Η ένδεια ιδεολογιών πλήττει την πολιτική

09:32 18/3/2012 - Πηγή: Antinews

Οι αγανακτισμένοι διαδηλωτές δεν κατάφεραν να προσφέρουν μια ξεκάθαρη περιγραφή της νέας οικονομίας, της νέας κοινωνίας ή του νέου ανθρώπου που υποτίθεται θα αντικαθιστούσαν το παλιό καθεστώς. Κάθε θεραπεία που προτείνεται μοιάζει ανεπαρκής και καμιά δεν εμπνέει απόλυτη εμπιστοσύνη.

Μετά το 1917, η Ρωσία είχε προτείνει μια μαγική συνταγή:

Να περάσει όλη η εξουσία στα χέρια των πολιτικών κομισάριων και σε ένα μόνο κόμμα, μαζί με την κρατικοποίηση των πάντων.

Στην Αμερική του 1932 επελέγη το New Deal: Περισσότερο κράτος, και πολλά δημόσια έργα για να τονωθεί η οικονομία.

Το 1933, η Γερμανία πέρασε σε μια παρόμοια λογική, μαζί όμως με τον πόλεμο. Το σκεπτικό των Γερμανών ήταν να τα πάρουν από τους εχθρούς τους, και να τα μοιράσουν στους δικούς τους, ενισχύοντας την οικονομία μέσα από εξοπλιστικά προγράμματα, με απώτερο σκοπό τα κόστη να καλυφθούν από τις κατακτήσεις. Ένα Ράιχ, ένα έθνος, ένας απόλυτος ηγέτης.

Μετά το 1945 βρέθηκαν άλλες λύσεις.

Στην Ανατολή, το σύνθημα ήταν κρατικοποίηση, βαριά βιομηχανία, κεντρικός οικονομικός σχεδιασμός. Το άτομο δεν μετράει, παρά μόνο το κόμμα.

Στη Δύση ενισχύθηκε η κρατική βοήθεια, και η συνεργασία με πρώην αντιπάλους, παράλληλα με μια οικονομία κοινωνικής αγοράς, πλουραλισμού, και ελεύθερου εμπορίου. Τέλος, καθιέρωση υψηλής φορολογίας, για να χρηματοδοτηθούν οι κοινωνικές παροχές που θα διασφάλιζαν την σταθερότητα.

Αυτό το μοντέλο αποδείχθηκε αποτελεσματικό στην Δυτική Ευρώπη, όπου εγγυήθηκε την ευμάρεια, και τις ατομικές ελευθερίες που προέρχονταν από τις ιδεολογίες του 19ου αιώνα: Φιλελευθερισμός, συντηρητισμός, σοσιαλισμός.

Στη δεκαετία του 1970, το κοινωνικό κράτος, με την σοσιαλδημοκρατική ή την χριστιανοδημοκρατική του προβιά, αποτελούσε το ιδανικό μοντέλο για τα κράτη στα οποία βασίλευε ο «πραγματικός σοσιαλισμός».

Τώρα, δεν υπάρχει επιστροφή σε αυτό το μοντέλο. Η οικονομία βασίζεται στην εμπιστοσύνη προς τους κανόνες της και στο γεγονός ότι η αξία ενός αγαθού μπορεί, χάρη στο χρήμα, να ανταλλαγεί με ένα άλλο.

Πριν από την κρίση, οι μεγάλοι παίκτες στις χρηματαγορές βασίζονταν στην προχωρημένη τεχνολογία η οποία υποτίθεται ότι θα μείωνε τις πιθανότητες μιας κατάρρευσης. Όταν όμως ήρθε η κατάρρευση, άρχισαν να μιλάνε για το αναπόφευκτο του μέλλοντος και ζήτησαν από τις κυβερνήσεις να τις διασώσουν. Οι αγανακτισμένοι πολίτες το έριξαν στα θρησκευτικά, κατηγορώντας την πλεονεξία  και άλλες θανάσιμες αμαρτίες καλώντας σε μετάνοια.

Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στα μοντέλα του παρελθόντος. Ούτε υπάρχει εύκολος δρόμος προς τα εμπρός. Οι παραδοσιακές ιδεολογίες έχασαν την πειθώ τους. Βέβαια, μπορούμε να υπερασπιστούμε τη θέση ότι η έλευση αυτής της νέας μετά-ιδεολογικής εποχής είναι απλά μια έκφανση της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας, που επίτηδες θολώνει τις διαφορές μεταξύ αριστεράς και δεξιάς, μεταξύ σοσιαλισμού και συντηρητισμού, για να εγκαθιδρύσει την κυριαρχία της. Όμως θα πρέπει επίσης να παραδεχτούμε πως η κινητήριος δύναμη σήμερα δεν είνα