Η Δύση και η νέα πραγματικότητα της Αιγύπτου

11:01 4/7/2013 - Πηγή: Antinews

O στρατός της Αιγύπτου κρατούσε τον ανατραπέντα πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι σε μια στρατιωτική εγκατάσταση στο Κάιρο την Πέμπτη, ενώ και άλλοι ηγέτες της μουσουλμανικής Αδελφότητας συνελήφθησαν. Τα Ηνωμένα Έθνη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες παγκόσμιες δυνάμεις δεν καταδικάζουν την απομάκρυνση του Μόρσι με στρατιωτικό πραξικόπημα. Εάν γινόταν κάτι τέτοιο θα έπρεπε να επιβάλουν κυρώσεις. Η παρέμβαση του στρατού υποστηρίζεται

από εκατομμύρια Αιγύπτιους, συμπεριλαμβανομένων των φιλελεύθερων ηγετών και των θρησκευτικών προσωπικοτήτων που περιμένουν νέες εκλογές κάτω από ένα αναθεωρημένο σύνολο νόμων.

Αλλά, καθώς τα πλήθη πανηγύριζαν στην πλατεία Ταχρίρ του Καΐρου, χαιρετίζοντας την «δεύτερη επανάσταση» μετά την ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ το 2011, οι ισλαμιστές φοβούνται μια καταστολή που αναβίωσε μνήμες από όσα υπέφεραν με το παλιό, υποστηριζόμενο από τον στρατό καθεστώς. Τουλάχιστον 14 άνθρωποι σκοτώθηκαν και εκατοντάδες τραυματίστηκαν στις συγκρούσεις στους δρόμους.

Οι τηλεοπτικοί σταθμοί που υποστήριζαν τον Μόρσι έκλεισαν. Ο Μόρσι μεταφέρθηκε στο Υπουργείο Άμυνας, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος της Αδελφότητας Γκεχάντ Ελ-Χαντάντ. Οι βοηθοί του κρατούνταν στη Ρεπουμπλικανική Φρουρά, όπου πέρασε την τελευταία ημέρα της θητείας του, αψηφώντας τις εκκλήσεις για να παραιτηθεί.

Η πτώση του πρώτου εκλεγμένου ηγέτης που προέκυψε από την Αραβική Άνοιξη εγείρει ερωτήματα σχετικά με το μέλλον του πολιτικού Ισλάμ, το οποίο μόνο πρόσφατα φάνηκε να θριαμβεύει. Βαθιά διχασμένοι, οι 84 εκατομμύρια Αιγύπτιοι βρίσκονται και πάλι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος σε μια περιοχή τραυματισμένη από τον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία. Και δεδομένης της Διώρυγας του Σουέζ και του σημαντικού ρόλου που παίζει στην ασφάλεια του Ισραήλ, πολλές δυνάμεις ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τη σταθερότητα της Αιγύπτου.

Ο στρατός έχει παρατάξει μάχιμα στρατεύματα και τανκς στους δρόμους γύρω από μια ομάδα υποστηρικτών του Μόρσι στο Κάιρο, προσπαθώντας, όπως είπε, να διατηρήσει την τάξη. Ο Μόρσι είχε ζητήσει να μην υπάρξει βία.

Αντίστροφη μέτρηση

Η αντίστροφη μέτρηση άρχισε για τον Μόρσι όταν εκατομμύρια βγήκαν στους δρόμους την Κυριακή, απαιτώντας να παραιτηθεί. Κατηγόρησαν την Αδελφότητα του ότι «κλέβει» την επανάσταση, εδραιώνοντας την εξουσία της και αποτυγχάνοντας να αναζωογονήσει την οικονομία. Αυτό έδωσε τη δικαιοδοσία στον επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων στρατηγό Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, ο οποίος είχε ήδη τις επιφυλάξεις του, να επικαλεστεί τη «λαϊκή βούληση» και να απαιτήσει από τον πρόεδρο να μοιραστεί την εξουσία ή να αποχωρήσει.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι Δυτικοί σύμμαχοι είχαν πιέσει επίσης τον Μόρσι να ανοίξει τη διακυβέρνησή του σε ένα ευρύτερο φάσμα ιδεών. Ο Μόρσι υποστήριξε στην τηλεόραση την εκλογική νομιμοποίησή του. Αποκάλεσε τους φιλελεύθερους αντιπάλους του ηττημένους, που ακολουθούν κρυφά τα βήματα όσων ήταν πιστοί στον Μουμπάρακ. Δεσμεύτηκε με τη ζωή του. Οι συνεργάτες του λένε ότι θα προτιμούσε να «πεθάνει όρθιος σαν ένα δέντρο». Οι φιλελεύθεροι ηγέτες είπαν ότι «χάνει το μυαλό του» και συναντήθηκαν για να καταστρώσουν ένα σχέδιο με τον Σίσι.

Αυτό που παρουσιάστηκε από τον στρατηγό, ο οποίος ήταν πλαισιωμένος από πολιτικούς, αξιωματικούς και κληρικούς, ήταν ένας οδικός χάρτης για να ξεκαθαρίσει τις κακές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που θεσπίστηκαν όταν έπεσε ο Μουμπάρακ. Το σύνταγμα ανεστάλη. Ο επικεφαλής του συνταγματικού δικαστηρίου Άντλι Μανσούρ, θα ορκιστεί για να αντικαταστήσει τον Μόρσι. Θα σχηματιστεί μια τεχνοκρατική προσωρινή κυβέρνηση, μαζί με μια ομάδα για την εθνική συμφιλίωση. Το σύνταγμα θα επανεξεταστεί. Και θα οργανωθούν προεδρικές και βουλευτικές εκλογές.

Δεν υπήρχε κανένα χρονοδιάγραμμα. Ο φιλελεύθερος επικεφαλής διαπραγματευτής Μοχάμεντ Ελ Μπαραντέι, πρώην επικεφαλής της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας, είπε ότι το σχέδιο «θα συνεχίσει την επανάσταση» του 2011. Πολλοί ελπίζουν ότι μπορούν να έχουν μεγαλύτερη επιτυχία στις εκλογές από ό,τι πέρυσι, όταν κυριάρχησε η οργάνωση της Αδελφότητας. Η ικανότητά της να αντεπιτεθεί δημοκρατικά φαίνεται μάλλον περιορισμένη μετά τις συλλήψεις των ηγετών της. Αντιμετωπίζουν κατηγορίες για υποκίνηση βίας. Ο Μόρσι ενδέχεται να αντιμετωπίσει κατηγορίες. Οι αντίπαλοί του τον κατηγόρησαν αυτή την εβδομάδα ότι ετοιμάζει «εμφύλιο πόλεμο» αψηφώντας το τελεσίγραφο του Σίσι. Η κρατική εφημερίδα ανέφερε ότι είχαν εκδοθεί εντάλματα σύλληψης για 300 μέλη της Αδελφότητας.

Αντίδραση

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Μπαν Κι-μουν ζήτησε να υπάρξει ταχεία επάνοδος στην πολιτική διακυβέρνηση, αυτοσυγκράτηση και σεβασμός των δικαιωμάτων των πολιτών. Δεν καταδίκασε, όμως, τη στρατιωτική δράση. Είπε: «Πολλοί Αιγύπτιοι στις διαμαρτυρίες τους έχουν εκφράσει βαθιά απογοήτευση και εύλογες ανησυχίες … Την ίδια στιγμή, η στρατιωτική παρέμβαση στις υποθέσεις του κάθε κράτους είναι ανησυχητική».

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, η διοίκηση του οποίου παρέχει $ 1,3 εκατομμύρια το χρόνο στον αιγυπτιακό στρατό, εξέφρασε την ανησυχία του για την απομάκρυνση του Μόρσι και απηύθυνε έκκληση για μια ταχεία επιστροφή σε μια δημοκρατικά εκλεγμένη πολιτική κυβέρνηση. Αλλά, επίσης, δεν καταδίκασε ένα στρατιωτική κίνημα, κάτι που θα μπορούσε να εμποδίσει τη βοήθεια των ΗΠΑ.
«Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αβεβαιότητας, αναμένουμε ο στρατός να διασφαλίσει ότι τα δικαιώματα όλων των Αιγυπτίων προστατεύονται, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος του συνέρχεσθαι ειρηνικώς, καθώς και των δίκαιων διαδικασιών στα πολιτικά δικαστήρια», είπε. Ο Ομπάμα κάλεσε τις νέες αρχές να αποφύγουν τις αυθαίρετες συλλήψεις και είπε ότι οι υπηρεσίες των ΗΠΑ θα εξετάσουν κατά πόσο η στρατιωτική δράση θα προκαλέσει κυρώσεις για την ενίσχυση.

Ένας γερουσιαστής που συμμετέχει στις αποφάσεις για την κρατική βοήθεια είπε ότι οι ΗΠΑ θα διακόψουν τη χρηματοδοτική στήριξη εάν η παρέμβαση αυτή θεωρηθεί στρατιωτικό πραξικόπημα.

Πολλά μπορεί να εξαρτηθούν από έναν αυστηρό ορισμό του «πραξικοπήματος».
Οι ανησυχίες σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν σκιάσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με το Κάιρο, αλλά δεν σταμάτησαν τη βοήθεια προς τον Μουμπάρακ, ή τον Μούρσι.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο μεγαλύτερος πολιτικός χορηγός βοήθειας προς τον πλησιέστερο γείτονα του, επίσης, έκανε έκκληση για μια ταχεία επιστροφή στη δημοκρατική διαδικασία. Η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής πολιτικής, Κάθριν Άστον, είπε ότι θα πρέπει να γίνουν «ελεύθερες και δίκαιες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές και έγκριση του συντάγματος». Τόνισε την ανάγκη για περιεκτική πολιτική, αλλά δεν ανέφερε το σύνταγμα και τις εκλογές που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί κατά τα τελευταία δύο χρόνια.

Νεολαία

Ο Σίσι, δήλωσε: «Στη συνάντηση, συμφωνήσαμε έναν οδικό χάρτη για το μέλλον που περιλαμβάνει τα πρώτα βήματα για να επιτευχθεί η οικοδόμηση μιας ισχυρής αιγυπτιακής κοινωνίας, η οποία θα είναι συνεκτική και δεν θα αποκλείει κανέναν. λήγοντας την κατάσταση έντασης και διχασμού». Αντικατοπτρίζοντας τις ελπίδες της «επαναστατικής νεολαίας» που τάχθηκε κατά του Μουμπάρακ, μόνο για να δουν την εκλογική μηχανή της Αδελφότητας να κυριαρχεί στη νέα δημοκρατία, ο νεαρός άνδρας που αποδείχθηκε η Νέμεση του Μόρσι δήλωσε ότι στη νέα μεταβατική περίοδος δεν πρέπει να επαναλάβουν τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος. «Θέλουμε να οικοδομήσουμε μία Αίγυπτο με όλους και για όλους», δήλωσε ο Μαχμούντ Μπαντρ, ένας 28χρονος δημοσιογράφος που είχε πρώτος την ιδέα πριν από δύο μήνες να ζητήσει την παραίτηση Μόρσι. Από το περασμένο Σαββατοκύριακο, το κίνημα Ταμαρούδ είχε 22 εκατομμύρια υποστηρικτές, πολλοί από τους οποίους βγήκαν στους δρόμους την Κυριακή.

Η ανατροπή του Μόρσι μπορεί να έχει επιπτώσεις στην Τυνησία, όπου η εξέγερση οδήγησε τους Αιγύπτιους να ανατρέψουν τον Μουμπάρακ, τον τελευταίο ηγέτη σε μια 60ετή σειρά κυβερνήσεων που υποστηρίζονταν από τον στρατό. Η Τυνησία έχει πλέον το δικό της Ταμαρούδ, επιδιώκοντας τον τερματισμό της ισλαμικής κυβέρνησης.
Στην πλατεία Ταχρίρ, το λίκνο της επανάστασης στην Αίγυπτο της 25ης Ιανουαρίου, εκατοντάδες χιλιάδες πανηγύρισαν στο άκουσμα της είδησης με πυροτεχνήματα, φωνάζοντας: «Ο λαός και ο στρατός είναι μια γροθιά!». Οι τελευταίες τέσσερις ημέρες φάνηκαν σε πολλούς σαν μια γρήγορη επανάληψη των 18 ημερών που έριξαν τον Μουμπάρακ.

Εκτός από τα τρία τηλεοπτικά κανάλια που έκλεισαν, εκ των οποίων το ένα ανήκει στην Αδελφότητα, οι αρχές συνέλαβαν έναν υπάλληλο του Al Jazeera της Αιγύπτου Mubasher, το οποίο ανήκει στο Κατάρ. Το εμιράτο θεωρείται φιλικό προς το κίνημα. Η Σαουδική Αραβία, αντίθετα, αντιμετωπίζει με καχυποψία τις διεθνείς φιλοδοξίες της Αδελφότητας. Ο βασιλιάς Αμπντουλάχ απέστειλε συγχαρητήριο μήνυμα προς τον άνθρωπο που αντικατέστησε τον Μόρσι. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα χαιρέτισαν, επίσης, την αλλαγή στο Κάιρο.

Οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν αρχικά, από τους φόβους ότι η αναταραχή στην Αίγυπτο θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τη Μέση Ανατολή και να οδηγήσει σε διατάραξη του εφοδιασμού, αλλά οι τιμές υποχώρησαν αφότου ο στρατός ανέτρεψε τον πρόεδρο.

Με την οικονομία της Αιγύπτου κουρελιασμένη από την αναταραχή των τελευταίων δυόμισι χρόνων, ο Μόρσι είχε βοηθηθεί από τα δώρα και τα δάνεια από το Κατάρ. Οι νέες αρχές μπορούν να ελπίζουν για βοήθεια από άλλες πλευρές. Συγκεκριμένα, ένα δάνειο από το ΔΝΤ έχει από καιρό σταματήσει.

Ο επίσημος εκπρόσωπος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας είπε ότι οι υποστηρικτές της ήταν πρόθυμοι να γίνουν μάρτυρες για να υπερασπιστούν τον Μόρσι. Όμως, η Αδελφότητα έχει επίσης 85 χρόνια ιστορίας και μπορεί να έχει μια εικόνα για το αν είναι καλύτερο να υποχωρήσει και να παρακολουθεί άλλους να προσπαθούν να μεταρρυθμίσουν την αρτηριοσκληρωτική οικονομία της Αιγύπτου. Ένας αξιωματούχος της Αδελφότητας, ο Γκαμάλ Χεσμάτ, δήλωσε στο Reuters: «Δεν υπάρχει απολύτως καμία κατεύθυνση προς τη βία. Η Αδελφότητα δεν υποστηρίζει τη βία. Σκοπός τους είναι μια ειρηνική μετάβαση και η υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους, η οποία είναι ισχυρότερη από ό,τι ένα στρατιωτικό πραξικόπημα».

reuters