Γιατί το πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι ο λαϊκισμός

20:23 4/1/2017 - Πηγή: Antinews

Αυτό που χρειάζεται η ήπειρος είναι να ξαναρχίσει η ανάπτυξη, σχολιάζει ο Alberto Mingardi, διευθυντής του think tank, Istituto Bruno Leoni.

Όταν μιλάμε για πολιτική, είναι πάντα δελεαστικό να χρησιμοποιούμε κάποια "μεγα-τάση" για να εξηγήσουμε την κατάσταση του κόσμου. Σήμερα, η πιο μοντέρνα από όλα αυτές είναι "η άνοδος του λαϊκισμού". Δυστυχώς, αυτός είναι ένας όρος που είναι τόσο ολισθηρός, όσο και δημοφιλής. Έχει εφαρμοστεί στους εκπαιδευμένους στην Οξφόρδη Brexiteers Μπόρις Τζόνσον και Μάικλ Γκόουβ, στον Ιταλικό κωμικό Μπέπε Γκρίλο,

στον ισπανό νεο-μαρξιστική Πάμπλο Ιγκλέσιας, στην γαλλίδα ακροδεξιά ηγέτιδα Μαρίν Λεπέν, για να αναφέρουμε μόνο μερικούς.

Το μόνο πράγμα που αυτοί οι ετερόκλητοι άνθρωποι έχουν κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι το πολιτικό κατεστημένο της χώρας τους, δύσπιστο από το πολιτικό τους μήνυμα, αποφάσισε να τους επισημάνει ως "λαϊκιστές". Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς γιατί. Για το πολιτικό κατεστημένο, "η άνοδος του λαϊκισμού" προσφέρει μια κάπως παρήγορη αφήγηση. Αυτό υποδεικνύει ότι μπορεί να υπάρχουν ισχυρές ιστορικές δυνάμεις ενεργές - δυνάμεις στις οποίες οι φορείς του πολιτικού κατεστημένου κωφεύουν και είναι ακόμα ανίκανες να αντισταθούν.

Ένας μεγάλος αριθμός διανοουμένων, συμπεριλαμβανομένου του Γάλλου οικονομολόγου Τομά Πικετί, υποστηρίζουν ότι η άνοδος του λαϊκισμού μπορεί να κατηγορηθεί για ένα διευρυνόμενο χάσμα στην κατανομή του πλούτου. Σχολιαστές και παρατηρητές αγωνίζονται να βγάλουν νόημα από τις εκλογικές επιτυχίες των "αξιοθρήνητων" πολιτικών ηγετών, να διαγνώσουν την πολιτική τους αναστάτωση ως απόδειξη του ταξικού πολέμου.

Με τον τρόπο αυτό, μετατρέπουν την κρίση νομιμότητας του πολιτικού κατεστημένου σε ένα επιχείρημα για να κάνουν περισσότερα από αυτό που τους αρέσει να κάνουν καλύτερα: την ανακατανομή των χρημάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, η άνοδος του λαϊκισμού μετατρέπεται σε ένα σημάδι, ότι το κράτος δεν ανακατανέμει αρκετά.

* * *

Το καλύτερο - και το πιο πρόσφατο - παράδειγμα είναι το συνταγματικό δημοψήφισμα της Ιταλίας στις 4 Δεκεμβρίου, στο οποίο ο τέως πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι δέχθηκε μια συγκλονιστική ήττα. Αν ο Ρέντσι -πρόσφατα και αυτός ένας εξεγερμένος- δεν μπόρεσε να σταματήσει τους λαϊκιστές, είναι πράγματι κινήματα για τα οποία ήρθε καιρός να επικρατήσουν. Αλλά ήταν πραγματικά "η άνοδος του λαϊκισμού" που παρέδωσε την ήττα στον Ρέντσι;

Το λαϊκιστικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων έχει κερδίσει υποστήριξη εδώ και αρκετά χρόνια, φθάνοντας ένα εντυπωσιακό 30 τοις εκατό στις δημοσκοπήσεις και καταφέρνοντας να κερδίσει δημοτικές εκλογές, ακόμα και στη Ρώμη. Παρότι ουσιαστικά είναι ένα σκληροπυρηνικό αριστερό κίνημα, το κόμμα μπόρεσε να προσελκύσει ψήφους και από τη Δεξιά. Και όπως το Podemos στην Ισπανία, έχει αυξήσει τη δυναμική του, καθώς το πολιτικό κατεστημένο γίνεται όλο και περισσότερο αντιληπτό ως διεφθαρμένο και παρασιτικό.

Στη μάχη του για να κερδίσει το δημοψήφισμα, ο Ρέντσι δανείστηκε μερικά από τα συνθήματα τους και προσπάθησε να ισχυριστεί ότι και αυτός πολεμούσε το κατεστημένο και τη λιτότητα - αλλά εις μάτην.

Ο Ρέντσι ήξερε ότι οι ψηφοφόροι δεν θα ενθουσιαστούν από τις λεπτομερείς πτυχές του συνταγματικού δικαίου, και έτσι παρουσίασε την ψήφο ως υποκατάστατο των γενικών εκλογών: Ψηφίστε "Ναι", αν θέλετε η κυβέρνησή μου να συνεχίσει. Το ότι η πλειοψηφία των Ιταλών έδωσε αρνητική απάντηση δεν είναι έκπληξη: από το 1996, οι Ιταλοί έχουν ψηφίσει κατά των πολιτικών κατεστημένων όποτε μπορούσαν. Οι Ιταλοί ψάχνουν έναν ρεφορμιστή πολιτικό ηγέτη εδώ και περίπου 20 χρόνια - και έχουν απογοητευθεί πολλές φορές. Εδώ, ο Ρέντσι δεν αποτελεί εξαίρεση.

Η εκλογική αριθμητική έπαιξε ρόλο στο να χάσει ο Ρέντσι το δημοψήφισμα (ήταν μόνος εναντίον όλων των άλλων κομμάτων), αλλά το μεγάλο πρόβλημα ήταν ότι οι πολιτικές πρωτοβουλίες του, συμπεριλαμβανομένων και των χαλαρών δημοσίων δαπανών, δεν ήταν αρκετές για να προωθήσουν την ανάπτυξη. Όταν ο Ρέντσι έγινε πρωθυπουργός το 2014, υποσχέθηκε τολμηρές μεταρρυθμίσεις, αλλά σύντομα συνειδητοποίησε ότι θα αποφέρουν ελάχιστα αποτελέσματα ώστε να είναι εκλογικά πολύτιμες. Και έτσι δοκίμασε την παλιά στρατηγική, να δημιουργήσει συναίνεση μέσω των δαπανών. Ξεκίνησε με ένα μηνιαίο φορολογικό μπόνους 80 ευρώ σε άτομα που κερδίζουν κάτω από 26.000 ευρώ το χρόνο, πρόσθεσε νέες ευκαιρίες για προσλήψεις εκπαιδευτικών στα δημόσια σχολεία, και έδωσε ειδικά επιδόματα στους συνταξιούχους και "κουπόνια πολιτισμού" 500 ευρώ στους Ιταλούς που έγιναν 18 ετών. Μόλις δύο ημέρες πριν από το δημοψήφισμα, υποσχέθηκε να αυξήσει το μισθό των δημοσίων υπαλλήλων, μετά από ένα πάγωμα επτά ετών. Συνολικά, ο Ρέντσι μπορεί να αύξησε τις δημόσιες δαπάνες και μέχρι 1 τοις εκατό του ΑΕΠ.

Η Ιταλία είχε αρνητική ανάπτυξη από το 2007 και έχει κολλήσει στην οικονομική δυσπραγία από το 1990. Οι πολιτικές του Ρέντσι δεν ήταν αρκετές για να κινηθεί η οικονομία και πάλι.

Αυτό που συνέβη στην Ιταλία δεν είναι μια προειδοποιητική ιστορία για το ιστορικό αναπόφευκτο του λαϊκισμού. Ούτε απεικονίζει την ανάγκη να ακολουθηθούν πιο τολμηρές αναδιανεμητικές πολιτικές. Είναι απλά μια ιστορία αποτυχίας ενός πολιτικού ηγέτη ο οποίος προσπάθησε να κερδίσει συναίνεση από ένα "κέρας της Αμάλθειας" μικρών μέτρων, και τελικά αλλοτρίωσε τους ψηφοφόρους γιατί δεν προσέφερε όραμα για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης.

Ξεχάστε για μια στιγμή την αποπλάνηση των πολιτικών τάσεων, όπως "την άνοδο του λαϊκισμού", και αμέσως προκύπτει μια πιο σύνθετη εικόνα. Δεν είναι νέο το ότι τα χαμηλά ποσοστά ανάπτυξης μπορεί να είναι μια ευλογία για τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης στην πολιτική. Αντί να μιλάμε για την ασταμάτητη άνοδο του λαϊκισμού, αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη είναι μια πιο παραγωγική συζήτηση σχετικά με το γιατί οι ρυθμοί ανάπτυξης συνέχισαν να λιμνάζουν σε πολλές δυτικές χώρες. Αυτό δεν μπορεί να είναι εντελώς άσχετο με το γεγονός ότι ποτέ στην ιστορία οι κυβερνήσεις δεν ήταν τόσο σπάταλες και οι φόροι τόσο υψηλοί. Υπάρχει μόνο ένα πρόβλημα με αυτό το είδος της συνομιλίας: Θα στερήσει από πολλούς στην ήπειρο μια χρήσιμη ιστορία για το τι πήγε στραβά υπό την παρακολούθησή τους, καθώς και τη δικαιολογία για την αύξηση του παρεμβατισμού που υποστηρίζουν.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα