Ιράν: Γιατί το πολιτικό τοπίο δεν θα αλλάξει με τις εκλογές

22:55 25/2/2016 - Πηγή: Antinews

Η θεμελιώδης αλλαγή φαίνεται μια απίθανη προοπτική, σχολιάζει ο Mehdi Khalaji, καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικής της Εγγύς Ανατολής της Ουάσινγκτον.

Κάποιοι εικάζουν ότι μία νέα ηγεσία θα μπορούσε να αλλάξει την κατεύθυνση του Ιράν -και την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή- αναπλάθοντας την εξωτερική πολιτική και την περιφερειακή πολιτική της χώρας. Η επιρροή των ιρανικών εκλογών της Παρασκευής, για το κοινοβούλιο και τη Συνέλευση

Εμπειρογνωμόνων -το ιερατικό σώμα που διορίζει τον ανώτατο ηγέτη- είναι πιθανό να είναι πιο περιορισμένη βραχυπρόθεσμα, με πιο ριζικές αλλαγές να έρχονται στην επόμενη γενιά. Ιδού κάποια πράγματα που μπορεί να αναμένουμε στο άμεσο μέλλον στην συχνά απρόβλεπτη Ισλαμική Δημοκρατία.

Η επικείμενη ψηφοφορία θα αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό προηγούμενες εκλογές στο Ιράν, που δεν ήταν ούτε ελεύθερες ούτε δίκαιες. Οι υποψήφιοι προστατεύονται στενά και το αποτέλεσμα αναμένεται να διατηρήσει το σε μεγάλο βαθμό συντηρητικό κάλυμμα του κοινοβουλίου και της Συνέλευσης των Εμπειρογνωμόνων. Επιπλέον, οι νικητές θα εξακολουθήσουν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από στρατιωτικά ιδρύματα, δηλαδή τα σώματα της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς. Οι μετριοπαθείς θα παραμείνουν στο περιθώριο σε αυτό το καθεστώς και θα αντιμετωπίσουν έντονες πιέσεις από τους σκληροπυρηνικούς συναδέλφους τους.

Ο Πρόεδρος Χασάν Ρουχανί μπορεί να περιμένει προκλήσεις στην πολιτική βιωσιμότητα του. Η εκστρατεία επανεκλογής του προέδρου το 2017 είναι βέβαιο ότι θα ελεγχθεί στενά για τις πολιτικές ελευθερίες και τις ελευθερίες στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και τη συνεχιζόμενη οικονομική δυσπραγία που επιδεινώθηκε από τη διαρθρωτική διαφθορά και από άναρχες ομάδες που υποστηρίζονται από το κράτος. Η οικονομική αβεβαιότητα είναι πιθανό να συνεχιστεί, παρά την ανακούφιση από τις κυρώσεις που συνδέεται με τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.

Ο Ρουχανί εξελέγη το 2013 χάρη στη λαϊκή κινητοποίηση και υποστήριξη από τον Ανώτατο Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, που οδηγήθηκε από την αίσθηση ότι ο Ρουχανί θα μπορούσε να φέρει σε πέρας τις συνομιλίες για τα πυρηνικά και να προσφέρει οικονομική ανακούφιση στην Ισλαμική Δημοκρατία. Τώρα που ο Ρουχανί έχει επιτύχει την υλοποίηση της πυρηνικής συμφωνίας, ο ανώτατος ηγέτης έχει ελάχιστους λόγους να συνεχίσει να τον στηρίζει, αντιμέτωπος με την τεράστια πίεση από τους σκληροπυρηνικούς.

Από την πλευρά τους, οι μεταρρυθμιστές του Ιράν μπορεί να έχουν λιγότερα εργαλεία για να υποστηρίξουν τον Ρουχανί από ό, τι το 2013. Ο Ρουχανί επικέντρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας του στην πυρηνική συμφωνία. Δεν έχει βελτιώσει τη θλιβερή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν, ούτε έχει απελευθερώσει ηγέτες του Πράσινου Κινήματος από τον κατ 'οίκον περιορισμό στον οποίον βρίσκονται για περισσότερα από τέσσερα χρόνια. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η καταστολή των πολιτικών ακτιβιστών από τον στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες παρέμεινε ισχυρή και αποτελεσματική. Όπως το έθεσε πρόσφατα ο Μοχάμεντ Ρεζά Χαταμί, πρώην αναπληρωτής εκπρόσωπος του κοινοβουλίου και εξέχων ρεφορμιστής, η κυβέρνηση του Ρουχανί είναι "η πιο μοναχική κυβέρνηση που είχε ποτέ η Ισλαμική Δημοκρατία".

Οι υποψήφιοι για την προεδρία το 2017 θα πρέπει να δημιουργήσουν ισχυρές σχέσεις με τον Ανώτατο Ηγέτη και τον μηχανισμό του, ιδιαίτερα τους Φρουρούς της Επανάστασης, και είναι πιθανό να πετύχουν με το να καθησυχάσουν αυτές τις οντότητες ότι δεν θα υπονομευθούν τα πολιτικά και οικονομικά τους συμφέροντα.

Ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ είναι 77 ετών και έχει υπαινιχθεί κατ 'επανάληψη ότι αναμένει πως η επόμενη Συνέλευση Εμπειρογνωμόνων θα ορίσει διάδοχό του. Το Ιράν διεξάγει εκλογές για την προεδρία, το κοινοβούλιο, τις δημοτικές θέσεις και τη Συνέλευση των Εμπειρογνωμόνων. Είναι ο θεσμός του ανώτατου ηγέτη -με τις αρχές της θείας νομιμότητας και την αποκλειστική εξουσία επί της δικαστικής εξουσίας, τις ένοπλες δυνάμεις, τις μυστικές υπηρεσίες, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, καθώς και τις πολιτικές και οικονομικές οντότητες- που αποτρέπει τη δημιουργία ενός πραγματικού δημοκρατικού συστήματος στο Ιράν. Το Συμβούλιο των Φρουρών, μια άλλη οντότητα υπό τον έλεγχο του Ανώτατου Ηγέτη και του σώματος που επιβλέπει τις εκλογές, έχει κάνει πιο αυστηρή τη διαδικασία προεπιλογής και έχει μπλοκάρει πολλούς μη-συντηρητικούς υποψήφιους.

Η ιρανική κυβέρνηση θεωρεί τον εαυτό της όχι μόνο ως τον διαπρεπή πολιτικό παράγοντα της περιοχής, αλλά και προστάτη των σιιτών μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο. Με αυτή τη διάταξη, ο ανώτατος ηγέτης χρησιμεύει ως η κορυφαία θρησκευτική και πολιτική εξουσία. Μια μορφή των σιιτών έχει ελέγξει την θρησκευτική κυριαρχία του Αγιατολάχ Χαμενεΐ: ο Αγιατολάχ Αλί Σιστανί, ένας ιρανός κληρικός ο οποίος έχει διαμείνει επί δεκαετίες στη σιιτική ιερή πόλη Νατζάφ, στο Ιράκ. Οι οπαδοί του Αγιατολάχ Σιστανί περιλαμβάνουν τα εκατομμύρια των σιιτών σε όλο τον κόσμο και η παρουσία του στο Ιράκ περιορίζει, σε ένα βαθμό, την παρέμβαση του Ιράν στις υποθέσεις της γειτονικής χώρας.

Αλλά ο Αγιατολάχ Σιστανί είναι 86 ετών και δεν έχει κληρονόμο για να μεταφέρει τις θρησκευτικές αρχές του και τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία του. Ο θάνατός του θα σηματοδοτήσει το πέρασμα μιας γενιάς διακρατικών αγιατολάχ οι οποίοι κυριάρχησαν πολιτικά, χωρίς να είναι περιορισμένοι από την υποταγή σε κάποια τακτική πολιτική οντότητα, ίδρυμα ή κυβέρνηση. Τελικά, μετά τον θάνατο των Αγιατολάχ Σιστανί και Αγιατολάχ Χαμενεΐ, θα δούμε μια νέα εποχή στην πολιτική σιιτών κληρικών σύμφωνα με την οποία οι θρησκευτικές αρχές θα πολλαπλασιαστούν, αλλά και θα περιοριστούν στις τοπικές κοινότητες τους σε μεγάλο βαθμό. (Αξίζει να σημειωθεί ότι η αποχώρηση του Αγιατολάχ Σιστανί θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε αύξηση της ιρανικής στρατιωτικής επέμβασης στο Ιράκ και στην περιοχή γενικότερα).

Εκτιμώντας την μελλοντική ηγεσία του Ιράν, αμερικανοί αναλυτές -και η επόμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ -είναι καλύτερα να μην επικεντρώνονται στην προσωπικότητα ή την πολιτική κλίση. Ένας μελλοντικός ιρανός ηγέτης είναι πιθανό να κυβερνήσει από ένα συγκριτικά συλλογική και εταιρικές μυαλό-set-και η διαδικασία για να γίνει ηγέτης είναι πιθανό να επαναφέρετε τα συμφέροντα και τους προσανατολισμούς του. Μια πιθανότητα είναι ότι ο επόμενος ιρανός ηγέτης θα εδραιώσει περαιτέρω την πολιτική του να αψηφά τα δυτικά συμφέροντα σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, εντείνοντας τις ιδεολογικές φιλοδοξίες του. Όμως, η νέα ηγεσία θα μπορούσε να αποκλίνει από τον επαναστατικό δρόμο, απορρίπτοντας τις αντι-δυτικές φιλοδοξίες και αναζητώντας τις ανέσεις της ένταξης ως ένας κανονικός διεθνής παίκτης. Στην παρούσα συγκυρία, με τον Αγιατολάχ Χαμενεΐ και τους σκληροπυρηνικούς στη Συνέλευση Εμπειρογνωμόνων να έχουν σταθερά τον έλεγχο, η θεμελιώδης αλλαγή φαίνεται να απέχει πολύ.

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα