Γιατί στη Συρία εξακολουθούν να χρησιμοποιούν χημικά όπλα;

12:06 5/4/2017 - Πηγή: Antinews

Το καθεστώς Άσαντ έχει κατηγορηθεί για τη χρήση χημικών παραγόντων σε αντάρτες και άμαχους αρκετές φορές, κατά τον εξαετή εμφύλιο πόλεμο στη Συρία. Η πρώτη σημαντική επίθεση έγινε το 2013 στην Γκούτα, ένα προάστιο της Δαμασκού, περίπου ένα χρόνο μετά τη δήλωση του Μπαράκ Ομπάμα ότι η χρήση τέτοιων όπλων αποτελεί «κόκκινη γραμμή» και «θα αλλάξει το σκεπτικό μας» για παρέμβαση. Αυτή η επίθεση προκάλεσε το θάνατο 1.000 ανθρώπων. Η τελευταία, την Τρίτη στην επαρχία Ιντλίμπ, λέγεται ότι σκότωσε δεκάδες, και ήρθε λίγες ημέρες αφού η Νίκι Χέιλι, πρέσβειρα των ΗΠΑ

στον ΟΗΕ, δήλωσε ότι η προτεραιότητα της Αμερικής δεν είναι πλέον «να κάθεται και να επικεντρώνεται στο πως θα εκδιώξει τον Άσαντ».

Στο διάστημα που μεσολάβησε, ΗΠΑ και Ρωσία διατύπωσαν μια συμφωνία βάσει της οποίας η Συρία συμφώνησε να επιτρέψει σε διεθνείς παρατηρητές να καταστρέψουν το απόθεμα των χημικών όπλων της από το 2014, αλλά η συμφωνία προφανώς δεν συνέβαλε και πολύ στο να αποτραπεί η χρήση χημικών όπλων στη σύρραξη. Η Συρία αναγνώρισε τον Ιούλιο του 2012 ότι κατείχε χημικά όπλα, τα οποία, όπως είπε ένας εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών θα χρησιμοποιήσει μόνο ενάντια στην «εξωτερική επιθετικότητα». Ένα μήνα αργότερα, ο Πρόεδρος Ομπάμα χάραξε την περίφημη «κόκκινη γραμμή». Υπήρξαν αρκετές αναφορές στους επόμενους μήνες, ότι το καθεστώς Άσαντ είχε χρησιμοποιήσει χημικά όπλα. Στη συνέχεια, τον Αύγουστο του 2013, μετά από την επίθεση στη Γκούτα, η εκτίμηση της κυβέρνησης των ΗΠΑ ήταν «πολύ πιθανό» το καθεστώς Άσαντ να ήταν υπεύθυνο. Ο Τζον Κέρι, ο οποίος ήταν υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ τότε, δήλωσε ότι το καθεστώς χρησιμοποίησε χημικά όπλα «πολλαπλές» φορές εκείνη τη χρονιά. Ο Ομπάμα στη συνέχεια ζήτησε την έγκριση του Κογκρέσου για τη χρήση περιορισμένης στρατιωτικής δύναμης στη Συρία. Λίγες μέρες αργότερα, ο Κέρι είπε ότι μια στρατιωτική επίθεση θα μπορούσε να αποφευχθεί, αν η Συρία παραδώσει τα χημικά όπλα της στη διεθνή κοινότητα. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ πρότεινε ένα τέτοιο σχέδιο σχεδόν αμέσως, και η Συρία το υπέγραψε.

Στις 14 Σεπτεμβρίου, 2013 Κέρι και Λαβρόφ συμφώνησαν για την εξάλειψη των χημικών όπλων της Συρίας. Το σχέδιο προέβλεπε η Συρία να αποκαλύψει τα αποθέματά της μέσα σε μια εβδομάδα, και να παρέχει σε διεθνείς επιθεωρητές πρόσβαση σε όλους τους χώρους και τα χημικά όπλα της. Απηύθυνε επίσης έκκληση για την καταστροφή των αποθεμάτων της Συρίας από το πρώτο εξάμηνο του 2014. Ο Κέρι χαιρέτισε τη συμφωνία. Ο Ομπάμα δήλωσε «πολύ υπερήφανος» για την απόφασή του να μην χτυπήσει τον Άσαντ.

Παρά τη συμφωνία, ωστόσο, υπήρξαν μεταγενέστερες αναφορές ότι ο Άσαντ χρησιμοποίησε αέριο χλωρίου κατά αμάχων. Η συμφωνία που επετεύχθη με τη διεθνή κοινότητα δεν περιλαμβάνει το χλώριο, επειδή το καθεστώς Άσαντ δεν το είχε προσθέσει σε μια λίστα που υπέβαλαν οι διεθνείς παρατηρητές χημικών όπλων. Ρεπορτάζ τότε ανέφεραν ότι η Συρία είχε 1.000 τόνους χημικών όπλων, μεταξύ άλλων του φυσικού αερίου μουστάρδας, σαρίν και του νευρικού αερίου VX. Υπήρχαν όμως και άλλα προβλήματα με τη συμφωνία: Ανάμεσα σε πολλές άλλες προθεσμίες στη συμφωνία, η Συρία έχασε την 30η Ιουνίου 2014, την προθεσμία για την καταστροφή των όπλων. Όπως έγραψε ο Paul Wolfowitz τον Μάιο του 2014 στην «The Wall Street Journal»:

«Νωρίτερα αυτό το μήνα, η Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Σούζαν Ράις, δήλωσε στο C-Span, ότι, ‘με 92,5% των δηλωμένων χημικών όπλων στη χώρα’ έχουμε καταφέρει περισσότερα από κάθε ‘αριθμό αεροπορικών επιδρομών που θα μπορούσαν να έχουν μελετηθεί’. Ωστόσο, πολύ πιο σημαντικό από αυτά που αφαιρέθηκαν είναι αυτά που έμειναν και φαίνεται πιθανό ότι πολύ περισσότερα έχουν απομείνει από όσα είχε δηλώσει η Συρία την περασμένη χρονιά. Επειδή φαίνεται ότι το καθεστώς χρησιμοποιεί πλέον αέριο χλωρίου ως ένα είδος χημικού όπλου του φτωχού, ακόμη και αν, όπως ανέφερε το ‘Time’ στις 23 Μαΐου, δεν έχει κάνει καμία δήλωση σχετικά με τα αποθέματα χλωρίου του. Το χλώριο ως εκ τούτου δεν είναι μια απαγορευμένη ουσία, αφού έχει πολλές στρατιωτικές χρήσεις. Αλλά η χρήση του ως όπλο απαγορεύεται από τη Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα στην οποία η Συρία προσχώρησε το 2013.

Η πιθανότητα η Συρία να χρησιμοποιεί αέριο χλωρίου δεν είναι ο πιο ενοχλητικός παράγοντας. Η εμπειρία με τη Λιβύη αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για να είμαστε σίγουροι ότι η Συρία έχει δηλώσει ολόκληρο το απόθεμα της με τα από θανατηφόρα όπλα, όπως το σαρίν».

Είναι ασαφές μέχρι στιγμής το είδος του χημικού παράγοντα που χρησιμοποιήθηκε στην επίθεση της Τρίτης στην επαρχία Ιντλίμπ. Το χλώριο συνήθως σκοτώνει μόνο λίγους ανθρώπους. Ο αριθμός των νεκρών σε αυτήν την επίθεση -58 μέχρι στιγμής από μία εκτίμηση, είναι ο μεγαλύτερος μετά την επίθεση στη Γκούτα το 2013, όταν χρησιμοποιήθηκε σαρίν.

Οι New York Times αναφέρουν ότι τα συμπτώματα στην επίθεση της Τρίτης ήταν επίσης διαφορετικά από εκείνα που σχετίζονται με το χλώριο: «Τα συμπτώματα στα θύματα χαρακτηρίζουν νευρικά αέρια και άλλες απαγορευμένες τοξίνες. Ένας γιατρός δημοσίευσε ένα βίντεο, στο οποίο η κόρη του ματιού ενός ασθενούς έχει γίνει τόσο μικρή, σαν μια τελεία. Αρκετοί άνθρωποι αρρώστησαν απλά επειδή ήρθαν σε επαφή με τα θύματα».

Το καθεστώς Άσαντ έχει αρνηθεί επανειλημμένα τη χρήση τέτοιων όπλων, παρά τις ενδείξεις για το αντίθετο. Ο Σον Σπάισερ, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, χαρακτήρισε την επίθεση μια «κατακριτέα» πράξη, αλλά πρόσθεσε ότι η «πολιτική πραγματικότητα» στη Συρία καθιστά απίθανο το ενδεχόμενο οι ΗΠΑ να ακολουθήσουν μια πολιτική αλλαγής του καθεστώτος εκεί. Πράγματι, ο Άσαντ έχει περισσότερο τον έλεγχο της Συρίας σήμερα από ό,τι οποιαδήποτε χρονική στιγμή απ’ όταν άρχισε ο εμφύλιος πόλεμος πριν από έξι περίπου χρόνια.

theatlantic.com

Διαβάστε περισσότερα