Χρέη, χρεοκοπίες και υποτιμήσεις: Γιατί αυτή η συντριβή της αγοράς είναι πρωτοφανής

21:23 7/2/2016 - Πηγή: Antinews

Ένας φαύλος κύκλος κατάρρευσης των εμπορευμάτων, εταιρικές χρεοκοπίες και νομισματικοί πόλεμοι υφαίνουν την παγκόσμια οικονομία. Μπορεί κάποιος να σταματήσει αυτές τις δυνάμεις; Ο Mehreen Khan σχολιάζει.

Μια παγκόσμια ύφεση είναι προ των πυλών. Το πραγματικό ερώτημα είναι πάντα πότε και πόσο βαθιά θα είναι η επερχόμενη ύφεση. "Η συντριβή θα έρθει, αλλά θα ήταν ωραίο αν ερχόταν σε δύο χρόνια από τώρα", είπε ο Thomas Thygesen, επικεφαλής των οικονομικών στη SEB, σε πάνω από 200 επενδυτές

και αναλυτές στο Λονδίνο τον περασμένο μήνα.

Το κοινό του τον παρακολουθούσε με ασυνήθιστη προσοχή. Θα μπορούσαν να δικαιολογηθούν που σκέφτηκαν ότι η ύφεση δεν είχε ήδη φτάσει.

Οι τιμές των εμπορευμάτων έχουν συντριβεί κατά τα δύο τρίτα από το αποκορύφωμά τους το 2014. Το πετρέλαιο φέρει το κύριο βάρος του sell-off, έχοντας υποστεί τη χειρότερη κατάρρευση των τιμών στη σύγχρονη ιστορία. Το μπρεντ έπεσε από 115 δολ. το βαρέλι το καλοκαίρι του 2014, σε μόλις 27,70 δολ. στα μέσα Ιανουαρίου. "Λένε ότι πρέπει να ξεκινάς τις παρουσιάσεις με ένα αστείο, αλλά το να κάνει αστεία σε ένα σεμινάριο για πρώτες ύλες δεν είναι καθόλου κατάλληλο αυτές τις μέρες", είπε ο Thygesen στο νευρικό ακροατήριό του.

Οι σημαντικές μειώσεις των τιμών του πετρελαίου έχουν μια σειρά από ιστορικά προηγούμενα. Η κορεσμένη αγορά πετρελαίου σήμερα συγκρίνεται συχνά με το κραχ του 1986, το τελευταίο μεγάλο επεισόδιο στην παγκόσμια υπερπροσφορά. Στα τέλη της δεκαετίας του '90, το βαρέλι του αργού πετρελαίου τύπου Brent υποχώρησε στα 10 δολ. στον απόηχο της ασιατικής χρηματοοικονομικής κρίσης.

Μια τέλεια καταιγίδα

Μοιάζει όμως η τρέχουσα κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου με κάτι που έχει βιώσει ξανά η παγκόσμια οικονομία; Για πολλούς αναλυτές της αγοράς, ένας συνδυασμός παραγόντων - με βασικότερο το πετρέλαιο, αλλά που περιλαμβάνουν και την Κίνα, τον αναδυόμενο κόσμο και τις χρηματοπιστωτικές αγορές - έχει ενωθεί για να δημιουργήσει μια τέλεια καταιγίδα, σε μια παγκόσμια οικονομία που έχει μόλις και μετά βίας συμβιβαστεί με τη Μεγάλη Ύφεση.

"Είμαστε σε μια πολύ ασυνήθιστη κατάσταση, όπου η ψυχολογία της αγοράς είναι διαφορετικής φύσης από οτιδήποτε έχουμε δει μέχρι σήμερα", είπε ο Thygesen. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες προ-ύφεσης εποχές, το σημερινό sell-off έχει οδηγήσει τις τιμές των εμπορευμάτων, των μετοχών και των πιστωτικών συνθηκών να κινούνται σε επικίνδυνα επίπεδα. Παρά το γεγονός ότι μια κατάρρευση 75% της τιμής του πετρελαίου θα έπρεπε να αντιπροσωπεύει κάτι απολύτως θετικό για τους "διψασμένους" για καύσιμα καταναλωτές του κόσμου, η ίδια η έκταση της μείωσης των τιμών ήδη θέτει σε κίνδυνο τις οικονομίες πετρελαιοπαραγωγών κρατών, από τη Νιγηρία ως το Αζερμπαϊτζάν, και πλέον απειλεί να εξαπολύσει ένα κύμα πτωχεύσεων σε όλη την εταιρική Αμερική.

Είναι η προοπτική αυτού του φαύλου κύκλου που ανατροφοδοτείται - όπου οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου δημιουργούν κινδύνους οικονομικών παρεκκλίσεων που επιδρούν στην πραγματική οικονομία - η οποία θα μπορούσε τώρα να ωθήσει τον κόσμο σε μια "πλήρως εξαπλωμένη κρίση" πρόσθεσε ο Thygesen.

Θα υλοποιηθεί λοιπόν; Η παγκόσμια οικονομία γεννά συνεχώς λόγους ανησυχίας, καθώς οι μεγαλύτερες αναδυόμενες αγορές του πλανήτη έχουν δείξει σημάδια φθοράς κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών, λέει ο Ολιβιέ Μπλανσάρ, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. "Η ανάπτυξη της Κίνας είναι πιθανώς λιγότερο από όσο αναφέρεται επίσημα. Η Ρωσία και η Βραζιλία τα έχουν πάει πολύ άσχημα. Η Νότια Αφρική φλερτάρει με την ύφεση. Ακόμη και η Ινδία δεν μπορεί να μην τα πάει τόσο καλά όσο είχε προβλεφθεί" λέει ο Μπλανσάρ, ο οποίος έφυγε από το Ταμείο μετά από επτά χρόνια, στα τέλη του περασμένου έτους.

Όπως έχουν τα πράγματα, ωστόσο, η αναστάτωση της αγοράς εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει μια κλασική περίπτωση συμπεριφοράς "αγέλης", υποστηρίζει. "Οι επενδυτές ανησυχούν ότι οι άλλοι επενδυτές γνωρίζουν κάτι κακό, και έτσι απλά πωλούν, αν και οι ίδιοι δεν έχουν καμία νέα πληροφορία". Αλλά ένα σημείο καμπής μπορεί όντως να πλησιάζει. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Μπλανσάρ, μια μείωση 20% στις χρηματιστηριακές αγορές που επιμένει για περισσότερο από έξι μήνες, θα οδηγήσει σε μείωση της κατανάλωσης μεταξύ 0,5%-1,0%. "Αυτό θα ήταν ένα σοβαρό σοκ. Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι ακριβώς ότι η δραματική αλλαγή στη διάθεση γίνεται αυτοεκπληρούμενη".

Το πρώτο ντόμινο που θα πέσει

Προς το παρόν, η πίεση που προκαλεί το πετρέλαιο συγκεντρώνεται στον τομέα της ενέργειας. Με το Brent να βρίσκεται στα 30-35 δολ. το βαρέλι για το υπόλοιπο του έτους, οι τιμές θα εξακολουθήσουν να είναι κάτω από το 40-60 δολ. το βαρέλι -το σημείο που καθιστά το μεγαλύτερο μέρος των εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ κερδοφόρες.

Τα spreads υψηλής απόδοσης των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών ενέργειας έχουν εκτοξευθεί σε πρωτοφανή ύψη. "Κάνουν τη Lehman να μοιάζει με παιχνιδάκι" λέει ο Thygesen. Περισσότερο από το ένα τρίτο του συνόλου του δείκτη υψηλής απόδοσης ομολόγων των ΗΠΑ είναι πλέον ευάλωτα στις τιμές του αργού, που παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο ή μειώνονται ακόμη περισσότερο, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Oxford Economics.

Ως αποτέλεσμα, το 2016 θα δούμε το πρώτο κύμα εταιρικών πτωχεύσεων στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Οι υψηλής μόχλευσης εταιρείες σχιστόλιθου των ΗΠΑ θα είναι οι πρώτες που θα επιλεγούν. Αν οι κλιμακούμενες χρεοκοπίες έχουν περαιτέρω κατασταλτική δράση στις τιμές του πετρελαίου, θα μπορούσαν να εξαπολύσουν ένα παλιρροϊκό κύμα εταιρικών πτωχεύσεων στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

Το χρέος δεν είναι μόνο η μάστιγα των ΗΠΑ. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου έχει εκδώσει ομόλογα 1,4 τρις δολ. και έχει λάβει επιπλέον 1,6 δις δολ. σε κοινοπρακτικά δάνεια, οδηγώντας συνδυαστικά το χρέος του κλάδου σε 3 τρις δολάρια, σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών. Προειδοποιούν για μια "ψευδαίσθηση βιωσιμότητας" που θα μπορούσε γρήγορα να γίνει τοξική, καθώς ξετυλίγεται ο πιστωτικός κύκλος.

Το ερώτημα που απασχολεί τα μυαλά των οικονομολόγων και των επενδυτών είναι ο βαθμός στον οποίο αυτή η μόλυνση θα μπορούσε να μεταφερθεί πέρα από τον τομέα της ενέργειας, καθώς οι τράπεζες κόβουν την πρόσβαση στην πίστωση, τα δάνεια γίνονται κόκκινα και οικονομικές συνθήκες εισέρχονται σε μια κρίσιμη φάση περιορισμού.

"Οι όροι που ανοίγουν συνήθως το δρόμο για μαζικές χρεοκοπίες - όπως το αυξανόμενο 'κακό' χρέος, ο περιορισμός των νομισματικών συνθηκών, η σύσφιξη των εταιρικών πιστωτικών προτύπων και οι αιχμές της μεταβλητότητας - σήμερα συναντώνται στις ΗΠΑ", λέει η Bronka Rzepkowski της Oxford Economics. Τέτοια επίπεδα οικονομικής δυσχέρειας, τις περισσότερες φορές, προμηνύουν μια παγκόσμια ύφεση.

Σε κάθε περίπτωση που τα spread υψηλής απόδοσης υψώνονται πάνω από το μακροχρόνιο μέσο όρο τους, μια ύφεση ή οικονομική κρίση έρχεται, λέει η Rzepkowski, η οποία παραθέτει το 2011 ως τη μόνη φορά που οι αγορές έστειλαν ένα ψεύτικο σήμα, αφού εφησύχασαν από το μεγάλο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Federal Reserve.

Δεν φτάσαμε ακόμη εκεί, αλλά είναι ανησυχητικό για τους παρατηρητές της αγοράς ότι και μια σειρά από άλλους δείκτες χτυπούν "κόκκινο".

Οι παγκόσμιες αγορές μετοχών έχουν υποστεί το χειρότερο ξεκίνημά τους σε ένα χρόνο μετά τη συντριβή του dotcom. Για να παραφράσω τον νομπελίστα οικονομολόγο Paul Samuelson, η Wall Street έχει προβλέψει εννέα από τις τελευταία πέντε υφέσεις, αλλά η τρέχουσα αναταραχή έχει ένα δυσοίωνο προηγούμενο. Κατά τα τελευταία 45 χρόνια, ο S&P500 έχει υποστεί απώλειες πάνω από 12,5% σε 13 περιπτώσεις. Έξι από αυτές έχουν δώσει τη θέση τους σε μια ύφεση στις ΗΠΑ, παρέχοντας μια πιθανότητα πάνω από 50% ότι μια παγκόσμια ύφεση είναι προ των πυλών. Στην Ευρώπη, τα αποθέματα έχουν πλέον μειωθεί κατά 10% τους τελευταίους έξι μήνες.

"Από τις 14 προηγούμενες φορές που οι μετοχές είχαν μια παρόμοια πτώση, οι επτά έχουν συσχετιστεί με ύφεση, με χλιαρές αποδόσεις στη συνέχεια", λέει ο Dennis Jose της Barclays. Σημειώνει ότι οι επενδυτές έχουν αρχίσει να συσσωρεύουν "αμυντικές" μετοχές, όπως η υγειονομική περίθαλψη και τα καταναλωτικά αγαθά. "Η στάθμιση στις αμυντικές μετοχές έχει αυξηθεί στα υψηλότερα επίπεδα που παρατηρήθηκαν από το 1980, υποδηλώνοντας ότι οι επενδυτές μπορεί να έχουν ήδη αγκαλιάσει τον κίνδυνο της ύφεσης".

Ο κίνδυνος του δολαρίου

Οι μακροοικονομικοί δείκτες από την μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου αρχίζουν επίσης να είναι δυσοίωνοι. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη πέσει θύμα μιας κατάρρευσης της κατασκευής. Τα στοιχεία για τον τομέα των υπηρεσιών για το μήνα Δεκέμβριο έδειξαν ότι η επιβράδυνση εξαπλώνεται στην κυρίαρχη κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης. "Τα στοιχεία από τις ΗΠΑ δεν είναι τόσο ευχάριστα", λέει ο David Folkerts-Landau, επικεφαλής οικονομολόγος της Deutsche Bank.

Όπως σημειώνει, η οικονομία "λειτουργεί με έναν κινητήρα", με τους καταναλωτές να αποτελούν το μοναδικό φωτεινό σημείο σε ένα περιβάλλον αδύναμων ακόμα επενδυτικών κεφαλαίων και σε μια ακρωτηριασμένη συναλλαγματική ισοτιμία που πλήττει τους εξαγωγείς και συμπιέζει τα εταιρικά κέρδη. "Δεν είναι μια πολύ υγιής κατάσταση", λέει ο Folkerts-Landau, ο οποίος προβλέπει ότι η ανάπτυξη θα πέσει κάτω από 2% το τρέχον έτος. "Αυτός είναι ένας επισφαλής αριθμός".

Ένα σημαντικό μέρος της ιστορίας υπήρξε η αμείλικτη ανατίμηση του αμερικανικού δολαρίου. Το αμερικανικό νόμισμα έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 22%, σε μια βασισμένη στο εμπόριο στάθμιση, από τα μέσα του 2014. Τα αποτελέσματα έχουν γίνει αισθητά πολύ πέρα από τις ΗΠΑ. Η ραγδαία αύξηση του δολαρίου έχει ασκήσει ρεκόρ πίεσης στην πρόσδεση της Κίνας στην ισοτιμία, αναγκάζοντας το Πεκίνο να επεκτείνει τα αποθεματικά του με παρεμβάσεις που ανέρχονται σε 140 δις δολ. το μήνα, τον Δεκέμβριο, για την προστασία του γιουάν. Εν τω μεταξύ, οι εκροές κεφαλαίων της Κίνας επιταχύνθηκαν σε 676 δις δολ., σύμφωνα με το Ινστιτούτο Διεθνούς Οικονομίας. Αυτή η δεσμευτική πολιτική - γνωστή ως "Αδύνατη Τριάδα" της διαχείρισης μιας σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας, διατηρώντας ανεξάρτητη νομισματική πολιτική και ένα ανοικτό λογαριασμό κεφαλαίου - σημαίνει ότι μια υποτίμηση είναι αναπόφευκτη. "Θα είναι σίγουρα διψήφια", λέει ο Folkerts-Landau. "Θα είμαστε τυχεροί αν η απόσβεση θα είναι στον χαμηλότερο διψήφιο αριθμό μέχρι το τέλος του έτους".

