Ομπάμα - Νετανιάχου: η διαφορά για το Ιράν έγινε χάσμα

20:25 4/3/2015 - Πηγή: Antinews

Έπειτα από έξι και πλέον χρόνια έντονης διαφωνίας σχετικά με το πώς θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την ιρανική πυρηνική απειλή, ο πρόεδρος Ομπάμα και ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου του Ισραήλ συνέχισαν να επιμένουν σε ένα κεντρικό πρόβλημα: οι δύο ηγέτες δεν περιγράφουν ποτέ τον απώτερο στόχο τους με τον ίδιο τρόπο. Ο Ομπάμα επαναλαμβάνει μια φαινομενικά απλή δέσμευση: να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Ο Νετανιάχου χρησιμοποιεί ένα διαφορετικό μέτρο, λέγοντας ότι πρέπει να εμποδίσουν το Ιράν από την «δυνατότητα» να φτάσει στο «πυρηνικό κατώφλι».

Στην

ομιλία του στο Κογκρέσο την Τρίτη, ο Νετανιάχου πήγε αυτό το επιχείρημα στο επόμενο επίπεδο, υποστηρίζοντας ότι οποιαδήποτε συμφωνία αφήνει την πυρηνική υποδομή του Ιράν ως έχει «δεν εμποδίζει την πορεία του Ιράν προς την βόμβα, αλλά ανοίγει το δρόμο του Ιράν για την βόμβα». Με τον εν λόγω ισχυρισμό, ο Νετανιάχου διεύρυνε την κάποτε σημασιολογική διαφορά, σε ένα στρατηγικό χάσμα. Αν ο Ομπάμα προχωρήσει με τη συμφωνία που βρίσκεται τώρα στο τραπέζι, απειλεί να θέσει σε κίνδυνο την Αμερικανο-Ισραηλινή σχέση για τα επόμενα χρόνια. Αν δεν το κάνει, μπορεί να προσπερνά το πιο τολμηρό διπλωματικό στοίχημα για έναν Αμερικανό ηγέτη από το άνοιγμα του προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον στην Κίνα.

Για χρόνια, ο Ομπάμα και ο Νετανιάχου απέφευγαν την άμεση συζήτηση των φιλοσοφικών και πρακτικών διαφορών μεταξύ ενός Ιράν στα πρόθυρα του να έχει το απόλυτο όπλο και ενός Ιράν που πραγματικά το κατέχει. «Είναι μια διάκριση με μια τεράστια διαφορά», δήλωσε ο Robert Einhorn, ο οποίος βοήθησε στη διαμόρφωση της στρατηγικής του Ιράν στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στην εφαρμογή των ποινών που συνέλαβαν στο να εξαναγκάσουν την Τεχεράνη στις δύσκολες διαπραγματεύσεις που ακολούθησαν. «Ορίζει δύο διαφορετικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση του Ιράν που σήμερα μπορεί να είναι ριζικά ασυμβίβαστες».

Τώρα, μετά την ομιλία της Τρίτης, ο Ομπάμα πρέπει να αντιμετωπίσει το επιχείρημα του γιατί μπορεί να ζήσει με ένα Ιράν που απέχει μόνο ένα χρόνο από ένα πυρηνικό όπλο. Κινήθηκε προς την κατεύθυνση αυτή την Τρίτη, όταν μιλώντας στους δημοσιογράφους σχετικά με το Ιράν μετά την ομιλία Νετανιάχου, ο πρόεδρος υποστήριξε ότι ο πρωθυπουργός δεν είχε καλύτερο σχέδιο να προσφέρει. «Αν επιτύχουμε στη διαπραγμάτευση, τότε, στην πραγματικότητα, αυτό θα είναι το καλύτερο δυνατό για να εμποδίσουμε το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα» δήλωσε ο Ομπάμα. «Τίποτα άλλο δεν πλησιάζει σε αυτό. Οι κυρώσεις δεν θα το κάνουν. Ακόμη και η στρατιωτική δράση, δεν θα είναι τόσο επιτυχής όσο η συμφωνία που προωθούμε».

Αλλά, όπως κατέστησαν σαφές οι τρομερές δηλώσεις του σχετικά με το μέλλον, ο Νετανιάχου έχει την απλότητα και την πρόσφατη ιστορία στο πλευρό του. Η ουσία της υπόθεσής του είναι ότι ο μόνος τρόπος για να βεβαιωθούμε ότι το Ιράν δεν θα έχει ποτέ μια βόμβα είναι να εξαλείψουμε κάθε εργοστάσιο εμπλουτισμού και αντιδραστήρα που θα μπορούσε να δημιουργήσει μία. Είναι μια μαξιμαλιστική θέση που βασίζεται στην πεποίθηση ότι η μακρά ιστορία εξαπάτησης του Ιράν με τα πυρηνικά σημαίνει ότι οποιεσδήποτε εγκαταστάσεις παραμείνουν στη θέση τους θα μπορούσαν ενδεχομένως να τεθούν σε χρήση.

Για να ενισχύσει τους ισχυρισμούς του, ο Νετανιάχου επικαλέστηκε μία από τις μεγάλες αποτυχίες των αμερικανικών προσπαθειών αντι-πολλαπλασιασμού: τη διπλωματική προσπάθεια δύο προέδρων, του Μπιλ Κλίντον και του Τζορτζ Μπους, να μιλήσουν με τη Βόρεια Κορέα για περιορισμούς για να εμποδίσουν το καθεστώς από την παραγωγή πυρηνικών όπλων. Οι Βορειοκορεάτες συμφώνησαν να απενεργοποιήσουν ορισμένες από τις εγκαταστάσεις τους, αλλά, όταν τα πράγματα πήρα πάλι λάθος τροπή με την κυβέρνηση Ομπάμα, τις ξαναέχτισαν. «Μέσα σε λίγα χρόνια, είχαν τη βόμβα», είπε ο Νετανιάχου.

Το πρόβλημα με την προσέγγιση αυτή είναι ότι οι Ιρανοί έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν θα υπογράψουν μια τέτοια συμφωνία. Για όλες τις υποψίες που στροβιλίζονται γύρω από το πρόγραμμα του Ιράν, η χώρα έχει υπογράψει τη Συνθήκη Μη Διασποράς Πυρηνικών, η οποία υποστηρίζει ότι το Ιράν έχει ένα «δικαίωμα να εμπλουτίσει». Έτσι, η στρατηγική του Ομπάμα ήταν να αγοράσει όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο, κάτι που λειτούργησε με το Ιράν για δύο δεκαετίες. Κανένα έθνος δεν έχει δαπανήσει περισσότερα χρόνια φαινομενικά προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα όπλο, αλλά αποτυγχάνοντας. Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες λένε ότι αυτό οφείλεται στο ότι ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δεν έχει πάρει ποτέ την «πολιτική απόφαση» να κατασκευάσει μια βόμβα.

Αλλά αυτό είναι μόνο μέρος της απάντησης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους έχουν κάνει ό,τι μπορούν για να επιβραδύνουν τις προσπάθειες του Ιράν, μπλοκάροντας την αποστολή απαραίτητης τεχνολογίας, με την επιβολή κυρώσεων στις εξαγωγές πετρελαίου της χώρας, δίνοντας ελαττωματικά εξαρτήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού του και κάνοντας επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της χώρας με ένα από τα πιο εξελιγμένα κυβερνο-όπλα που έχουν αναπτυχθεί ποτέ.

Η προσέγγιση του Ομπάμα βασίζεται εν μέρει σε ένα στοίχημα, ότι ο χρόνος παραμένει στο πλευρό της Αμερικής. Τελικά, η σκέψη της κυβέρνησης προχωρά, η κυβέρνηση του Ιράν θα πέσει ή θα αποδυναμωθεί και μια πιο προοδευτική ηγεσία θα αποφασίσει ότι το Ιράν δεν χρειάζεται όπλο. Αλλά αυτό θέτει ένα σιωπηρό στοίχημα στο επίκεντρο της συμφωνίας: ότι η πολυαναμενόμενη αλλαγή θα συμβεί μέσα σε 15 χρόνια, όταν η συμφωνία θα λήξει και το Ιράν θα είναι ελεύθερο να χτίσει 180.000 προηγμένες συσκευές φυγοκέντρησης για τις οποίες ο ανώτατος ηγέτης μίλησε το περασμένο καλοκαίρι. Είναι ένα στοίχημα που ο Ομπάμα πιστεύει ότι αξίζει τον κόπο - ειδικά καθώς η εναλλακτική λύση, να βομβαρδίσουν τις ιρανικές εγκαταστάσεις, θα γύριζε πίσω το πρόγραμμα της Τεχεράνης μόνο τρία ή τέσσερα χρόνια και θα οδηγούσε τις προσπάθειές του στο να γίνουν πλήρως υπόγειες.

Κατά την κριτική του Νετανιάχου, όμως, η κυβέρνηση επιτρέπει πάρα πολύ εξοπλισμό να παραμείνει στη θέση του. Το επιχείρημά του ενισχύεται από τους αριθμούς: πριν από τρία χρόνια, η κυβέρνηση μιλούσε για μερικές εκατοντάδες συσκευές φυγοκέντρησης σε μια «πιλοτική μονάδα», που κατ 'ουσίαν ήταν συμβολικές. Στη συνέχεια, ο αριθμός ανήλθε σε 1.500. Τώρα, 4.000 έως 6.500 συσκευές φυγοκέντρησης είναι υπό εξέταση.

Η αφήγηση, η οποία τροφοδοτείται από τον Νετανιάχου, είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κάνουν παραχώρηση μετά από τις υποχωρήσεις του Τζον Κέρι, ο οποίος διαπραγματευόταν την συμφωνία στην Ελβετία ενώ ο πρωθυπουργός μιλούσε. Αλλά ο Κέρι αρνήθηκε να συζητήσει τη μελλοντική συμφωνία με τόση σαφήνεια όση ο Νετανιάχου, επικαλούμενος την εμπιστευτικότητα των συνομιλιών. Αυτή η μυστικότητα του κοστίζει στήριξη καθημερινά, στο Κογκρέσο και στους συμμάχους του στον Περσικό Κόλπο.

Στην πραγματικότητα, μπορεί να γίνει μια υπόθεση, ότι ο αριθμός των συσκευών φυγοκέντρησης είναι μόνο ένας από τους παράγοντες που επηρεάζουν το πόσο καιρό θα έπαιρνε στο Ιράν να φτάσει σε μια βόμβα. Εάν το Ιράν στείλει αρκετά καύσιμα έξω από τη χώρα, σε μια συμφωνία με τη Ρωσία, η οποία έχει σε μεγάλο βαθμό επιτευχθεί σύμφωνα με αξιωματούχους, θα υπάρξουν πολύ λίγα πυρηνικά καύσιμα για τον εμπλουτισμό.

Αν οι υπόλοιπες συσκευές φυγοκέντρησης συνδέονται μεταξύ τους με τρόπους που μπορούν να παράγουν μόνο ουράνιο από αντιδραστήρα, θα περιορίσουν ουσιαστικά τις επιλογές του Ιράν - εφ 'όσον οι επιθεωρητές είναι παρόντες κάθε λίγες ημέρες ή εβδομάδες, έτσι ώστε να μπορούν να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου, αν οι μηχανές αναδιαμορφωθούν. Αλλά τα επιχειρήματα αυτά απαιτούν κάποια γνώση της φυσικής του εμπλουτισμού ουρανίου και θα επέτυχαν σε ένα περιβάλλον όπου η πολιτική, και όχι η μηχανική, θα κυριαρχούσε στη συζήτηση. Ο Κέρι λέει ότι είναι έτοιμος για αυτό. «Δεν πρόκειται να κάνουμε κάτι που δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να είναι αποτελεσματικό» είπε. Το κλειδί ήταν οι «παρεμβατικές επιθεωρήσεις» και «όλες οι απαραίτητες γνώσεις για να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι το πρόγραμμα είναι, στην πραγματικότητα, ειρηνικό».

Και εκεί βρίσκεται το πρόβλημα για το Λευκό Οίκο. Είναι εύκολο να ακούγονται τα σκληρά μέτρα ελέγχου, αλλά είναι δύσκολο να επιβληθούν. Ο Dennis B. Ross, ο οποίος εργάστηκε για τον Ομπάμα την περίοδο 2009-2011 και εστίασε στο Ιράν, έγραψε πρόσφατα ότι η συμφωνία πρέπει να έχει «οπουδήποτε, οποτεδήποτε πρόσβαση σε όλες τις δηλωμένες και αδήλωτες εγκαταστάσεις». Όσο για τον Ομπάμα, υποστήριξε ο Ross, θα πρέπει να περιγράψει με σαφήνεια το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ανταποκριθούν σε κάθε αγώνα για τη βόμβα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης στρατιωτικής βίας.

Από την πλευρά του, ο Ομπάμα λέει ότι η χρήση βίας είναι αυτονόητη σε μια υπόσχεση που έκανε πριν από δύο χρόνια ότι «πήραμε πίσω το Ισραήλ». Ο Νετανιάχου κάποτε προσποιήθηκε ότι καλωσορίζει αυτές τις λέξεις. Η ομιλία του την Τρίτη είναι απόδειξη για το γεγονός ότι, καλώς ή κακώς, δεν τις πιστεύει πλέον.

www.nytimes.com

Διαβάστε περισσότερα