Γιατί το Frexit δεν θα συμβεί

21:10 4/7/2016 - Πηγή: Antinews

Οι πασίγνωστες διαιρέσεις μεταξύ των 27 για τα προβλήματα της ΕΕ θα ξεπεραστούν μόνο εάν οι ευρωπαίοι πολίτες ανακτήσουν την αίσθηση της πολιτικής και ιστορικής αποστολής της ευρωπαϊκής ιδέας, σχολιάζει η Sylvie Kauffmann, διευθύντρια της Le Monde.

Η συνέπεια του δημοψηφίσματος του Brexit είναι η επιστροφή της Μαρίν Λεπέν. Τον Φεβρουάριο, η ηγέτης του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου δήλωσε στο blog

της ότι ήθελε να "κάνει ένα διάλειμμα" για να "σκεφτεί για το μέλλον της χώρας και να γαλουχήσει ένα έργο". Μετά από αυτό υποχώρησε εμφανώς από τα κυρίαρχα ΜΜΕ.

Από τη στιγμή που ανακοινώθηκε το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος στις 24 Ιουνίου, όμως, η Λεπέν επέστρεψε για εκδίκηση, με ένα τεράστιο χαμόγελο. Ήταν παρούσα παντού, χρησιμοποίησε το Twitter για να ζητήσει ένα γαλλικό δημοψήφισμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, πραγματοποίησε μια συνέντευξη Τύπου και συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ στο Μέγαρο των Ηλυσίων, μαζί με τους ηγέτες των άλλων πολιτικών κομμάτων, για να συζητήσουν για το Brexit. Μέχρι που εμφανίστηκε και στις Βρυξέλλες για να περιφρονήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση από τα έδρανα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τα οποία περιφρονεί τόσο βαθιά αλλά θεωρεί πολύ χρήσιμα, όπως ακριβώς και ένας νταής.

Προβλέποντας την πιθανότητα νίκης για το στρατόπεδο της αποχώρησης, το Εθνικό Μέτωπο είχε αφίσες που έγραφαν: "Και τώρα, η Γαλλία;" Κατά την τρέχουσα τεταμένη εγχώρια και παγκόσμια κατάσταση, με τις προεδρικές εκλογές μόλις 10 μήνες μετά, το κόμμα της Λεπέν, το οποίο πήρε 28 τοις εκατό των ψήφων στις περιφερειακές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο, δεν θα μπορούσε να ονειρευτεί ένα τέτοιο απροσδόκητο καλό.

Αλλά η Γαλλία δεν φαίνεται να είναι έτοιμη για το Frexit όνειρο της Λεπέν. Μια δημοσκόπηση της TNS Sofres που έγινε αμέσως μετά το βρετανικό δημοψήφισμα και δημοσιεύθηκε στις 29 Ιουνίου έδειξε ότι λιγότερο από το ήμισυ του εκλογικού σώματος, το 45 τοις εκατό, θα ευνοούσε της διεξαγωγή ενός τέτοιου δημοψηφίσματος. Αν γινόταν, το 45 τοις εκατό των Γάλλων ψηφοφόρων θα επέλεγε την παραμονή και το 33 τοις εκατό θα ψήφιζε υπέρ της αποχώρησης. Τρεις μέρες αργότερα, μετά από ώριμη σκέψη, το 55 τοις εκατό των Γάλλων ψηφοφόρων απέρριψαν την ιδέα ενός δημοψηφίσματος, σύμφωνα με μια δημοσκόπηση της C.S.A., και το στρατόπεδο της παραμονής είχε αυξηθεί σε 61 τοις εκατό. Τα στοιχεία αυτά δεν αντικατοπτρίζουν μια εξέγερση στην κλίμακα της βρετανικής. Μέχρι τα τέλη Ιουνίου, το Frexit δεν ήταν καν μέρος της δημόσιας συζήτησης.

Οι αριθμοί αυτοί, βέβαια, θα μπορούσαν να αλλάξουν και η Λεπέν θα εκμεταλλευτεί στο έπακρο την απόφαση της Βρετανίας. Αλλά αν η βρετανική διαδικασία εξόδου έχει κακό τέλος ή απλά να τραβήξει σε μάκρος με έναν πολύπλοκο τρόπο, μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ εναντίον της.

Το στοίχημα της Λεπέν είναι ότι ούτε αυτή ούτε κανείς άλλος αυτή τη στιγμή δεν ξέρει πόσο βαθύ είναι το σοκ του Brexit για τους Γάλλους. Θα θεωρηθεί ως μέρος της γενικής εξέγερσης ενάντια στις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης, την αυξανόμενη ανισότητα, την ανεξέλεγκτη μετανάστευση και την αλαζονεία των ελίτ; Ή η επιλογή της Βρετανίας, επίσης, θα γίνει αισθητή ως μια υπαρξιακή απειλή για την ευρωπαϊκή ιδέα και, ως εκ τούτου, για τη γαλλική ταυτότητα;

Επειδή η Γαλλία είχε έναν καίριο ρόλο στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν πρέπει να υποτιμάται η δεύτερη αυτή διάσταση. Είτε από τη δεξιά είτε από την αριστερά, οι μεταπολεμικοί γάλλοι ηγέτες συνεχώς ωθούν για περισσότερη Ευρώπη. Η Ευρώπη, στο γαλλικό όραμα, δεν είναι μόνο ένα ιδανικό: είναι ένα όργανο εξουσίας στην παγκόσμια σκηνή. Από τότε που η Γαλλία έγινε η πρώτη μεγάλη δύναμη στον 13ο αιώνα, είχε τη φιλοδοξία να παραμείνει έτσι. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γαλλία είδε την Ευρώπη ως έναν τρόπο για να αποκτήσει πρόσβαση και πάλι την εξουσία. Ο στρατηγός ντε Γκολ έδωσε στη Γαλλία μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και την έκανε μια πυρηνική δύναμη, αλλά το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έφερε δύο οφέλη: το μέγεθος - που έχει σημασία σε έναν διπολικό κόσμο - και την τιθάσευση μιας άλλης τρομερής Ευρωπαϊκής δύναμης, της Γερμανίας.

Ήδη από το 1950, δύο Γάλλοι, ο Ρόμπερτ Σούμαν και ο Ζαν Μονέ, είχαν προωθήσει την ιδέα ενός ευρωπαϊκού φορέα που στηρίζεται σε κοινά βιομηχανικά συμφέροντα και στην αποδοχή μιας αναγεννημένης Γερμανίας. Το φιάσκο του Σουέζ το 1956 έκανε τη Γαλλία και τη Βρετανία να συνειδητοποιήσουν οδυνηρά την στρατιωτική τους αδυναμία. Ενώ το Λονδίνο τότε σκέφτηκε ότι ήταν σοφότερο να επιδιώξει στενότερη συνεργασία με τον στενό αμερικανό σύμμαχό του, ο Ντε Γκολ επέλεξε τον άλλο δρόμο, τον ευρωπαϊκό δρόμο. Για να επιτευχθεί αυτό που αποκάλεσε μια "ευρωπαϊκή Ευρώπη", προχώρησε στη θεσμοθέτηση μιας ενισχυμένης γαλλο-γερμανικής σχέσης ως τον πυρήνα αυτού του νέου ηπειρωτικού συστήματος. Η Βρετανία, που κρατήθηκε στο περιθώριο, ήταν σε θέση να ενταχθεί σε αυτό που τότε ήταν η κοινή αγορά μόνον μετά την αποχώρηση του Ντε Γκολ.

Βήμα προς βήμα, η Ευρώπη πήρε σάρκα και οστά, προσελκύοντας όλο και περισσότερα κράτη-μέλη. Και σε κάθε στάδιο, η γαλλο-γερμανική σύμπλευση, η περίφημη "μηχανή" της Ευρώπης, λειτουργούσε παρασκηνιακά. Αλλά στον πυρήνα της ταυτότητάς της, η Ευρώπη είχε τρεις πυλώνες: τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Βρετανία. Για τη Γαλλία, η Βρετανία εκπλήρωνε έναν άλλο ρόλο, ως προνομιακός εταίρος στο στρατηγικό της όραμα για τον κόσμο. Πολλά έχουν ειπωθεί για το Λονδίνο ως σύμμαχος του Βερολίνου στο οικονομικό όραμα της ελεύθερης αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά για το Παρίσι, το να έχει το Λονδίνο ως διπλωματική και στρατιωτική δύναμη στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν εξίσου σημαντικό. Σε αντίθεση με τη Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία δεν αποφεύγουν την αίσθηση μιας αποστολής στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής επέμβασης.

Με το Brexit, ένας από τους τρεις πυλώνες έφυγε. Στην κορυφή των υπολοίπων 27 κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Γαλλία θα αντιμετωπίσει τώρα ένα δύσκολο τετ α τετ με τη Γερμανία σε μια εποχή που η οικονομική ανισορροπία μεταξύ των δύο χωρών βάζει το Παρίσι σε μία δραματικά μειονεκτική θέση. Πώς θα επηρεάσει αυτή η εξέλιξη την γαλλική ψυχή; Στη συλλογική ενδοσκόπηση που έχει ξεκινήσει στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το σεισμό του Brexit, μια ισχυρή έμφαση δικαίως έχει δοθεί στις πολιτικές λιτότητας του μπλοκ και στις καταπατήσεις των Βρυξελλών. Τώρα έρχεται η γυμνή αλήθεια: τα τελευταία 10 χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση απέτυχε να παραδώσει τον κύριο στόχο για τον οποίο δημιουργήθηκε: τη θωράκιση των πολιτών της από την ανασφάλεια. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, σε κατάσταση σοκ, έχουν βιαστικά εντοπίσει τρεις προτεραιότητες στις οποίες θα επικεντρωθούν, αν θέλουν να σώσουν την ένωσή τους: την ασφάλεια, τη μετανάστευση και την οικονομική ανάπτυξη.

Αυτή είναι μια καλή αρχή, αλλά κάτι εξακολουθεί να λείπει. Οι πασίγνωστες διαιρέσεις μεταξύ των 27 για αυτά τα ζητήματα θα ξεπεραστούν μόνο εάν οι ευρωπαίοι πολίτες ανακτήσουν την αίσθηση της πολιτικής και ιστορικής αποστολής της ευρωπαϊκής ιδέας. Γιατί είναι μαζί; Το επίπεδο των συναισθημάτων που εκφράζονται στην Ευρώπη ως αντίδραση στη βρετανική ψηφοφορία έδειξε ότι το αίσθημα του ανήκειν σε μια κοινή οντότητα, ή του αποκλεισμού, είναι εκπληκτικά ισχυρό, ιδίως στην νέα γενιά. Ίσως αυτό μπορεί ακόμη και να μοιάζει με κάτι που ονομάζεται ευρωπαϊκή ταυτότητα. Ίσως μια νέα πολιτική ιδέα, περισσότερο προσαρμοσμένη στις πραγματικότητες του 21ου αιώνα, μπορεί ακόμη και να οικοδομηθεί πάνω σε αυτή την ταυτότητα. Αυτό θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί το επιχείρημα της Λεπέν ότι η Ευρώπη είναι μια "φυλακή των λαών".

nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα