Γιατί η τραπεζική συμφωνία της ΕΕ θα αγνοηθεί σε δύσκολους καιρούς

08:00 28/6/2013 - Πηγή: Antinews

Σύμφωνα με τη νέα συμφωνία της ΕΕ για τις ρευστοποιήσεις τραπεζών, οι τράπεζες και οι επενδυτές θα πρέπει να πλήττονται πριν από τους φορολογούμενους. Όσο πιο αυστηροί είναι οι κανόνες όμως, τόσο πιο απίθανο είναι να τους ακολουθήσουν οι πολιτικοί. Ο Christian Rickens περιγράφει ένα φανταστικό σενάριο για το μέλλον και εξηγεί το γιατί.

Ας πούμε ότι είναι καλοκαίρι

του 2021. Η Γερμανίδα Καγκελάριος Ούρσουλα φον ντερ Λέγεν ελπίζει σε μια ήρεμη προεκλογική εκστρατεία και μια εύκολη νίκη στις εθνικές εκλογές για το συντηρητικό κόμμα της, τους Χριστιανοδημοκράτες, και τους συνεργάτες της στο συνασπισμό, το Κόμμα των Πρασίνων. Τότε όμως, σκάει η βόμβα. Εξαιτίας ασύνετης κερδοσκοπίας σε υπεράκτια αιολικά πάρκα, η Deutsche HypoCommerz – ένας θεσμός που δημιουργήθηκε μέσα από μια σειρά μεγάλων συγχωνεύσεων της Deutsche Bank, της HypoVereinsbank και της Commerzbank, που έχει γίνει η μεγαλύτερη δανείστρια τράπεζα της Ευρώπης – έχει πρόβλημα.

Για πρώτη φορά, οι νέοι κανόνες για την τραπεζική κρίση – που συμφώνησαν πριν από οκτώ χρόνια σε μια νυχτερινή συνάντηση οι υπουργοί Οικονομικών της Ε.Ε. – πρέπει να εφαρμοστούν. Η σημαντική Deutsche HypoCommerz πρέπει να εκκαθαριστεί. Οι μέτοχοι της τράπεζας χάνουν όλα τα κεφάλαιά τους, όπως και οι ομολογιούχοι. Επειδή αυτά τα χρήματα μαζί δεν είναι αρκετά για να καλύψουν τις μεγάλες υποχρεώσεις, οι πελάτες με καταθέσεις άνω των 100.000 € είναι επίσης αναγκασμένοι να συνεισφέρουν.

Οι φορολογούμενοι μπορούν να αναπνεύσουν ελεύθερα – θεωρητικά τουλάχιστον. Σε αντίθεση με την οικονομική κρίση του 2007, αυτή τη φορά δεν αναγκάζονται να πληρώσουν τον τζόγο των μεγάλων τραπεζών – θεωρητικά τουλάχιστον. Σε αντίθεση με το 2008, η διάσωση των τραπεζών δεν θα ρίξει ολόκληρες χώρες, όπως συνέβη με την Ιρλανδία ή την Ισπανία, σε μια κρίση χρέους – θεωρητικά τουλάχιστον.

Στην πράξη, όμως, τα πράγματα φαίνονται διαφορετικά. Οι λομπίστες του τραπεζικού κλάδου και οι οικονομολόγοι προειδοποιούν από κοινού για τις τρομερές συνέπειες που θα έχει η εκκαθάριση της Deutsche HypoCommerz στην ευρωπαϊκή οικονομία. Ο πρόεδρος της γερμανικής τραπεζικής ένωσης προειδοποιεί επίσης για μια «κρίση εμπιστοσύνης», την απειλή της «φυγής κεφαλαίων από την ευρωζώνη» και τη συνακόλουθη πιστωτική κρίση που «θα μπορούσε να πλήξει με ιδιαίτερα σκληρό τρόπο τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της Γερμανίας, με τα εκατομμύρια των εργαζομένων».

Στην εφημερίδα New York Times, ο Πολ Κρούγκμαν γκρινιάζει επειδή η Ευρώπη έχει κολλήσει αφελώς στις αρχές αντί να ανταποκρίνεται στις ευθύνες της σε μια εποχή που η παγκόσμια οικονομία παραπαίει στην άβυσσο. Εν τω μεταξύ, ο κυβερνήτης της πολιτείας της Έσσης προειδοποιεί για την «τεράστια σημασία της Deutsche HypoCommerz για τη Φρανκφούρτη ως οικονομικό κεφάλαιο».

Η φον ντερ Λέγεν αρχίζει να ανησυχεί για την σίγουρη, μέχρι πρότινος, επανεκλογή της.
Όταν, λίγο μετά, δύο μεγάλες τράπεζες στη Γαλλία και τη Βρετανία αντιμετωπίζουν παρόμοιες δυσκολίες, αποφασίζεται σε μια έκτακτη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης μια εξαίρεση στους κανόνες. Τα κράτη μέλη της ΕΕ αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις για την πλειοψηφία των υπεράκτιων ομολόγων junk από τους ισολογισμούς των τραπεζών τους και τη μεταφορά τους σε μια κακή τράπεζα. Την ίδια στιγμή, η Deutsche HypoCommerz ανακεφαλαιώνεται με μια σιωπηλή επένδυση από τη γερμανική κυβέρνηση. Μέτοχοι, πιστωτές και σημαντικοί πελάτες παραμένουν άθικτοι.

Σε μια νυχτερινή συνέντευξη Τύπου, η φον ντερ Λέγεν σημειώνει ότι «ούτε ένα ευρώ από τα χρήματα των φορολογουμένων» δεν έχει χαθεί. Τελικά, λέει, οι πληρωμές τόκων θα εφαρμοστούν στην συνεχή επένδυση «αμέσως μόλις η Deutsche HypoCommerz είναι και πάλι κερδοφόρα». Λέει, επίσης, ότι η κακή τράπεζα θα έχει καλές πιθανότητες να δημιουργεί κέρδη με τα πιστωτικά παράγωγα «αμέσως μόλις συνέλθει η αγορά αυτών των τίτλων».

Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, η φον ντερ Λέγεν δίνει μια αψίθυμη απάντηση: Σε καμία περίπτωση, λέει, η συμφωνία δεν αντιπροσωπεύει την αντιστροφή της αρχής για τις διασώσεις. «Ο κίνδυνος και η ευθύνη πρέπει πάντα να θεωρούνται ως δύο όψεις ενός νομίσματος στην οικονομία της αγοράς», λέει.

Ο μακρύς κατάλογος με τους κανόνες που παραβιάστηκαν

Επιστροφή στο παρόν. Ιδού τι μας δείχνει το φανταστικό επεισόδιο: Σύμφωνα με τους κανόνες που συνέταξαν τα κράτη μέλη της ΕΕ τις πρώτες πρωινές ώρες της 27 Ιούνη του 2013 για την αντιμετώπιση της επόμενης τραπεζικής κρίσης, όλα γίνονται. Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι οι φορολογούμενοι πρέπει να πληρώσουν για την κακή κερδοσκοπία των τραπεζών – τουλάχιστον όχι πριν έχουν χάσει τα χρήματά τους μέτοχοι και πιστωτές. Και εκείνοι που εμπιστεύονται τις αποταμιεύσεις τους σε μια τράπεζα, τουλάχιστον πάνω από ένα ορισμένο ποσό, έχουν καθήκον να ενημερώνονται σχετικά με τις επιχειρηματικές πρακτικές της εν λόγω τράπεζας.

Η ΕΕ ακολούθησε αυτή την πορεία για πρώτη φορά με την κρίση στην Κύπρο. Και τώρα, με την παρότρυνση της Γερμανίας, είναι πιθανό να γίνει ο κανόνας για όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες.

Αλλά το πρόβλημα έγκειται στη λέξη «κανόνας». Οι χρηματοπιστωτικές αγορές, οι πολιτικοί και οι πολίτες έχουν από καιρό συνηθίσει το γεγονός ότι οι χώρες της ΕΕ ακολουθούν τους αυτοεπιβαλλόμενους κανόνες μόνο για όσο χρονικό διάστημα τους ταιριάζουν. Τα κριτήρια του Μάαστριχτ ξεχάστηκαν αμέσως μόλις η Γερμανία ήθελε να δανειστεί περισσότερα χρήματα από ό,τι της επιτρεπόταν. Και τι γίνεται με την απαγόρευση για τον καταμερισμό ευθύνης του χρέους σε ολόκληρη την νομισματική ένωση; Έγινε ιστορία τη στιγμή που η Ένωση άρχισε να φοβάται τις συνέπειες μιας ελληνικής χρεοκοπίας. Ο κατάλογος συνεχίζεται.

Η δοκιμή των νέων τραπεζικών κανόνων, επίσης, δεν θα είναι επιτυχής μέχρι να εφαρμοστεί σε μια μεγάλη τράπεζα στην καρδιά της ΕΕ – όχι στην Κύπρο, αλλά στο Λονδίνο, το Παρίσι ή τη Φρανκφούρτη. Και ακόμα και τότε, θα πρέπει να προχωρήσει μέσα από την τεράστια πίεση των τραπεζικών λόμπι και παρ’ όλους τους οικονομικούς κινδύνους. Η εμπειρία μέχρι σήμερα δεν δείχνει ότι αυτό μπορεί να συμβεί.

spiegel