Γιατί το Brexit ήταν μια πολύ ευρωπαϊκή πράξη

15:54 29/6/2016 - Πηγή: Antinews

Το Brexit είναι απλώς η συνέχεια μιας μακράς τάσης των ψηφοφόρων να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση, σχολιάζει ο Brian M. Carney.

Η απόφαση της Βρετανίας την περασμένη εβδομάδα να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση επιβεβαιώνει αυτό που πολλοί στην ηπειρωτική Ευρώπη σκέφτονται εδώ και καιρό: ότι το Ηνωμένο Βασίλειο ποτέ δεν ανήκε πραγματικά στην ομάδα από την αρχή. Το συναίσθημα μπορεί να είναι αμοιβαίο. Οι Βρετανοί λένε ότι πάνε στην «Ευρώπη", όταν επισκέπτονται την ήπειρο.

Αλλά όλοι όσοι ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης, έχουν πολύ περισσότερα κοινά με τους άλλους

Ευρωπαίους από ό,τι ίσως συνειδητοποιούνε. Πριν από μια δεκαετία, και οι Γάλλοι κλήθηκαν να ψηφίσουν για την Ευρώπη – για ένα προτεινόμενο σύνταγμα της ΕΕ σε αυτή την περίπτωση. Στην πορεία προς αυτή την ψηφοφορία το 2005, ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ μου είπε ότι το επιχείρημα ήταν παράλογο: «Δεν έχουν διαβάσει το Σύνταγμα», είπε, αναφερόμενος στους Γάλλους ψηφοφόρους. «Αν το είχαν διαβάσει, δεν θα το καταλάβαιναν. Και αν το καταλάβαιναν δεν θα τους άρεσε». Αλλά, συμπέρανε, «θα πρέπει να ψηφίσουν για αυτό έτσι κι αλλιώς».

Δεν το έκαναν. Ούτε οι Ολλανδοί, οι οποίοι απέρριψαν επίσης το Σύνταγμα. Έτσι, η ηγεσία της ΕΕ επανασυσκεύασε το Σύνταγμα στη Συνθήκη της Λισσαβώνας - λειτουργικά πανομοιότυπο, αλλά δομικά αρκετά διαφορετικό, ώστε να αποφασίσουν οι κυβερνήσεις της κάθε χώρας εκτός της Ιρλανδίας, αν θα μπορούσε να αποφευχθεί άλλη μια λαϊκή ψηφοφορία επί του θέματος. Το 2008, οι Ιρλανδοί καταψήφισαν τη Συνθήκη της Λισσαβώνας. Απλά αναγκάστηκαν να ψηφίσουν και πάλι. Το άρθρο 50 της εν λόγω Συνθήκης - που επιβλήθηκε παρά τις αντιρρήσεις των ψηφοφόρων τουλάχιστον τριών χωρών και πιθανόν και περισσότερων εάν τους είχε δοθεί ο λόγος – παρείχε τον μηχανισμό για το δημοψήφισμα της Πέμπτης.

Αυτό το δημοψήφισμα, λοιπόν, ήταν μια πολύ ευρωπαϊκή πράξη, σύμφωνα με τις προτιμήσεις των ψηφοφόρων σε ολόκληρη την ήπειρο. Υπό αυτή την έννοια, το δημοψήφισμα του Brexit του Ηνωμένου Βασιλείου είναι απλώς η συνέχιση μιας μακράς τάσης των ψηφοφόρων να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με άλλα λόγια, η ψηφοφορία ήταν συνέπεια του μακροχρόνιου δημοκρατικού ελλείμματος της ΕΕ. Η πραγματική διαφορά μεταξύ της άπιστης Αλβιώνας και της ηπειρωτικής Ευρώπης είναι ότι η Βρετανία έδωσε τελικά στους ψηφοφόρους μια ξεκάθαρη επιλογή. Παρόμοιες ψηφοφορίες σε πολλές χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης μπορεί να ήταν ακόμη πιο μονόπλευρες - αν επιτρεπόταν ποτέ.

Πράγματι, οι Βρυξέλλες και άλλες πρωτεύουσες έχουν εκφράσει το φόβο ότι το βρετανικό δημοψήφισμα μπορεί να οδηγήσει σε δημοψηφίσματα και αλλού και με παρόμοια αποτελέσματα. Οι πολίτες της ΕΕ αγαπούν την ελεύθερη κυκλοφορία των ανθρώπων (όπως ισχύει για τον εαυτό τους) και την πρόσβαση σε αγαθά από όλο τον εμπορικό συνασπισμό. Είναι λιγότερο ερωτευμένοι με την μόνιμη και συνεχώς διευρυνόμενη γραφειοκρατία της ΕΕ, και μερικές φορές δείχνουν ανοιχτά την περιφρόνησή τους για τη δημοκρατία - όπως όταν ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε στην Ελλάδα ότι «δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική επιλογή ενάντια στις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης», ή όταν ο Γερμανός Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, δήλωσε, σχετικά με τη γενέτειρα της δημοκρατίας: «οι εκλογές δεν αλλάζουν τίποτα".

Σε μια δημοκρατική ομάδα, η δημοκρατική δυσαρέσκεια μπορεί να κατασταλεί μόνο μέχρι ένα σημείο. Το Brexit μπορεί να αποδειχθεί αυτό το σημείο. Η ψηφοφορία της Βρετανίας είναι μια ευκαιρία για ενδοσκόπηση στις Βρυξέλλες. Σε μακροπρόθεσμη βάση, μια πιο δημοκρατική και πιο υπεύθυνη ΕΕ θα είναι επίσης πιο σταθερή και χωρίς αποκλεισμούς.

Αν η δημοκρατία είναι η χειρότερη μορφή διακυβέρνησης, εκτός όλων των άλλων, είναι επειδή η φυσική άμπωτη και η ροή της πολιτικής εξουσίας δίνουν σε μεγάλα τμήματα της κοινωνίας την αίσθηση ότι έχουν λόγο, ότι δεν είναι οι υποτελείς μιας μόνιμης δομής εξουσίας. Οι θεωρητικοί μπορούν να συζητούν ασταμάτητα σε ποιο βαθμό αυτό αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα ή, μάλλον, μια ψευδαίσθηση. Αλλά ακόμα κι αν είναι ψευδαίσθηση, είναι ισχυρή - και χρήσιμη για την πολιτική σταθερότητα.

Το Brexit είναι μια διδακτική στιγμή για τις Βρυξέλλες. Ένας λαός που δεν καταλαβαίνει, και δεν θα ήθελε, αυτό που κάνει η Ευρώπη αργά ή γρήγορα θα επαναστατήσει. Ο τρόπος για να αποφευχθεί η επανάληψη δεν είναι να τιμωρήσουν τους Βρετανούς για το θράσος τους, αλλά να διορθώσουν αυτό που τροφοδότησε το Brexit εξ’ αρχής: το δημοκρατικό έλλειμμα, την αλαζονεία και την έλλειψη διαφάνειας. Διαφορετικά, το Brexit δεν θα είναι η τελευταία φορά που ο λαός ενός ευρωπαϊκού έθνους ψηφίζει για την επανάκτηση της χώρας του.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα