Ο εφιάλτης της Περσεφόνης και η περιβαλλοντική τρομοκρατία...

15:42 5/4/2019 - Πηγή: Antinews

Ήταν ένα όνειρο αλλιώτικο, καλοκαιρινό, αυτό το προχθεσινό. Γέμισε την ψυχή μου, γλύκανε την καρδιά μου και ελευθέρωσε το πνεύμα μου!.. Είχα γυρίσει πίσω το χρόνο και βρέθηκα να περπατώ ξαφνικά στις νοτισμένες όχθες του Γαλλικού, όπου κάναμε τις εκδρομές μας όταν ήμασταν σχολιαρόπαιδα.

Μέσα από σύδεντρα με πλατάνια, λεύκες και βελανιδιές κυλούσε ήσυχα τα νερά του το ποτάμι των παιδικών μου χρόνων, κάτω απ' το άγουρο φως των πρωινών ηλιαχτίδων που αντανακλούσαν στον δροσερό μανδύα της φύσης, καθώς έσταζε την πρωινή πάχνη της.

Σμήνη πουλιών έσκιζαν τον αέρα ακατάπαυστα τιτιβίζοντας πάνω από το κεφάλι μου και άλλα, μπροστά μου, όμορφα και πολύχρωμα, πετούσαν από θάμνο σε θάμνο για κανένα σπόρο ή κρύβονταν μες στις φυλλωσιές των δέντρων που είχαν γλιτώσει απ' την πυρκαγιά στον κάμπο του Κιλκίς.

Ήταν η εποχή της ξεχέρσωσης τότε της καλλιέργειας γης, η οποία γέμισε τον τόπο - κατά μήκος των σπαρτοχώραφων - με αυτοσχέδια κιόσκια, που μεταβάλλονταν ενίοτε σε γωνιές ειρήνης και δημιουργίας για τους επισκέπτες, χωρίς έξωθεν παρεμβατισμούς, επεμβάσεις και φτιασιδώματα...

Έβγαλα τα σανδάλια μου και προχώρησα ξυπόλητη στην ακροποταμιά νιώθοντας το αεράκι να μου χαϊδεύει το πρόσωπο και το κελάρυσμα του νερού τα αυτιά μου. Ήμουν ευτυχισμένη!.. Έφερα ένα γύρω με το βλέμμα μου στο μεγαλείο της φύσης που με περιέβαλλε και αποτύπωνε στο μυαλό μου εικόνες έντονες, διεγερτικές και ζωογόνες, απαλλαγμένες απ' το πολύβουο, αλλοτριωμένο μαγνάδι των πόλεων, όπου μένουμε οι περισσότεροι.

''Πόσο επίπονη και βασανιστική είναι η καθημερινότητά μας σ' αυτές...'', σκεπτόμουν μελαγχολικά, καθώς έκανα άθελά μου τη σύγκριση της Κόλασης με τον Παράδεισο, όπου βρισκόμουν εκείνη την ώρα.

''Οι θόρυβοι της πολύβουης Αθήνας, το θόλωμα της ατμόσφαιράς της από την μόλυνση ή την αφρικανική σκόνη, η ρύπανση που κηλίδωσε την ομορφιά του Σαρωνικού και τις ακτές του, οι πυρκαγιές που άφησαν πίσω τους εκατόμβη νεκρών, η ρύπανση από φυτοφάρμακα και σκουπίδια, τα εργασιακά λύματα και άλλα πολλά έχουν ασχημύνει πολύ την πρωτεύουσα απ' όταν την πρωτογνώρισα'', διαπίστωσα πικρά.

Και, λειτουργώντας συνειρμικά, έφερα μπρος στα μάτια μου την ευρύτερη περιοχή της Ελευσίνας, στη Δυτική Αττική, όπου πήγα για επίσκεψη μια φορά και δεν ξαναπήγα. Η τεράστια μεγαλούπολη στην καρδιά του Λεκανοπεδίου έδειχνε μια απρόσωπη, γκρίζα και άναρχα δομημένη εργατούπολη, πνιγμένη απ' τα καυσαέρια των εργοστασίωντου Θριάσιου πεδίου (διυλιστήρια, χαλυβουργεία με υψικαμίνοι, εργοστάσια τσιμέντου, ναυπηγεία, βιομηχανία πυρομαχικών), χωρίς ίχνος πράσινου και με φανερές τις επιπτώσεις της ρύπανσης στη θάλασσα και το έδαφός της...

''Έχουν δίκιο να λένε, τελικά, πως η ατμοσφαιρική ρύπανση 'κόβει' μήνες ζωής από κάθε παιδί που γεννιέται σήμερα στον κόσμο...'', σκέφτηκα αποθαρρυμένη. ''Κι εμείς νομίζουμε πως τα τροχαία δυστυχήματα και η ελονοσία προκαλούν τους περισσότερους θανάτους''...

Έβγαλα από το στήθος μου τον βαθύ αναστεναγμό που βάρυνε ξαφνικά την καρδιά μου στη σκέψη των μικρών παιδιών. ''Το προσδόκιμο ζωής ενός παιδιού που γεννιέται σήμερα'', λέει, ''μπορεί να μειωθεί κατά 20 μήνες, κατά μέσο όρο, λόγω των προβλημάτων υγείας που προκαλεί η ατμοσφαιρική ρύπανση, σύμφωνα με μια αμερικανική μη κερδοσκοπική ερευνητική οργάνωση''.

''Φαντάζομαι τι να γίνεται στην Νότια Ασία και την Αφρική...'', σκέφτηκα μουδιασμένη.

Και δεν σκέφτηκα κάτι τέτοιο τυχαία. Είχα διαβάσει στον Τύπο πρόσφατα πως ''στη Νότια Ασία, όπου η ρύπανση της ατμόσφαιρας λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις, το προσδόκιμο ζωής των παιδιών που γεννιούνται σε χώρες όπως το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές μειώνεται κατά περισσότερους από 30 μήνες, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση «Κατάσταση του Παγκόσμιου Αέρα» που έδωσε στη δημοσιότητα το Health Effect Institute''.

Κάπως έτσι έρχεται η ατμοσφαιρική ρύπανση πέμπτη αιτία θανάτου στον κόσμο, είπα από μέσα μου, κι ο νους μου ξαναγύρισε στα παιδιά, η υγεία των οποίων είναι κρίσιμης σημασίας παράγοντας για το μέλλον κάθε κοινωνίας.

Σύμφωνα με τις νεότερες ενδείξεις, με βάση έρευνες που διεξήχθησαν, ''όσοι γεννιούνται σε περιοχές με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση ζουν λιγότερα χρόνια'', διαβεβαίωσε ο Νταν Γκρινμπάουμ, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Υγείας.

Ενώ το ''Thomson Reuters Foundation'' τόνισε ότι ''Σε μεγάλο μέρος του κόσμου, απλώς το να ανασαίνει κανείς σε μια πόλη ισοδυναμεί για την υγεία του με το να ήταν μανιώδης καπνιστής!..'' Σε σχετική έκθεση του 2017, μάλιστα, αναφέρεται ότι ''εξαιτίας του μολυσμένου αέρα, τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους, οδηγήθηκαν στο θάνατο σχεδόν 5 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως. οι περισσότεροι από τους οποίους οφείλονταν σε εγκεφαλικά επεισόδια, καρδιακή ανακοπή, διαβήτη, καρκίνο του πνεύμονα και χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια''...

Πέρα απ' την ατμοσφαιρική ρύπανση, βέβαια, την κατάσταση επιδεινώνει η εσωτερική ρύπανση ( που είναι κατά βάση οικιακή και προέρχεται κυρίως απ' την καύση ξύλων ή κάρβουνων για το μαγείρεμα) και η εξωτερική (που προέρχεται απ' τις εκπομπές καυσαερίων των αυτοκινήτων και των βιομηχανιών)...

Το μυαλό μου πήγε ασυναίσθητα στο νέφος που σχηματίζεται συχνά-πυκνά στην Αθήνα απ' τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων και τον οχετό λυμάτων και χημικών αποβλήτων, που σφράγισαν δια παντός τα αρχαία ποτάμια της ιστορικής πόλης.

Ύστερα, μ' ένα άλμα στο χρόνο, άφησα τη σκέψη μου να σκαρφαλώσει στις... αντέννες της πρώην Γιουγκοσλαβίας την εποχή του εμφυλίου μεταξύ των εθνοτικών μειονοτήτων της (Βοσνίων, Σλοβένων, Κροατών και Αλβανών), που είχε σαν αποτέλεσμα τον διαμελισμό της...

''Εμείς λογαριάζουμε, πάντα, τις ζωές ανθρώπων που χάνονται στα πεδία των μαχών, αλλά ποτέ τις καταστροφικές έμμεσες επιπτώσεις των βομβαρδισμών στους αμάχους και τα οικοσυστήματα σε θάλασσα, γη και αέρα...'', σκέφτηκα προβληματισμένη.

Έσυρα με προσπάθεια τα κουρασμένα μου πόδια στο κοντινότερο κιόσκι και κάθισα ανακουφισμένη έξω απ' την ορθάνοιχτη είσοδο, που κοίταζε προς το μέρος της ποταμιάς, του μικρού ρυακιού το οποίο ξεστράτιζε από την κοίτη μουσκεύοντας τα μποστάνια και τα καλαμποχώραφα εκεί γύρω.

Η ραδιενέργεια από ουράνιο 238 (που χρησιμοποιήθηκε ως περίβλημα), όπως θυμόμουν, και τα τοξικά αέρια που εκλύθηκαν απ' τις δεξαμενές πετρελαίου, τα πετροχημικά εργοστάσια, τα εργοστάσια πλαστικών και φαρμακευτικών προϊόντων, είχαν απελευθερώσει τότε (1991-2001), μεγάλες ποσότητες τοξικών αερίων στη Γιουγκοσλαβία και αναστάτωσαν τους Διεθνείς οργανισμούς, οι οποίοι έκαναν έκκληση στις αντιμαχόμενες πλευρές να σταματήσουν την αδελφοκτόνο αιματοχυσία για χάρη των μικρών παιδιών, των αθώων θυμάτων του πολέμου...

Ο νους μου επέστρεψε θορυβημένος στο σήμερα και στα παιδιά μας, που - όπως όλα τα παιδιά του κόσμου - συγκαταλέγονται στις πιο ευάλωτες ομάδες του ελληνικού πληθυσμού.

''Είναι, στ' αλήθεια, επιβαρυντικό για την υγεία τους να εκτίθενται στη μολυσμένη ατμόσφαιρα'', σκέφτηκα ανακλαδίζοντας τα πόδια μου που είχαν μουδιάσει.

Σχεδόν ασυναίσθητα, την ίδια στιγμή, θυμήθηκα την στοιχειοθετημένη άποψη του επικεφαλής της Uniced στη Βρετανία, Άλιστερ Χάρπερ, που είχε πει χαρακτηριστικά για την προστασία του περιβάλλοντος:

''Δεν έχουμε καμία δικαιολογία να καθόμαστε άπραγοι και να μην κάνουμε τίποτα, για να προστατευθούμε από το τοξικό νέφος της ατμόσφαιρας. Είναι επιτακτική ανάγκη οι κυβερνήσεις να κάνουν κάτι για αυτό''...

''Κάπου τα έχω ξανακούσει αυτά'', σκεφτόμουν προβληματισμένη, ''αλλά δε θυμάμαι το πότε, πού κι από ποιον...''

Ένα ήταν βέβαιο, πάντως, ότι θυμόμουν πως το τοξικό νέφος που αναπνέουμε προκαλεί καθυστέρηση στην ανάπτυξη των παιδιών, προβλήματα στους πνεύμονες - όπως το άσθμα - και τα ψυχωσικά επεισόδια''!..

''Ααα!.. Τώρα ακριβώς βρήκα από πού τα θυμάμαι!..'', είπα μέσα μου και αναπήδησα απ' τη χαρά μου επάνω. Ξανάβαλα γρήγορα-γρήγορα τα σανδάλια μου και συνέχισα τον περίπατό μου κατά μήκος της δεξιάς όχθης, που ήταν γεμάτη από υδρόβια φυτά, αγριόκρινα και βατράχια.

Το είχε θέμα της μια από τις εφημερίδες που είχα διαβάσει στα τέλη Μαρτίου, με αφορμή μια βρετανική επιστημονική έρευνα για τη σχέση της μόλυνσης της ατμόσφαιρας με την ψυχική υγεία των παιδιών. Έλεγε χαρακτηριστικά πως τα ψυχωσικά επεισόδια παρατηρούνται συχνότερα σε αυτά που ζουν σε πόλεις, παρά στους συνομιλήκους τους που διαβιούν σε αγροτικές περιοχές...

Ασφαλώς στη συγκεκριμένη έρευνα, απ' ό,τι θυμόμουν, γίνονταν κι άλλες αναφορές που αφορούσαν τις επιπτώσεις της μολυσμένης ατμόσφαιρας στη σωματική υγεία των ανθρώπων κάθε ηλικίας, με ειδική αναφορά στους ηλικιωμένους, οι οποίοι ήταν πιο ευάλωτοι στα εγκεφαλικά και την άνοια...

Ωστόσο τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα αφορούσαν τους νέους της πρώτης και δεύτερης εφηβείας, ηλικίας 12-18 ετών. Πάνω σε 2.232 από αυτούς έγιναν έρευνες και, με βάση τα στοιχεία που βρέθηκαν, έγινε η δημοσίευση στο αμερικανικό ψυχιατρικό περιοδικό «JAMA Psychiatry», όπως λέει το BBC και το περιοδικό New Scientist.

Κι αυτοί που έκαναν τις έρευνες και τη σχετική δημοσίευση μόνο τυχαίοι δεν ήταν, αφού επρόκειτο για γνωστούς επιστήμονες του Βασιλικού Κολλεγίου (King's) του Λονδίνου, με επικεφαλής τη δρα Τζόαν Νιούμπερι του Ινστιτούτου Ψυχιατρικής, Ψυχολογίας και Νευροεπιστήμης!..

Η μελέτη αυτή ''ταξινόμησε τους νέους σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με τη διαμονή τους σε αστική, ημιαστική ή αγροτική περιοχή. Και όπως διαπιστώθηκε, σχεδόν το ένα τρίτο των εφήβων είχαν εκδηλώσει ένα ψυχωσικό επεισόδιο, όπως το να νομίζουν ότι κάποιος τους κατασκοπεύει συστηματικά ή να ακούνε φωνές που κανείς άλλος δεν μπορεί να ακούσει''. Με βάση, λοιπόν, τις συγκριτικές μελέτες τους και την έρευνα που είχαν κάνει συσχετίζοντας τη συχνότητα των ψυχωσικών επεισοδίων με το επίπεδο ατμοσφαιρικής ρύπανσης στον τόπο διαμονής τους (κατά τη διάρκεια ενός έτους), κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι:

''Τα μικροσωματίδια των ρύπων μπορούν, εκτός απ' τους πνεύμονες, να διεισδύσουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και να φθάσουν στον εγκέφαλο των παιδιών δημιουργώντας χρόνια φλεγμονή και τελικά κάποια ψυχική διαταραχή, που εκδηλώνεται σε επεισόδια''.

Η πιο απλή ερμηνεία, μάλιστα, που έδιναν σ' αυτό το φαινόμενο οι συγκεκριμένοι επιστήμονες είναι ότι όχι τόσο η χημική ρύπανση όσο ''ο θόρυβος της πολύβουης πόλης (ιδίως από τα αυτοκίνητα) που διαταράσσει τον ύπνο των εφήβων και αυξάνει το στρες τους, είναι η κύρια αιτία για τα ψυχωσικά επεισόδια που έχουν'', γιατί ''ο εγκέφαλος των εφήβων είναι πιο εύπλαστος και άρα πιο επιρρεπής σε εξωτερικά ερεθίσματα''.

Όσοι ωστόσο απ' αυτούς βιώνουν συχνά τέτοια επεισόδια, δεν αποκλείεται - κατά τους μελετητές - να εμφανίσουν σοβαρότερη ψυχική διαταραχή αργότερα στη ζωή τους, όπως αυτή της σχιζοφρένειας. Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι ερευνητές καθησύχασαν τους γονείς ότι ''η εκδήλωση κάποιου ψυχωσικού επεισοδίου κατά την εφηβεία (κάτι που μπορεί να προκληθεί από τραυματική εμπειρία, στρες ή κατάχρηση ουσιών) δεν σημαίνει ότι ο νέος θα εκδηλώσει αργότερα ψύχωση''...

Προς επιβεβαίωση των μετρήσεων που συνδέουν την μόλυνση της ατμόσφαιρας με τον πρόωρο θάνατο ασθενών παγκοσμίως, ήρθε και ο ΟΗΕ, για να προειδοποιήσει πως το ένα τέταρτο των θανάτων αυτών και των ασθενειών έχει σχέση με τη ρύπανση και τις βλάβες που προκαλεί ο άνθρωπος στο περιβάλλον επιβαρύνοντας παράλληλα και τη βιωσιμότητα του πλανήτη.

Ενός πλανήτη που ''μόνο όταν θα είναι υγιής, θα στηρίζει την παγκόσμια ανάπτυξη και τη ζωή των οικονομικά ασθενέστερων που εξαρτώνται από το καθαρό νερό και τον καθαρό αέρα'', είχε πει - απ' ότι θυμάμαι - και η Τζοίτα Γκούπτα, η συμπρόεδρος της GEO (Δημοσίου λειτουργικού αποθετηρίου δεδομένων γονιδιακής), για να κάνει στη συνέχεια την αντιπαραβολή της: ''Αντίθετα, ένα άρρωστο σύστημα προκαλεί τεράστιες ζημιές στην ανθρώπινη ζωή''.

Για να είναι όμως υγιής ο πλανήτης, πρέπει να υπάρξει μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα και μείωση των φυτοφαρμάκων. Πρέπει ακόμα να περιοριστεί η διατροφική σπατάλη, αφού - την ώρα που ο κόσμος πετά στα σκουπίδια το ένα τρίτο της παραγόμενης τροφής (56% στις πιο πλούσιες χώρες) - εκατομμύρια άλλοι πεθαίνουν απ' την πείνα...
Γι' αυτό η Τζοίτα Γκούπτα επιμένει και λέει ότι ''Όλος ο κόσμος έως το 2050 θα αριθμεί 10 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να διπλασιαστεί η παραγωγή, αλλά να οδηγήσει σε αλλαγή του τρόπου ζωής!..''

Και υπογραμμίζει η ίδια: ''... Μικρές ή μεγάλες, οι χώρες θα πρέπει να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα του περιβάλλοντόςτους''. Κάνει μάλιστα έναν παραλληλισμό, που τον χρησιμοποιεί ως παράδειγμα για να γίνει πιο κατανοητή: ''Αν δείτε το γλυκό νερό, είναι πάνω κάτω ένας καθορισμένος όγκος. Εσείς θα πρέπει τελικά να μοιραστείτε. Αυτή είναι μια συζήτηση που δεν αρέσει σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες''.

Χρησιμοποιώντας μια νέα μέθοδο εκτίμησης σχετικά με τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης οι επιστήμονες εκτίμησαν ότι αυτή ευθύνεται για περίπου 790.000 θανάτους ετησίως στο σύνολο της Ευρώπης και για 659.000 θανάτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 κρατών μελών. Θανάτους εκ των οποίων το σαράντα τοις εκατό έως ογδόντα οφείλεται σε καρδιαγγειακά αίτια (εμφράγματα, εγκεφαλικά)...

Είχε περάσει απροσδιόριστος χρόνος, εντωμεταξύ, με τις σκέψεις αυτές να στροβιλίζουν σαν εμμονές στο μυαλό μου, σαν να ήθελαν να με παροτρύνουν να εκτιμώ περισσότερο το θαύμα της φύσης γύρω μου και τη δροσιά του Απρίλη που κυμάτιζε στον αέρα γεμίζοντας το στήθος μου με τη φρεσκάδα του κάμπου, νοτισμένη απ' την υγρασία του ποταμού.

Ξαφνικά, πάνω στο δρόμο της επιστροφής μου, σκόνταψα σε μια μικρή τούμπα, πρόχειρα σκεπασμένη από λίγα χαμόκλαδα, πέτρες
και φύλλα. Έσκυψα όλο περιέργεια και τα πέταξα μακριά έχοντας μια ιδέα από υποψία ότι είχαν κρύψει εκεί κάτι σημαντικό και πολύτιμο και θα έρχονταν, αργά ή γρήγορα, οι χωρικοί να το πάρουν.

Έσκαψα κάπου μισό μέτρο με τα χέρια μου το αφράτο χώμα και, ω του θαύματος, είδα τυλιγμένο σε άσπρο πανί ένα μικρό αντικείμενο στο μήκος σχεδόν της παλάμης μου. Το άνοιξα μ' ένα τρεμούλιασμα ανεξήγητο.

''Τι να είναι, άραγε;''αναρωτήθηκα απορημένη, όμως την ίδια κιόλας στιγμή, πετάχτηκα πίσω με μια κραυγή αφήνοντάς το να πέσει στην αγκαλιά μου.

- Η Περσεφόνη!.., αναφώνησα αναγνωρίζοντας κάτι παρόμοιο που είχα δει εικονογραφημένο σε εξώφυλλο σχολικού βιβλίου!..

Πράγματι ήταν η κόρη της Δήμητρας, που την άρπαξε ο Άδης με το άρμα του και την έκανε με τη βία δική του... Κι από τότε έμενε έξι μήνες στον Πάνω κόσμο κι έξι στον Κάτω... Τα μάτια μου είχαν ξεχειλίσει από δάκρυα χαράς και συγκίνησης, όταν η σκέψη των αρχαιοκαπήλων μ' έκανε να τιναχτώ σαν ελατήριο επάνω και ν' αρχίσω να τρέχω κρατώντας την μικρή Περσεφόνη στην αγκαλιά μου.
Κάποια στιγμή πρέπει να σκόνταψα κάπου, γιατί ένιωσα να πέφτω φαρδιά πλατιά κάτω. Άνοιξα τρομαγμένη τα μάτια μου και τότε συνειδητοποίησα πως ήμουν στο κρεβάτι μου και είχα μόλις ξυπνήσει!

''Ήταν όνειρο, λοιπόν, αυτό που έζησα!..'', είπα από μέσα μου απογοητευμένη.

Ένα όνειρο όμως τόσο ζωντανό, που το ζούσα ακόμα..! Ανακάθισα στο κρεβάτι μου ζαλισμένη, έγειρα προς τα πίσω το κεφάλι μου κι άρχισα να τραγουδώ ψιθυριστά τους στίχους του Γκάτσου απ' τον εφιάλτη της Περσεφόνης του για την... ''περιβαλλοντική τρομοκρατία'':

‟... Κοιμήσου Περσεφόνη
στην αγκαλιά της γης
στου κόσμου το μπαλκόνι
ποτέ μην ξαναβγείς”.

Διαβάστε περισσότερα