Ένα ασθενέστερο γιουάν θα εξαπολύσει ένα νέο κύμα αποπληθωρισμού σε ένα ήδη εύθραυστο διεθνές περιβάλλον, και θα επιταχύνει την πίεση στις αναδυόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες της αγοράς, ενώ οι νομισματικοί πόλεμοι στον κόσμο θα αναβιώσουν με εντατικούς ρυθμούς.

Και η Federal reverse;

Τι, αν υπάρχει κάτι, θα μπορούσε να σταματήσει αυτόν τον ολέθριο κύκλο των γεγονότων; Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, οι αναλυτές συμφωνούν: όλα τα μάτια είναι στραμμένα στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. Η πρώτη αύξηση των επιτοκίων της κεντρικής τράπεζας εδώ και επτά χρόνια τον περασμένο Δεκέμβριο κατέληξε να φαίνεται τρομακτικά πρόωρη σε διάστημα μόλις οκτώ εβδομάδων.

Τα γεγονότα έχουν αναγκάσει τους αξιωματούχους της Fed να βγουν και να απαλύνουν τους φόβους ότι άλλη μία αύξηση των επιτοκίων κατά τέσσερις μονάδες δεν θα συμβεί το τρέχον έτος. Είναι ένα ευπρόσδεκτο σημάδι στις νευρικές αγορές, αλλά μπορεί να μην είναι αρκετό για να τους πείσει ότι η Fed θα είναι αρκετά ευκίνητη ώστε να αναστρέψει την πορεία και να αρχίσει την χαλάρωση μόλις επιδεινωθούν οι οικονομικές συνθήκες.

Άλλοι, όπως ο Μπλανσάρ, είναι πιο αισιόδοξοι σχετικά με την ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να οδηγούν στη διάσωση και πάλι. "Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι, αν υπήρχε μια τέτοια μείωση της κατανάλωσης, ή αν το ισχυρό δολάριο αποδεικνυόταν ότι επηρεάζει τις καθαρές εξαγωγές περισσότερο από ό,τι προβλέπεται, ή οποιαδήποτε άλλη ανεπιθύμητη ενέργεια για το θέμα αυτό, η Fed θα περιμένει να κάνει περαιτέρω αυξήσεις" λέει.

"Και αν τα πράγματα γινόταν πολύ άσχημα, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι η Fed θα επεκτείνει την QE".

Οι τιμές του πετρελαίου εν τω μεταξύ αναμένεται ευρέως να ανακάμψουν, από το δεύτερο εξάμηνο του έτους, καθώς η συρρίκνωση των επενδύσεων και η κάμψη των ευάλωτων "παικτών" σχιστόλιθου αρχίσουν να επηρεάζουν τα επίπεδα παραγωγής. Αυτό από μόνο του παρουσιάζει άλλες προκλήσεις. Όσο πιο χαμηλά πέφτουν οι τιμές του πετρελαίου, τόσο γρηγορότερα οι αγοραστές αναμένεται να επιστρέψουν, με τις βίαιες ανοδικές κινήσεις να είναι ήδη εμφανείς κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ημερών.

Πιο μακροπρόθεσμα, ακόμη και η αναβολή της επόμενης παγκόσμιας ύφεσης θα κάνει ελάχιστα για να κατευνάσει τους φόβους ότι ο κόσμος θα μπορούσε να βρεθεί ανυπεράσπιστος απέναντι σε έναν ακόμα γύρο μανίας, πανικού και συντριβών. Δύο από τις τρεις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου έχουν περικόψει τα επιτόκια σε αρνητικό "έδαφος". Τα νομισματικά εργαλεία θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν πιο δημιουργικά, ίσως εγχέοντας ερεθίσματα απευθείας στις φλέβες της οικονομίας.

Αν ο κόσμος καταφέρει να ξεπεράσει την τέλεια καταιγίδα του 2016, την επόμενη φορά, οι απαντήσεις θα είναι δύσκολο να βρεθούν.

telegraph.co.uk

Διαβάστε περισσότερα