«Φτάνει η ευρωπαϊκή λιτότητα, φέρτε κίνητρα»

18:41 30/10/2014 - Πηγή: Antinews

Συνήθως δεν διαμαρτύρομαι για την οικονομική πολιτική άλλων χωρών -τουλάχιστον όχι από αυτό το «βήμα». Είναι δική τους δουλειά. Εκτός αυτού, υπάρχει συνήθως περισσότερη κακή πολιτική στο εσωτερικό. Αλλά πρέπει να κάνω μια εξαίρεση για την τρέχουσα μακροοικονομική πολιτική στην ευρωζώνη, για δύο κύριους λόγους. Ο ένας είναι ότι επηρεάζει άλλες χώρες, ενδεχομένως ακόμη και τις ΗΠΑ, αν και αυτό το αποτέλεσμα είναι συχνά υπερβολικό. Ο άλλος είναι ότι τα λάθη

είναι τόσο οδυνηρά προφανή.

Οι ευρωπαϊκές οικονομικές επιδόσεις από το 2008 κάνουν τις ανιαρές ΗΠΑ να φαίνονται θαυμάσιες από τη σύγκριση. Η ανεργία στην ευρωζώνη σήμερα είναι υψηλότερη από ό,τι ήταν το 2009-10. Δεν είναι μόνο ότι το πραγματικό ΑΕΠ παραμένει κάτω από το επίπεδο του 2008, αλλά δεν έχει αυξηθεί για περισσότερα από τρία χρόνια και μπορεί να οδεύει προς τα κάτω και πάλι. Εν τω μεταξύ, ο αποπληθωρισμός είναι μια μεγαλύτερη ανησυχία από τον πληθωρισμό.

Αλλά τι συμβαίνει με τη Γερμανία; Δεν είναι το «success story» της Ευρώπης; Λοιπόν, αθροιστικά η γερμανική αύξηση του ΑΕΠ κατά τη διάρκεια της πενταετούς περιόδου 2008-13 είναι ένα πενιχρό 2,2%. Αυτό δεν είναι 2,2% ετησίως, αλλά 2,2% στο σύνολο. Η Γερμανία φαίνεται καλά μόνο και μόνο επειδή η υπόλοιπη ευρωζώνη φαίνεται τόσο χάλια. Επιπλέον, η συγκριτική επιτυχία της Γερμανίας μπορεί να αποδοθεί κατά κύριο λόγο στις μεταρρυθμίσεις που έγιναν πριν από την οικονομική κρίση και όχι σε ό,τι συνέβη από τότε.

Η Γερμανία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον υπόλοιπο κόσμο, κυρίως λόγω του κεντρικού ρόλου που διαδραματίζει στην ευρωζώνη, όπου η γερμανική εμμονή με τη λιτότητα αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη με δύο τρόπους. Πρώτον, η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας, η Bundesbank, κάνει ό,τι καλύτερο για να συγκρατήσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία, υπό την δημιουργική ηγεσία του Μάριο Ντράγκι, θα ήθελε να κάνει περισσότερα για να τονώσει την ανάπτυξη. Το «περισσότερα» περιλαμβάνει ποσοτική χαλάρωση στη γραμμή της Federal Reserve, που στην Ευρώπη θα μπορούσε να σημαίνει την αγορά δημόσιου χρέους, εταιρικών ομολόγων ή τίτλων που προέρχονται από τιτλοποίηση. Αλλά ο πρόεδρος της Bundesbank Γενς Βάιντμαν αντιτίθεται σθεναρά σε οποιαδήποτε περαιτέρω τόνωση της ΕΚΤ, λέγοντας πρόσφατα ότι η αγορά περισσότερων κρατικών ομολόγων θα κινούνταν σε ένα «επικίνδυνο μονοπάτι».

Τότε, τι γίνεται με την αγορά τίτλων που προέρχονται από τιτλοποίηση; Ο Βάιντμαν βλέπει τον «κίνδυνο να πληρώσουμε πάρα πολλά για αυτά τα περιουσιακά στοιχεία». Χμμ... Κι ο κίνδυνος η οικονομία της ευρωζώνης να φάει τα μούτρα της; Ο Βάιντμαν έχει μόνο μία ψήφο στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, αλλά η Γερμανία είναι πρώτη μεταξύ ίσων. Και δεδομένης της σεβαστής θέσης της Bundesbank στη γερμανική κοινωνία, η άποψή του μπορεί να στρέψει την τοπική κοινή γνώμη εναντίον της ΕΚΤ.

Δεύτερον, η γερμανική κυβέρνηση καλοπιάνει άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να συνεχίσουν τα προγράμματα δημοσιονομικής λιτότητας που έχουν καθυστερήσει την ευρωπαϊκή ανάπτυξη κατά τα τελευταία χρόνια. Στις αρχές του μήνα, ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εξέφρασε την άποψη ότι «το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσαμε να κάνουμε θα ήταν να επαναλάβουμε τα χθεσινά λάθη», χρησιμοποιώντας το έλλειμμα των δαπανών για την τόνωση της ανάπτυξης. Όχι, το χειρότερο πράγμα που η γερμανική πολιτική θα μπορούσε να κάνει θα ήταν να ωθήσει την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης και της Γερμανίας, πάλι σε ύφεση.

Για να είμαστε δίκαιοι, οι Γερμανοί δεν είναι οι μόνοι που αποτίουν φόρο τιμής στη δημοσιονομική λιτότητα. Μπορείτε να ακούσετε αυτή την τάση και σε άλλες χώρες -ακόμη και στις ΗΠΑ. Αλλά η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, μακράν ο πιο ισχυρός ηγέτης της Ευρώπης, χρησιμοποιεί το φωτεινό πολιτικό άστρο της για να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό και το έθνος της είναι η κυρίαρχη οικονομία της Ευρώπης. Αν η Γερμανία πει όχι, είναι δύσκολο να φτάσουν στο ναι. Και το «ναι» είναι αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη. Η μακροοικονομική συνταγή είναι αρκετά σαφής. Στον νομισματικό τομέα, η ΕΚΤ θα πρέπει να κινηθεί έντονα και γρήγορα προς τα είδη των μη συμβατικών προγραμμάτων κινήτρων που ευνοεί σαφώς ο Ντράγκι. Στο φορολογικό μέτωπο, οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης που εξακολουθούν να έχουν τα δημοσιονομικά περιθώρια -μια ομάδα που σίγουρα περιλαμβάνει τη Γερμανία, αλλά μάλλον αποκλείει την Ελλάδα- θα πρέπει να χαράξουν το δρόμο με περισσότερες δημόσιες δαπάνες ή/και φορολογικές ελαφρύνσεις.

Η ρητορική που προέρχεται από πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ωστόσο, αφορά λιγότερο την επέκταση της ζήτησης και περισσότερο την ανάγκη για «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» -ένα ποτ πουρί πολιτικών υπέρ της αγοράς που θα μπορούσε, για παράδειγμα, να διευκολύνει τους περιοριστικούς κανόνες στην αγορά εργασίας και να μειώσει τη γραφειοκρατία στις αγορές προϊόντων. Εξελιγμένες εκδόσεις της διαμάχης ζητούν τη σύζευξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που αυξάνουν την προσφορά με την επέκταση της ζήτησης, για να χρησιμοποιήσουν αυτή την προσφορά. Αλλά σε πολιτικούς κύκλους, το κομμάτι της απαίτησης πολλές φορές απορρίπτεται.

Μην με παρεξηγείτε. Πολλές από τις προτεινόμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι ωραίες ιδέες. Αλλά η συγκέντρωση του πολιτικού κεφαλαίου σε τέτοια μέτρα, όταν η οικονομία ολισθαίνει σε ύφεση, ή είναι ήδη σε μια ύφεση, αντανακλά την απόλυτη σύγχυση μεταξύ της μακροχρόνιας προσφοράς και της βραχυπρόθεσμης ζήτησης. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν σχεδιαστεί για να ενισχύσουν την ικανότητα ενός έθνους για την προμήθεια αγαθών και υπηρεσιών, δηλαδή να αυξηθεί η παραγωγικότητα. Μακροπρόθεσμα, τίποτε δεν είναι πιο σημαντικό για το βιοτικό επίπεδο από αυτό. Αλλά αν το έθνος είναι σε ύφεση, υπάρχει ήδη πολύ πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα. Στην Ευρώπη σήμερα, οι επιτυχημένες διαρθρωτικές πολιτικές θα αυξήσουν μόνο την ένταση της χαλαρότητας. Η πιο επείγουσα ανάγκη είναι η μεγαλύτερη ζήτηση. Τα καλά νέα είναι ότι ξέρουμε πώς να το παρέχουμε αυτό και ότι ο Μάριο Ντράγκι ανυπομονεί. Τα κακά νέα είναι ότι η γερμανική ηγεσία δεν θα υποχωρήσει, τουλάχιστον όχι ακόμα.

online.wsj.com

Διαβάστε περισσότερα