Ερντογάν και Πούτιν αναθερμαίνουν τη σχέση τους

15:18 9/8/2016 - Πηγή: Antinews

Η μακρόχρονη φιλία μεταξύ της Ρωσίας του Βλαντιμίρ Πούτιν και της Τουρκίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα αναθερμανθεί μετά από μια διακοπή 10 μηνών, καθώς οι δύο ισχυροί άντρες συναντώνται σήμερα στην Αγία Πετρούπολη.

Οι σχέσεις μεταξύ των προέδρων της Ρωσίας και της Τουρκίας έχουν χαλάσει από τον περασμένο Νοέμβριο, όταν τουρκικά F-16 κατέρριψαν ένα ρωσικό βομβαρδιστικό που απομακρύνθηκε πάνω στα σύνορα Συρίας-Τουρκίας. Αλλά τώρα, μετά από μια περίοδο αμοιβαίας εχθρότητας που περιελάμβανε την απαγόρευση επίσκεψης των Ρώσων τουριστών στην Τουρκία, οι δύο

ηγέτες συνειδητοποίησαν ότι περισσότερα τους ενώνουν παρά τους χωρίζουν - και ότι ήρθε η ώρα να αναζωπυρώσουν μια συμμαχία με βάση την περιφρόνηση στη Δύση.

Ο βασικός οδηγός αυτής της νέας αρχής είναι το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα του περασμένου μήνα κατά του Ερντογάν. Στον απόηχο της απόπειρας πραξικοπήματος από δυσαρεστημένα στοιχεία του στρατού, ο Ερντογάν ακολούθησε το μονοπάτι της πολεμικής ρητορικής κατά των φερόμενων ως υποστηρικτών του πραξικοπήματος στη Δύση. "Το σενάριο της εξωφρενικής επίθεσης κατά της δημοκρατίας μας γράφτηκε στο εξωτερικό", δήλωσε ο Ερντογάν στην τουρκική τηλεόραση τον περασμένο μήνα. Επέκρινε επίσης τις ΗΠΑ επειδή αρνήθηκαν να εκδώσουν τον τούρκο ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, ο οποίος ήταν εξόριστος στην Πενσυλβάνια από το 1999. Ο Ερντογάν κατηγορεί τον Γκιουλέν - πρώην σύμμαχο και νυν ορκισμένο εχθρό- ότι βρίσκεται πίσω από το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου. "Εκείνοι που βοηθούν τους εχθρούς της Τουρκίας δεν μπορεί να ονομάζονται φίλοι μας", δήλωσε ο Ερντογάν, αφήνοντας σαφείς αιχμές κατά της Ουάσιγκτον.

Ο Ερντογάν έχει στραφεί επίσης εναντίον των Ευρωπαίων ηγετών που επέκριναν την καταστολή του μετά το πραξικόπημα, κατά την οποία 60.000 δημόσιοι υπάλληλοι και καθηγητές πανεπιστημίου διώχθηκαν από τις δουλειές τους και πάνω από 15.000 ύποπτοι ως πραξικοπηματίες φυλακίστηκαν και, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, βασανίστηκαν. Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φεντερίκα Μογκερίνι απείλησε να διακόψει τις προσπάθειες της Τουρκίας να ενταχθεί στην ΕΕ, εάν ο Ερντογάν προχωρήσει στα σχέδιά του για να επαναφέρει τη θανατική ποινή για "το σαφές έγκλημα της προδοσίας".

Η Ρωσία, αντίθετα, έσπευσε να υποστηρίξει τον Ερντογάν στις ώρες έντασης μετά την διαφυγή του από μια ομάδα κομάντος που στάλθηκαν για να τον συλλάβουν σε μια βίλα στο Μαρμαρίς όπου έκανε διακοπές. Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι η Ρωσία είχε προσφέρει "άνευ όρων υποστήριξη" στην κυβέρνηση για την απόπειρα πραξικοπήματος, και ότι ο Πούτιν έστειλε προσωπική επιστολή συλλυπητηρίων προς τις οικογένειες των στρατιωτών και πολιτών της Τουρκίας που σκοτώθηκαν στις μάχες.

Η βαθιά οργή της Τουρκίας προς τη Δύση δημιουργεί μια ιδανική ευκαιρία για να παρασύρει ο Πούτιν τον Ερντογάν στην δική του, έντονα αντιαμερικανική τροχιά. Μετά τις μαζικές διαδηλώσεις κατά του Πούτιν το 2011, τα ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο μέσα μαζικής ενημέρωσης υποστήριξαν ότι η Ουάσιγκτον σχεδιάζει αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία, μέσω της χρηματοδότησης των ομάδων της αντιπολίτευσης και διεξάγει έναν "πόλεμο πληροφόρησης" εναντίον του Πούτιν. Όταν τα Panama Papers αποκάλυψαν προ μηνών μαζικό ξέπλυμα χρήματος από τα μέλη του εσωτερικού κύκλου του Πούτιν, το Κρεμλίνο απέρριψε τη διαρροή ως αμερικανικής έμπνευσης προπαγάνδα. Ομοίως, όταν ο Ερντογάν, ο γιος του και άλλα μέλη του στενού περιβάλλοντος της ηγεσίας του κυβερνώντος κόμματος AK συνδέθηκαν με διαρροή εμπιστευτικών πληροφοριών και διεφθαρμένους οικονομικούς δεσμούς με το Ιράν, ο ηγέτης της Τουρκίας επικαλέστηκε μια δυτική συνωμοσία.

Τα τελευταία χρόνια, ο Ερντογάν τείνει να μοιάζει όλο και περισσότερο στον Πούτιν, καθώς φυλακίζει δημοσιογράφους που τον επικρίνουν, διώκει ανεξάρτητους ιδιοκτήτες μέσων μαζικής ενημέρωσης σχετικά με χαλκευμένες κατηγορίες φοροδιαφυγής και καλλιεργεί ένα εθνικιστικό, ξενοφοβικό σχήμα προσωπικής ηγεσίας. Απ' όταν η Τουρκία απομακρύνθηκε από τη Δύση, ο Πούτιν και ο Ερντογάν είναι έτοιμοι να σχηματίσουν μια συμμαχία που βασίζεται σε "μια ιδεολογία των κυρίαρχων αξιών ως μια ένωση εξαπατημένων κατά της Δύσης", υποστηρίζει ο Αλεξάντερ Μπάουνοφ, ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο Carnegie της Μόσχας.

Το βασικό μήλον της έριδος μεταξύ των δύο ηγετών είναι η Συρία. Η Μόσχα υποστηρίζει το καθεστώς του Άσαντ και από τον Σεπτέμβριο, τα ρωσικά βομβαρδιστικά και ελικόπτερα που πετούν έξω από την προσωρινή ρωσική αεροπορική βάση κοντά στη Λατάκια, έχουν αλλάξει την ροή του πολέμου υπέρ του καθεστώτος. Η Τουρκία, αντιθέτως, υποστήριξε διάφορες ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης και έκανε τα στραβά μάτια - τουλάχιστον - για τις παραδόσεις όπλων χρηματοδοτούμενων από Σαουδάραβες σε σουνίτες αντάρτες που περιλαμβάνουν και ακραίους τζιχαντιστές. Αλλά η παρέμβαση της Ρωσίας έχει οδηγήσει σε οπισθοχώρηση αυτών των ανταρτών και διαβεβαίωσε την επιβίωση του καθεστώτος - πράγμα που σημαίνει ότι η Άγκυρα έπρεπε να αναθεωρήσει σοβαρά τη στρατηγική της για την υποστήριξη στη νίκη των επαναστατών και να αποδεχθεί ότι τόσο ο Άσαντ όσο και η Ρωσία θα είναι οι κυρίαρχοι "παίκτες" στην περιοχή για αρκετό χρονικό διάστημα.

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο ο Ερντογάν πρέπει να συμφιλιωθεί με τον Πούτιν είναι η υποστήριξη της Ρωσίας στους Κούρδους της Συρίας, οι οποίοι συνδέονται στενά με τους κούρδους αυτονομιστές στην Τουρκία. Παρότι οι Σύροι Κούρδοι είναι ενάντια στον Άσαντ, η Ρωσία τους προσέγγισε στο αποκορύφωμα της κρίσης με το αεροπλάνο που κατερρίφθη προκειμένου να υπονομεύσουν την Τουρκία και μάλιστα τους επέτρεψε να ανοίξουν την πρώτη "πρεσβεία" τους στο εξωτερικό, στη Μόσχα. Αυτό είναι ανάθεμα για την Τουρκία, η οποία αντιστέκεται έντονα στις προσπάθειες των Κούρδων να χαράξουν ένα ανεξάρτητο κράτος στη βόρεια Συρία, από φόβο μήπως και ο δικός της κουρδικός πληθυσμός ακολουθήσει το παράδειγμά τους.

Και οι δύο πλευρές έχουν ένα ισχυρό οικονομικό κίνητρο για να ξαναφτιάξουν τις σχέσεις τους. Μετά την κρίση της Ουκρανίας το 2014, η Ρωσία ψάχνει για μια εναλλακτική διαδρομή για την εξαγωγή φυσικού αερίου προς τη Νότια Ευρώπη, αποφεύγοντας τους αγωγούς που ελέγχονται από την Ουκρανία. Το φιλόδοξο σχέδιο του South Stream για να χτίσει ένας τεράστιος αγωγός φυσικού αερίου κάτω από τη Μαύρη Θάλασσα και μέσω της Τουρκίας στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη, αναστάλθηκε τον Δεκέμβριο. Τώρα οι συνομιλίες για τον South Stream έχουν αναβιώσει - καθώς και μια συμφωνία για έναν ρωσικής κατασκευής πυρηνικό αντιδραστήρα στην Τουρκία.

Τον Νοέμβριο, ο Πούτιν αποκάλεσε την κατάρριψη του ρωσικού βομβαρδιστικού "μια μαχαιριά στην πλάτη που πραγματοποιήθηκε από τρομοκράτες". Η ελεγχόμενη από το Κρεμλίνο τηλεόραση ξεκίνησε μια έντονη εκστρατεία εναντίον του Ερντογάν και της "εγκληματικής ομάδας" που κυβερνά την Τουρκία. Σήμερα, η ρητορική έχει αντιστραφεί.

Η Ρωσία "δεν είναι μόνο στενός και φιλικός μας γείτονας, αλλά και ένας στρατηγικός εταίρος", δήλωσε ο Τούρκος αναπληρωτής πρωθυπουργός Μεχμέτ Σισμέκ κατά τη διάρκεια μιας προπαρασκευαστικής επίσκεψης στη Μόσχα την περασμένη εβδομάδα.

Προς το παρόν, η Τουρκία παραμένει υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ και ένα βασικό μέλος του ΝΑΤΟ. Αλλά στην σημερινή συνάντησή τους στην Αγία Πετρούπολη, ο Πούτιν θα κάνει σίγουρα ό,τι μπορεί για να ενθαρρύνει τον Ερντογάν να επιταχύνει την αποστροφή του προς τη Δύση.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα