"Ένας μέσα, ένας έξω": Γιατί η πιο απλοϊκή απάντηση της ΕΕ στην προσφυγική κρίση είναι περίπλοκη

11:14 8/3/2016 - Πηγή: Antinews

Η πρόταση, ότι η Ευρώπη θα μετεγκαθιστά κάθε Σύριο που η Τουρκία επιτρέπει να περάσει στην Ελλάδα είναι ηθικά και νομικά περίπλοκη, σχολιάζει ο Patrick Kingsley.

"Ένας μέσα, ένας έξω". Αυτός ήταν ο απροσδόκητος συμβιβασμός της ΕΕ και της Τουρκίας στις Βρυξέλλες, καθώς αναζητούσαν ένα μέσο για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης στην Ευρώπη. Οι λεπτομέρειες εξακολουθούσαν να σχεδιάζονται ως τα ξημερώματα της Τρίτης, και

το σχέδιο μπορεί ακόμα να αργήσει. Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι συμφώνησαν την ομαλή μετεγκατάσταση ενός Σύρου απευθείας από την Τουρκία, σε αντάλλαγμα για κάθε αιτούντα άσυλο που φτάνει στις ακτές της γειτονικής Ελλάδα.

Για κάποιους, αυτό αποτελεί πρόοδο. Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να δώσει τέλος στο χάος στο Αιγαίο, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η Ευρώπη ανταποκρίνεται στις ανθρωπιστικές της υποχρεώσεις. Οι Σύριοι θα μπορούσαν να έχουν ένα μέλλον στην Ευρώπη, ενώ θα αποθαρρύνονται από το να προσπαθούν να φτάσουν εκεί απρογραμμάτιστα. Ξαφνικά, οι αλαζονικοί ισχυρισμοί που διατυπώθηκαν στην αρχή της ημέρας από τον Ντόναλντ Τουσκ, τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, φάνηκε να έχουν περισσότερο νόημα. "Με αυτό", είπε, με μια ενέργεια που φάνηκε να διαψεύδει τη σοβαρότητα της κατάστασης, "θα κλείσει η δυτική διαδρομή στα Βαλκάνια".

Μια πιο προσεκτική εξέταση δείχνει ότι ο Τουσκ μπορεί να βιάστηκε να μιλήσει. Κατ' αρχήν, δεν είναι σαφές εάν πρόκειται η συμφωνία επανεισδοχής με την Τουρκία να έχει νομική ή ηθική βάση. Εκπρόσωπος της Διεθνούς Αμνηστίας δήλωσε ότι η συμφωνία "αξίζει να εξεταστεί" κατ 'αρχήν, αλλά πρόσθεσε ότι η έννοια της επιστροφής ανθρώπων σε μια χώρα που δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα - ιδίως, τα δικαιώματα των προσφύγων - ήταν "εξαιρετικά προβληματική". Κινδυνεύει επίσης να παραβιάσει τη Σύμβαση για τους Πρόσφυγες του ΟΗΕ, που ήταν ένα από τα πρώτα επιτεύγματα της εποχής μετά το Ολοκαύτωμα.

Στην πράξη, η πρόταση "ένας μέσα, ένας έξω", ενθαρρύνει επίσης τους ανθρώπους να περάσουν το Αιγαίο - και αποθαρρύνει την τουρκική κυβέρνηση από το να τους εμποδίσει. Αν η ΕΕ δεχθεί μόνο όσους πρόσφυγες φθάνουν Ελλάδα και όσους στη συνέχεια επιστρέψει στην Τουρκία, τότε τόσο οι πρόσφυγες όσο και οι Τούρκοι θα έχουν ακόμα περισσότερα κίνητρα για να βεβαιωθούν ότι πολλοί μετανάστες θα φθάνουν Ελλάδα αρχικά.

Και ακόμη και αν μια τέτοια συμφωνία προκύψει, μπορεί να χρειαστούν μήνες προτού η Τουρκία είναι σε θέση να δεχθεί ξανά τους μεγάλους αριθμούς των αιτούντων άσυλο, οι οποίοι συνεχίζουν να καταφθάνουν στα ελληνικά νησιά. Η Τουρκία πρέπει με τη σειρά της να κανονίσει τις συμφωνίες επανεισδοχής με τις χώρες απ' όπου προέρχονται οι μη-Σύριοι αιτούντες άσυλο και αυτό το είδος των αντιπαραθέσεων είναι βέβαιο ότι θα πάρει χρόνο.

Εν τω μεταξύ, όλο και περισσότεροι αιτούντες άσυλο θα συνεχίσουν να φτάσουν στην Ελλάδα. Εάν το σχέδιο Τουσκ να σφραγίσει τα σύνορα της ΠΓΔΜ γίνει δεκτό, τότε η Ελλάδα αντιμετωπίζει έναν δυστοπικό εφιάλτη. Θα γίνει ένα κλουβί για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, με τις τοπικές αρχές να στερούνται τους πόρους που απαιτούνται για τη στέγαση ή την καταγραφή τους.

Αλλά αυτό θα συμβεί μόνο αν τα Βαλκάνια αποκλειστούν από την Ελλάδα. "Με αυτόν τον τρόπο", λέει ο Τουσκ, τα Βαλκάνια μπορεί να κλείσουν. Ωστόσο, η εμπειρία του παρελθόντος δείχνει ότι δεν μπορούν να κλείσουν. Στις αρχές της δεκαετίας του '90, μετά την κατάρρευση της δικτατορίας στην Αλβανία, τουλάχιστον 250.000 Αλβανοί επιχείρησαν την επικίνδυνη διάβαση πάνω από το ορεινά σύνορα με την Ελλάδα. Εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις λένε ότι οι Σύροι, 25 χρόνια αργότερα, αρχίζουν να δοκιμάζουν την ίδια διαδρομή. Κάποιοι μπορεί να "αναβιώσουν" την αλβανική-ιταλική διαδρομή θαλάσσιας διακίνησης, που κάποτε ήταν μια σημαντική οδική αρτηρία για τους αιτούντες άσυλο.

Μετά, υπάρχουν και τα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα, τα οποία εξακολούθησαν να περνούν περίπου 30.000 άνθρωποι το 2015, παρά την κατασκευή ενός φράχτη κατά μήκος τους. Τέλος, ορισμένοι αναλυτές αναμένουν μια απότομη αύξηση των παράνομων διελεύσεων της Μαύρης Θάλασσας από τη βόρεια Τουρκία έναντι της Ουκρανίας και των ανατολικών Βαλκανίων. Όπου υπάρχει ένας τοίχος, συνήθως υπάρχει κι ένας τρόπος για να τον περάσεις.

theguardian.com

Διαβάστε περισσότερα