Οι μύθοι του Αισώπου στο σήμερα

21:19 11/11/2024 - Πηγή: Antinews

Του Δρ. Δημήτρη Αναγνωστή*

Είναι προχωρημένη νύχτα. Ένα κοπάδι των αγριόχοιρων αφήνει την ασφάλεια του δάσους και κατεβαίνει πεινασμένο στον κάμπο. Επιτίθεται στα λαχταριστά, μυρωδάτα πεπόνια Τρικάλων, που έχουν ήδη ωριμάσει και αστράφτουν κατακίτρινα. Ούτε τα σκιάχτρα τα φοβίζουν ούτε οι παραγιοί που προστατεύουν τα μποστάνια. Ούτε οι φράχτες μπορούν να σταθούν εμπόδιο. Βρίσκουν τον τρόπο να τρυπώσουν… παράνομα, το ‘να πίσω απ’ τ’ άλλο για να απολαύσουν τις ατελείωτες λιχουδιές, ξακουστές σε όλη την Ελλάδα. Πρώτος ο

κυρίαρχος αρσενικός και ακολουθούν τα θηλυκά και οι χοιρομάνες με τα γουρουνάκια τους, που τριποδίζουν ανάμεσα στα πόδια τους. Δεν διστάζουν να εισβάλλουν ακόμη και σε κατοικημένες περιοχές και σε αυλές σπιτιών. Αδίστακτα και με το δίκιο τους. Αφού οι άνθρωποι πρώτοι «ήρξαντο χειρών αδίκων» (πρώτοι αυτοί διέπραξαν την αδικία), καθώς θα έλεγαν οι σύγχρονοι του Αισώπου. Καταπάτησαν βάναυσα το φυσικό περιβάλλον των αγριογούρουνων και τώρα διαμαρτύρονται;

Από κοντά και οι οπερατέρ της τηλεόρασης με τη νυχτερινή κάμερα κινηματογραφούν τις σκηνές. Το επόμενο βράδυ στις ειδήσεις των 8 θα δείξουν τους αγρότες να τραβούν τα μαλλιά τους, να διαμαρτύρονται για τις ζημιές, που ξεπερνούν το 60% της παραγωγής, για την αδιαφορία της Πολιτείας, να ζητούν αποζημιώσεις για τις καταστροφές από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Για να φτάσει η αγέλη στα μποστάνια πρέπει να διασχίσει την εθνική οδό, πρώτα το ένα ρεύμα και μετά το άλλο. Κι εκεί παραμονεύουν τα μεγάλα, άγρια λιοντάρια, που ορμούν πάνω τους με ταχύτητα, έτοιμα να τα κατασπαράξουν με τα ακονισμένα, σιδερένια δόντια τους. Τα αγριογούρουνα το έχουν ήδη μάθει πως αυτό το άλλο δάσος, το γεμάτο θηρία, που ουρλιάζουν και ξεσκίζουν αλύπητα, είναι πιο επικίνδυνο από το δικό τους, το σπίτι τους. Όμως, ξέρουν ακόμη πως λίγο πιο εκεί, ούτε 100 μέτρα καλά καλά, υπάρχει άφθονη και εκλεκτή τροφή, και η πείνα είναι κακώς συμβουλάτορας. Αλλά να! Εκεί, πάνω στην άσφαλτο, μια λεχούσα γουρουνίτσα είναι ήδη κατασπαραγμένη από την νταλίκα-φυσαρμόνικα. Ο οδηγός ούτε που το κατάλαβε, αλλά το ζώο κείτεται νεκρό πάνω στην άσφαλτο. Πέντε έξι γουρουνάκια, που δεν ξέρουν τι συμβαίνει, προσπαθούν με σκουντιές και δειλά γρυλίσματα να κινητοποιήσουν τη μητέρα τους. Το πιο τραγικό, το μικρό που προσπαθεί να βυζάξει απ’ τις θηλές τις. Ο οπερατέρ δεν έχασε την ευκαιρία, το κινηματογράφησε κι αυτό. Το αίμα πουλάει και ας είναι κι από αγριογούρουνο. Τι ωραίο φινάλε για το ρεπορτάζ! Οικολογικό όσο πρέπει και συγκινητικό όσο χρειάζεται.

Οι ειδήσεις των 8.00  βρίσκουν την οικογένεια στο τραπέζι, την ώρα του φαγητού. Τα παιδιά ανήσυχα διέκοψαν το φαγητό και καρφώθηκαν στο γυαλί. Παρακολουθούν τα χαρούμενα αγριογούρουνα να κάνουν πάρτι στο μποστάνι με τα πεπόνια και είναι και εκείνα εύθυμα, χοροπηδούν και γελούν. Ωστόσο ο χρόνος της τηλεόρασης είναι αμείλικτος. Έρχεται καταιγιστικά η εικόνα της νεκρής γουρουνίτσας με τα απελπισμένα μωρά της. Και τα παίρνουν τα κλάματα. Τα αισθήματα των μικρών είναι στενόχωρα, αλλά κι οι γονείς, συνεπαρμένοι από τον πόνο των παιδιών τους, συμμετέχουν σ’ αυτόν τον οδυνηρό κλαυσίγελο.

Αυτή είναι η μεταφορά στο σήμερα μιας αισώπειας σκηνής: σε ζωντανή μετάδοση στην τηλεόραση. Από τη φύση στο σπίτι σας. Οι παππούδες και οι γονείς άκουσαν σαν παιδάκια να τους αφηγούνται μύθους του Αισώπου, αργότερα τους διάβασαν κιόλας σε κάποια βιβλία για παιδιά. Τα εγγόνια τους είδαν και κινούμενα σχέδια, στις ζώνες παιδικών εκπομπών διαφόρων καναλιών ή στο ΥouΤube. Φαίνεται λοιπόν πόσο η υποσυνείδητη μυθική επίδραση οξύνει τον πόνο μπροστά σ’ αυτό το απροσδόκητο, αιφνιδιαστικό επεισόδιο.

Ακολουθεί το επιμύθιο: Ο μετεωρολόγος του σταθμού εξαγγέλλει άλλη μία εβδομάδα χωρίς βροχές και είναι ήδη Οκτώβρης. «Θα πούμε το νερό νεράκι», μας απειλεί. «Η ξηρασία είναι στο φόρτε της, η στάθμη του νερού στην Υλίκη κατέβηκε οχτώ μέτρα». Στο εξής θα έχουμε παγερούς χειμώνες και καυτά καλοκαίρια. Οι δεντροκαλλιέργειες, τα κηπευτικά, όλα τα σπαρτά καταστρέφονται, προειδοποιούν οι αγρότες. Αιτία το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που έχει ήδη προκαλέσει κλιματική αλλαγή, για την οποία «είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι». Έτσι μας λένε!

Ο Αίσωπος μας έμαθε πάνω από 2.500 χρόνια πριν ότι η φύση περιέχει και τις αιτίες και τα φαινόμενα, αλλά και τις λύσεις. Κι αυτά με τη σειρά τους προκαλούν την περιέργεια στον άνθρωπο, τον σπρώχνουν να βρει τις δέουσες απαντήσεις. Μια περιέργεια η οποία είναι συνδεδεμένη με ένα από τα πολύ σημαντικά συστατικά των μύθων του: με τη λειτουργία της διέγερσης της ικανότητας του ανθρώπου να φαντάζεται. Η σκέψη και η γραφή εμπεριέχουν ποίηση. Μέσα απ’ το διάβασμα ή την αφήγηση αναπτύσσονται ποιοτικά οι αισθήσεις και τα αισθήματα. Αυτά συντελούν ώστε να εκκινήσει ο σχηματισμός της αντίληψης και στην προετοιμασία του εαυτού για τη διαδικασία της μάθησης. Κατ’ επέκτασιν επιδρούν σημαντικά στη συγκρότηση (δόμηση) του επιπέδου νόησης. Ο λόγος του Αισώπου στην εκφορά του έχει λοιπόν απήχηση στην εγκεφαλική διεργασία, στη μάθηση και την εμπέδωση της λειτουργίας της μνήμης, και επιδρά άμεσα στην οικοδόμηση επαφής κατά την επικοινωνία. Όσοι έλκονται από τη λογοτεχνική απόλαυσή τους και ενδιαφέρονται για τα διδάγματά τους έχουν πολλά να ωφεληθούν και να μάθουν, τόσο για τον φυσικό κόσμο όσο και για τον άνθρωπο.

Ο Αίσωπος στον καιρό του γύρισε όλη την τότε οικουμένη. Θα μπορούσαμε να πούμε και γι’ αυτόν εκείνο που ο Όμηρος απέδωσε στον Οδυσσέα. «Πολλών ανθρώπων άστεα και νόον έγνω», ανθρώπων απλών, καθημερινών, αλλά και φιλοσόφων. Συμβούλεψε μεγάλους βασιλιάδες αλλά και πόλεις. Τελευταία κατέληξε στους Δελφούς, σε διπλωματική αποστολή, αλλά και σε εμβληματικό προσωπικό προσκύνημα στον ομφαλό (το κέντρο) της Γης. Εκεί έμελλε να δολοφονηθεί από τους Δέλφιους, αφού συκοφαντήθηκε για ιεροσυλία. Κι εκείνοι έμελλε να γίνουν οι ίδιοι εκδικητές και να αυτοτιμωρηθούν για τον άδικο φόνο του, πληρώνοντας ένα μεγάλο χρηματικό ποσό ως αποζημίωση, για να εξιλεωθούν.

Ιστορίες για τον βίο και την πολιτεία του Αισώπου, που έζησε σαν δούλος, σαν ελεύθερος και σαν σοφός, μα προπάντων οι μύθοι του, κατακλύζουν ακόμα και σήμερα τον κόσμο, ιδιαίτερα δε την Ευρώπη, όπου αποτελούν σημαντικό μέρος της συλλογικής παράδοσης.

Τα ίχνη του πατέρα των μύθων θα βρούμε στα σχολεία, στα μουσεία, στα παλαιοπωλεία, στους κινηματογράφους, στο θέατρο, στο διαδίκτυο και στις τηλεοπτικές πλατφόρμες, στις μαριονέτες και στον Καραγκιόζη. Βιβλία που τον αφορούν, μα κυρίως συλλογές των μύθων του γεμίζουν τα ράφια στα βιβλιοπωλεία, τις δημόσιες και ιδιωτικές βιβλιοθήκες, παιδικές και μη, τους πάγκους των εφημεριδοπωλών και των μικροπωλητών στα πανηγύρια. Τηλεοπτικές εκπομπές ζωντανεύουν άμεσα μύθους του, αλλά και έμμεσα, ακόμη και στις ειδήσεις, ξαναφέρνουν στην επικαιρότητα την ατμόσφαιρά τους, «σαν εκ του φυσικού», και γίνονται αντιληπτοί σαν περιπέτειες από τα παιδιά, τους γερόντους ή τους ανάπηρους, και γενικά όσους δεν έχουν άλλο τρόπο να τους αναβιώσουν. Έτσι, με την τεχνολογική πρόοδο επιστρέφει ένα μέρος από τα χρωστούμενα που δημιούργησε λόγω της οικολογικής καταστροφής που επέφερε. Τα παιδιά αναπτύσσουν ευρύτερο φάσμα γνώσεων για τη φύση, τα ζώα και τα φυτά, τη συνύπαρξή και την αλληλεπίδρασή τους μέσα στο φυσικό περιβάλλον, τη ζωή στην ύπαιθρο. Η επαφή με τη μυθική σημασία της φύσης και των συμβόλων της δίνει πρόσθετη συναισθηματική αξία στις σχέσεις των ανθρώπων στην προσωπική και την  κοινωνική τους ζωή, συνεισφέροντας στην εξέλιξη του πολιτισμού, του τρόπου ζωής και εργασίας μας, μα και στη διαφύλαξη της ίδιας της φύσης τελικά. Γι’ αυτό οι μύθοι του Αισώπου θα παραμένουν καίριας σημασίας, καθώς αποτελούν έναν κεντρικό δεσμό του ανθρώπου με τη φύση. Θα συνεχίσουν να υπάρχουν και να παράγουν το οξυγόνο που χρειάζεται η βαθιά ριζωμένη στο DNA μας παράδοση.

Ευχή μας είναι η διαρκής καλλιέργειά της, η βίωσή της και η αναγέννησή της στο διηνεκές.

*Ψυχίατρος – συγγραφέας

The post Οι μύθοι του Αισώπου στο σήμερα appeared first on antinews.gr.