Μπορεί να επιβιώσει ο καπιταλισμός;

09:51 19/12/2011 - Πηγή: Antinews

Συχνά με ρωτάνε αν η σημερινή κρίση σηματοδοτεί την αρχή του τέλους του σύγχρονου καπιταλισμού. Πρόκειται για περίεργο ερώτημα, επειδή προϋποθέτει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση σε αναμονή. Η αλήθεια όμως είναι, πως τουλάχιστον προς το παρόν, η μόνη σοβαρή εναλλακτική λύση στον σημερινό κυρίαρχο αγγλοαμερικανικό καπιταλισμό, είναι κάποιες άλλες μορφές καπιταλισμού.

Ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός που συνδυάζει γενναίες υγειονομικές και κοινωνικές παροχές, με λογικά εργασιακά

ωράρια, μεγάλες διακοπές, πρόωρη συνταξιοδότηση, και σχετικά ισορροπημένη κατανομή εισοδήματος, έχει όλα τα καλά, εκτός από την δυνατότητα βιωσιμότητας.

Ο δαρβινικός καπιταλισμός της Κίνας, με τον σκληρό ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων που εξάγουν, το μικρό δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας, και την ευρύτατη κρατική παρέμβαση, θεωρείται από πολλούς ως ο αναπόφευκτος διάδοχος του Δυτικού καπιταλισμού, εξαιτίας του τεράστιου μεγέθους της Κίνας, και της συνεχούς ανάπτυξης της. Το κινεζικό οικονομικό σύστημα διαρκώς εξελίσσεται.

Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο το πόσο ακόμη θα συνεχίσουν να μετουσιώνονται οι πολιτικές, οικονομικές, και χρηματοπιστωτικές δομές της Κίνας, και αν στο τέλος η χώρα αυτή καταστεί το αληθινό καπιταλιστικό υπόδειγμα. Σε κάθε περίπτωση, σήμερα η Κίνα ταλανίζεται από τις συνήθεις αδυναμίες σε όλα τα επίπεδα, που χαρακτηρίζουν μια ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομικά χώρα.

Η ουσία είναι ότι στα πλαίσια της ιστορίας, όλες οι σύγχρονες μορφές καπιταλισμού είναι μεταβατικές. Ο σύγχρονος καπιταλισμός τα πήγε μια χαρά από την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης πριν από 200 χρόνια, καταφέρνοντας να βγάλει δισεκατομμύρια απλούς ανθρώπους από την φτώχια. Συγκριτικά, ο μαρξισμός και ο  σοσιαλισμός δεν έχουν να επιδείξουν παρά καταστροφικά αποτελέσματα.

Όσο όμως εξαπλώνεται η εκβιομηχάνιση και η τεχνολογική πρόοδος στην Ασία (και στην Αφρική), τόσο θα πάψει να είναι προτεραιότητα ο αγώνας για την επιβίωση, και θα έρθουν στην επιφάνεια οι πολλές εγγενείς αδυναμίες του καπιταλισμού.

Πρώτον, ακόμη και οι μεγάλες καπιταλιστικές οικονομίες δεν έχουν καταφέρει να κοστολογήσουν αποτελεσματικά  τα δημόσια αγαθά όπως είναι ο καθαρός αέρας και το νερό. Η αποτυχία στην ολοκλήρωση μιας παγκόσμιας συμφωνίας για τις κλιματικές αλλαγές, αποδεικνύει τις αδυναμίες αυτές.

Δεύτερον, μαζί με τον μεγάλο πλούτο, ο καπιταλισμός δημιούργησε και μεγάλες ανισότητες. Το συνεχώς αυξανόμενο χάσμα είναι απλά ένα υποπροϊόν της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας. Ο κόσμος δεν παραπονιέται για τις επιτυχίες του Steve Jobs, η συνεισφορά του είναι καταφανής. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Ο πλούτος επιτρέπει σε ομάδες και άτομα να αγοράσουν πολιτική ισχύ και επιρροή, κάτι που τους βοηθά στο να πλουτίσουν κι άλλο. Ελάχιστα είναι τα κράτη (π.χ. η Σουηδία) που μπόρεσαν να διακόψουν αυτόν τον μοχθηρό κύκλο, χωρίς να επιτρέψουν στην ανάπτυξη τους να καταρρεύσει.

Ένα τρίτο  πρόβλημα είναι η παροχή και η διανομή υγειονομικής φροντίδας, μια αγορά που αδυνατεί να ικανοποιήσει τι