης ελέγχου («Kontrollverlust») στην προσφυγική κρίση.

Έχουμε δει τη Μέρκελ να αποδυναμώνεται στο εσωτερικό από τη διαμάχη μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών της και στην ευρωπαϊκή σκηνή από τα κράτη-μέλη που αρνούνται να συμμορφωθούν με τις ποσοστώσεις. Αλλά αν ηττηθεί, δεν διακυβεύεται μόνο η απάντηση της Ευρώπης στην τρομοκρατία ή την προσφυγική κρίση - διατρέχουμε τον κίνδυνο μιας ευρύτερης αποσύνθεσης στη Ρωσία, στο ευρώ και ακόμη και στο βρετανικό θέμα. Όλα τα κράτη-μέλη πλήττονται από την περιοχή που βυθίζεται στο χάος. Πρέπει να ελπίζουμε ότι το Παρίσι θα ενώσει και πάλι τους Ευρωπαίους - που υποστηρίζουν τη γλώσσα της αλληλεγγύης με την κοινή δράση και την επανίδρυση του ευρωπαϊκού σχεδίου γύρω από κοινές αξίες.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα