«Η ευρωπαϊκή ταυτότητα της Ελλάδας σε κίνδυνο»

18:11 29/6/2015 - Πηγή: Antinews

Η ελληνική ιστορία είναι γεμάτη με μεγάλες καταστροφές και εντυπωσιακές ανακάμψεις, γράφει ο Simon Nixon.

Ακόμα και από τη γέννησή της, το 1832, ήταν ένας θρίαμβος πάνω από τα αναμενόμενα, επικουρούμενος από την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας να διασώσουν το κίνημα της ανεξαρτησίας που βρισκόταν στα πρόθυρα της ήττας. Η Ελλάδα, από τότε και μέχρι το 2006 χρειάστηκε να περάσει τα

μισά χρόνια σε χρεοκοπία και χρειάστηκε να αναδιαρθρώσει τα χρέη της έξι φορές. Ωστόσο, παρά τις πολλές αποτυχίες της, και παρά την παρούσα δυσχερή θέση της, είναι αναμφισβήτητα το πιο επιτυχημένο κράτος που αναδύθηκε από τις στάχτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έχει αποδειχθεί ένας φάρος ευημερίας και σταθερότητας σε σχέση με τα υπόλοιπα Βαλκάνια.

Η επιτυχία αυτή αντανακλά εν μέρει τη μοναδική πίστη που έχει η Ελλάδα στην ευρωπαϊκή ιδέα, η οποία εξασφάλισε ζωτική υποστήριξη σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας της. Για την υπόλοιπη Ευρώπη, η Ελλάδα είναι κάτι περισσότερο από μια χώρα: αντιπροσωπεύει μια ιδέα, μια αντανάκλαση των κοινών ριζών ενός κοινού πολιτισμού, ένας φάρος ελευθερίας, ένα σύμβολο αντίστασης.

Η επιτυχία της Ελλάδας οφείλεται επίσης στην μακρόχρονη αποφασιστικότητα των Ελλήνων να τοποθετήσουν τη χώρα τους σταθερά μεταξύ της οικογένειας των εθνών της Δυτικής Ευρώπης, μία απίθανη φιλοδοξία που χρονολογείται από τις πρώτες ημέρες του κινήματος ελληνικής ανεξαρτησίας υπό την ηγεσία των διανοούμενων μεταναστών στην Δυτική Ευρώπη και η οποία επεκτάθηκε με τις τολμηρές αποφάσεις να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα αμέσως μετά την κατάρρευση του στρατιωτικού καθεστώτος στη δεκαετία του 1970 και να υιοθετήσει το ευρώ το 2001, ένα χρόνο μετά την έναρξή του.

Είναι η ευρωπαϊκή ταυτότητα της Ελλάδας που διακυβεύεται στο δημοψήφισμα που η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να διεξάγει στις 5 Ιουλίου. Παρά το γεγονός ότι το ζήτημα με το ψηφοδέλτιο θα είναι αν οι ψηφοφόροι θέλουν η κυβέρνηση να αποδεχθεί ή να απορρίψει τους όρους της συμφωνίας διάσωσης που υποβάλλονται από τους πιστωτές, το πραγματικό ερώτημα είναι αν η Ελλάδα θέλει να παραμείνει μέλος της ευρωζώνης.

Αυτό συμβαίνει επειδή μια ψήφος «όχι» θα προκαλέσει μια σειρά γεγονότων, όπως η χρεοκοπία, η κατάρρευση των τραπεζών και η μη πληρωμή των μισθών και των συντάξεων που θα αναγκάσουν την Αθήνα να εισαγάγει ένα παράλληλο νόμισμα. Και δεδομένου ότι σήμερα δεν υπάρχει νόμιμος τρόπος για την έξοδο από την ευρωζώνη χωρίς να φύγει κάποιος και από την Ευρωπαϊκή Ένωση επίσης, ένα «όχι» στο δημοψήφισμα θα μπορούσε επίσης να θέσει σε κίνδυνο την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΕ.

Εκ των υστέρων, η απόφαση της Ελλάδας να ενταχθεί στο ευρώ ήταν φιλόδοξη, ίσως από αμέλεια. Η συμμετοχή στο ευρώ ήταν ένα στοίχημα που απαιτούσε ότι οι κανόνες για να ανήκουν στο ενιαίο νόμισμα θα συμβάλουν στον εκσυγχρονισμό του ελληνικού κράτους και στην απελευθέρωση της οικονομίας της, δήλωσε ο Στάθης Καλύβας, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ και συγγραφέας του νέου βιβλίου με τίτλο «Σύγχρονη Ελλάδα».

Αυτό δεν συνέβη ποτέ κατά τη διάρκεια των ετών αλματώδους ανάπτυξης και, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των πιστωτών στην Ελλάδα, ούτε έχει συμβεί κατά τη διάρκεια των πέντε ετών ύφεσης. Ισχυρά συμφέροντα εμπόδισαν την αναμόρφωση των δυσλειτουργικών πολιτικά και γραφειοκρατικών συστημάτων στην Ελλάδα, αναγκάζοντας την Αθήνα να βασίζεται σε κακοσχεδιασμένες φορολογικές αυξήσεις και περικοπές δαπανών για να ισοσκελίσει τους λογαριασμούς της. Ο ακροαριστερός ΣΥΡΙΖΑ εξελέγη τον Ιανουάριο, υποστηρίζοντας την αντίθεσή του στη λιτότητα, αλλά στην πράξη προσπάθησε να υπερασπιστεί τον πελατειακό δημόσιο τομέα. Εάν οι ψηφοφόροι ακολουθήσουν τώρα τη συμβουλή του ΣΥΡΙΖΑ και της ακροδεξιάς Χρυσής Αυγής και πουν «όχι» στο δημοψήφισμα, η Ελλάδα είναι πιθανό να επεκτείνει τις καταστροφές της. Μετά από ένα «όχι», δεν θα υπήρχε καμία πιθανότητα οποιασδήποτε νέας συμφωνίας χρηματοδότησης από την ευρωζώνη για την Αθήνα, αναγκάζοντάς την να χρεοκοπήσει και αφήνοντας την ανίκανη να πληρώσει τους μισθούς και τις συντάξεις. Οι τράπεζες, που αναγκάστηκαν να κλείσουν όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αρνήθηκε να τους επιτρέψει την πρόσβαση σε περαιτέρω χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης, σύντομα θα κήρυσσαν πτώχευση και θα έπρεπε να αναδιαρθρωθούν προτού μπορέσουν να ανοίξουν ξανά τις πόρτες τους, κάτι που στην πράξη θα απαιτούσε από την κυβέρνηση να εκτυπώσει το δικό της νόμισμα.

Τίποτα από όσα έχει κάνει η κυβέρνηση τους τελευταίους πέντε μήνες δεν υποδηλώνει ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και οι συνεργάτες του έχουν τις διοικητικές ικανότητες για να εκτελέσουν μια τέτοια σύνθετη λειτουργία, πόσο μάλλον να παραδώσουν τις βαθιές περικοπές στον προϋπολογισμό και τις μεγάλες αλλαγές που θα απαιτηθούν πριν να αρχίσει η Ελλάδα και πάλι να περιμένει να αρχίσει ο δανεισμός από τις χρηματαγορές στο δικό της νόμισμα. Εν τω μεταξύ, η ζημιά που προκαλείται στην οικονομία είναι βαθιά. Λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο της εργασίας που βασίζεται στην παραοικονομία στην Ελλάδα, ιδιαίτερα μεταξύ των ευάλωτων μεταναστών, μια πολιτική και οικονομική κρίση θα μπορούσε γρήγορα να εξελιχθεί σε ανθρωπιστική κρίση. Εάν οι Έλληνες ψηφοφόροι ψηφίσουν «ναι», τότε ο δρόμος της επιστροφής για την Ελλάδα δύσκολα θα είναι ευκολότερος.

Η εμπιστοσύνη στον Τσίπρα και στον υπουργό Οικονομικών του Γιάννη Βαρουφάκη έχει καταρρεύσει: ο πρόεδρος του Eurogroup των υπουργών Οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ έκανε σαφές το Σαββατοκύριακο ότι η ευρωζώνη θα αγωνιστεί τώρα να υπογράψει οποιαδήποτε συμφωνία διάσωσης με τη σημερινή κυβέρνηση, δεδομένου ότι θα υπάρχει λίγη εμπιστοσύνη σε οποιαδήποτε συμφωνία τεθεί σε εφαρμογή. Το πιο πιθανό είναι ότι θα χρειαζόταν νέες εκλογές για να εκλεγεί μια κυβέρνηση με την οποία η ευρωζώνη θα μπορούσε να διαπραγματευτεί αυτό που θα ήταν ένα ολόκληρο νέο πρόγραμμα. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο για περεταίρω παράταση της αβεβαιότητας μέσα στο καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια της οποίας οι προσωρινοί έλεγχοι κεφαλαίων πιθανότατα θα παραμείνουν και η οικονομία θα αντιμετωπίσει σημαντικές διαταράξεις. Επιπλέον, η ζημία στο τραπεζικό σύστημα θα μπορούσε μέχρι τότε να είναι τόσο μεγάλη, ώστε μπορεί να χρειαστεί να αναδιαρθρωθούν προτού μπορέσουν να αρθούν οι έλεγχοι κεφαλαίου, αυξάνοντας την πιθανότητα ότι ορισμένοι καταθέτες θα έχουν απώλειες.

Πράγματι, κάθε μελλοντική διάσωση είναι πλέον πιθανό να είναι σκληρότερη από εκείνη που ο Τσίπρας μόλις απέρριψε, αντανακλώντας την περαιτέρω ζημιά στην οικονομία. Ορισμένοι φορείς χάραξης πολιτικής της ευρωζώνης μιλούν κατ’ ιδίαν για την ανάγκη ενός φιλόδοξου προγράμματος στο στυλ της Παγκόσμιας Τράπεζας, που θα βοηθήσει την αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα και θα μετατρέψει την Ελλάδα σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή οικονομία που θα μπορεί να υπάρχει μέσα σε μια νομισματική ένωση.

Ο κίνδυνος είναι ότι αυτό αποδεικνύεται πολύ απαιτητικό, ακόμη και για τους Έλληνες πολίτες, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμα και μετά από μία επικράτηση του «ναι», η χώρα ενδέχεται να βγει από την ευρωζώνη. Αλλά αν οι Έλληνες ψηφοφόροι δώσουν το μήνυμα ότι είναι και πάλι έτοιμοι να αντέξουν τέτοιες στερήσεις για χάρη τους ευρωπαϊκού οράματός τους, μπορούν να είναι βέβαιοι ότι η Ευρώπη θα τους ενισχύσει και πάλι, όπως συμβαίνει με την επιμονή της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή φαντασίωση.

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα