Πέντε σημεία προσοχής για την σημερινή σύνοδο κορυφής

18:05 23/9/2015 - Πηγή: Antinews

Οι ηγέτες της ΕΕ προσπαθούν εδώ και μήνες να δείξουν αποφασιστική δράση στην αντιμετώπιση μιας μεταναστευτική κρίσης, που ακόμα και οι πιο ένθερμοι ευρωπαϊστές λένε ότι απειλεί την ίδια την ύπαρξη της Ένωσης. Έχουν ακόμη μία προσπάθεια να επιδείξουν ενότητα σε μια έκτακτη σύνοδο κορυφής για το θέμα. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι η «έκτακτη, άτυπη» συνάντηση θα παράγει οτιδήποτε άλλο εκτός από τα συνηθισμένα. Αν μη τι άλλο, τα τελευταία χρόνια οι σύνοδοι κορυφής της ΕΕ ήταν περισσότερα για να αναμοχλεύουν τα προβλήματα και όχι για να τα λύνουν.

Ιδού, όμως, πέντε σημεία στα οποία αξίζει να δώσουμε προσοχή:

Και τώρα τι;

Οι κυβερνήσεις της ΕΕ χρησιμοποίησαν μία «πυρηνική επιλογή» που θα ήθελαν να αποφύγουν, προωθώντας το σχέδιο μετεγκατάστασης των προσφύγων σε μια συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών την Τρίτη. Με τον τρόπο αυτό, ποδοπάτησαν τις ευχές - ορισμένοι υποστηρίζουν και την κυριαρχία - πολλών χωρών που ήταν ενάντια στο σχέδιο.

Η πρόκληση τώρα είναι να ηρεμήσουν τους θυμωμένος πολιτικούς ηγέτες και να πείσουν όλους να υποστηρίξουν το σχέδιο. Μόνο τότε οι συμμετέχοντες θα είναι σε θέση να περάσουν στο κύριο θέμα της ημερήσιας διάταξης τους για την συνάντηση - να αντιμετωπίσουν τις ρίζες του προβλήματος της μετανάστευσης και να δείξουν ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει το ζήτημα αποτελεσματικά.

Αξιωματούχοι της ΕΕ αναφέρουν ότι η σύνοδος κορυφής στοχεύει σε μια συμφωνία για την ενίσχυση της προστασίας των συνόρων της ΕΕ - ένα δωράκι για τις χώρες που ψήφισαν κατά την Τρίτη- και για να συνεργαστούν στενότερα με την Τουρκία ώστε να βεβαιωθούν ότι έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες στους καταυλισμούς προσφύγων εκεί, έτσι ώστε να μην θέλουν να περάσουν στην Ευρώπη.

Το παιχνίδι των αριθμών των τελευταίων μηνών – «Πώς θα φτάσουμε στους 40.000 πρόσφυγες; Πώς θα φτάσουμε στους 120.000; Ποιος θα πάρει τους 54.000 αν κανείς δεν θέλει;» - έχει «ανάψει». Όπως το έθεσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στο διάγγελμά του νωρίτερα αυτό το μήνα, η πρόκληση τώρα είναι να ξαναβάλουν το «Ένωση» δίπλα στο «Ευρωπαϊκή».

Υποσχέσεις προς Ανατολάς

Διαπιστώνοντας ότι η αλληλεγγύη θα είναι δύσκολη μετά την Τρίτη… Ενώ διπλωμάτες τόνισαν ότι η συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών ήταν «πολιτισμένη», το αποτέλεσμα αντικαθιστά ουσιαστικά τις επιθυμίες των διαφόρων χωρών αλλά και τους αναγκάζει να καλωσορίσουν τους αιτούντες άσυλο. Η άμεση αντίδραση τουλάχιστον ενός ηγέτη ήταν η αμφισβήτηση - ακόμη και αν το δίκαιο της ΕΕ απαιτεί συμμόρφωση. «Όσο είμαι πρωθυπουργός, υποχρεωτικές ποσοστώσεις δεν θα υλοποιηθούν στο έδαφος της Σλοβακίας» δήλωσε ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίκο στην επιτροπή Ευρωπαϊκών υποθέσεων του κοινοβουλίου του την Τρίτη.

Σίγουρο είναι επίσης ότι θα συζητηθούν οι δράσεις της Ουγγαρίας για την αντιμετώπιση της εισροής προσφύγων - από την οικοδόμηση τειχών κατά μήκος των συνόρων της ως τη χρήση κανονιών νερού και δακρυγόνων στο πλήθος των μεταναστών που προσπαθούν να εισέλθουν στην ΕΕ.

Πολλοί ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν επικρίνει τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν για τη χρήση βίας κατά των αιτούντων άσυλο. Μερικοί ζητούν ακόμα και να επικαλεστεί η ΕΕ το «άρθρο 7» της Συνθήκης της ΕΕ, η οποία επιβάλλει κυρώσεις κατά των χωρών που αποτυγχάνουν να επιδείξουν «σεβασμό και την προώθηση των αξιών στις οποίες βασίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση». Αυτό είναι μία ακόμη «πυρηνική επιλογή». Η τελευταία φορά που η ΕΕ προσπάθησε να απομονώσει ένα από τα κράτη-μέλη της, την Αυστρία, υπό τον ακροδεξιό ηγέτη της Γκέοργκ Χάιντερ το 2000, η προσπάθεια θεωρήθηκε πολιτικά αντιπαραγωγική.

Στη σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες είναι πιο πιθανό να ασκήσουν πολιτική πίεση στον Ορμπάν πριν επιβάλουν κάποιες τυπικές κυρώσεις. «Το κλείσιμο των συνόρων δεν αποτελεί λύση» δήλωσε ο Γιούνκερ την Τρίτη, αφήνοντας υπονοούμενα στις δράσεις του Ορμπαν. «Αν έχεις επιζήσει από βομβιστική επίθεση και μια φουσκωτή βάρκα στη Μεσόγειο, ένας φράχτης δεν θα σε σταματήσει».

Μια άλλη παρενέργεια αυτή την εβδομάδα ήταν η διάσπαση των χωρών της ομάδας του Βίσεργκραντ, της Κεντρικής Ευρώπης: Πολωνία, Ουγγαρία, Δημοκρατία της Τσεχίας και Σλοβακία. Το κουαρτέτο είχε διατηρήσει μια σταθερή γραμμή ενάντια στις υποχρεωτικές ποσοστώσεις για τους πρόσφυγες, αλλά από την Δευτέρα το βράδυ τη θέση της Πολωνίας είχε γίνει πιο ήπια (υπό την πίεση της Γερμανίας και της Γαλλίας) και την Τρίτη ψήφισε υπέρ του σχεδίου.

Η ψηφοφορία δεν ήταν απαραίτητη για την έγκριση, αλλά η συμβολική της αξία ήταν υψηλή.

Η βρετανική σκοπιά

Το θέμα του Brexit θα συζητηθεί επίσης - ακόμη και αν το Ηνωμένο Βασίλειο έχει πετύχει την εξαίρεση και δεν θα συμμετέχει στο σχέδιο μετεγκατάστασης προσφύγων. Γενικότερα, το θέμα της μετανάστευσης αφορά την ουσία των επιχειρημάτων του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον σχετικά με την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις της ΕΕ πριν από το προγραμματισμένο δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με το αν θα παραμείνει στην Ένωση. Έχει δηλώσει ότι οι κανόνες της ΕΕ για την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – και τις θέσεις εργασίας - πρέπει να επανεξεταστούν.

Το θέμα είναι επίσης φλέγον στη Βρετανία, καθώς οι εφημερίδες επικεντρώνονται στους μετανάστες που έχουν μαζευτεί στο Καλαί προσπαθώντας απεγνωσμένα να διασχίσουν τη Μάγχη. Ο Κάμερον έχει ήδη συνομιλήσει με ηγέτες της ΕΕ για το θέμα του Brexit και τον τελευταίο καιρό έχει στείλει απεσταλμένους στις Βρυξέλλες για να βολιδοσκοπήσει τους τομείς όπου υπάρχει περιθώριο ελιγμών για τη μεταρρύθμιση. Έχει επίσης προγραμματιστεί μια συνάντηση με τον Τουσκ για την Πέμπτη το πρωί - ίσως μια καλή ευκαιρία για να μαζέψει τα κομμάτια από το προηγούμενο βράδυ.

Ποια Μέρκελ θα εμφανιστεί;

Η ασυνήθιστη αμφιταλάντευση της Άνγκελα Μέρκελ τις τελευταίες εβδομάδες για το θέμα της μετανάστευσης – που ανακοίνωσε πρώτα ότι η Γερμανία θα καλωσόριζε τεράστιο αριθμό από τους αιτούντες άσυλο και στη συνέχεια αποφάσισε να κλείσει τα σύνορα - θέτει το ερώτημα ποια εκδοχή της Γερμανίδας καγκελάριου θα κάνει την εμφάνισή της.

Μαζί με τον Γάλλο Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, η Μέρκελ επεδίωξε να δείξει ισχυρή ηγεσία, και να ασκήσει πίεση σε άλλα κράτη-μέλη να δράσουν. Η ίδια η σύνοδος κορυφής είναι κάτι που η ίδια αποφάσισε να πραγματοποιήσει, αφού τηλεφώνησε στον Τουσκ την περασμένη εβδομάδα και λίγο-πολύ του είπε να τη συγκαλέσει. Αλλά η Μέρκελ μπορεί να πληρώσει ένα τίμημα στο εσωτερικό για την προβολή της στο ζήτημα του πολιτικά ακανθώδους ζητήματος της μετανάστευσης, όπως δείχνει και μια νέα δημοσκόπηση στην οποία τα ποσοστά αποδοχής της είναι σε νέα χαμηλά για το έτος.

Η ώρα του Τουσκ ή του Γιούνκερ;

Νίκη της ομάδας Τουσκ ή Γιούνκερ; Αυτό είναι μία βασική διαχωριστική γραμμή στις Βρυξέλλες από τον Μάιο, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για πρώτη φορά παρουσίασε τις φιλόδοξες προτάσεις της για την αντιμετώπιση της κρίσης των προσφύγων. Οι αριθμοί που προκάλεσαν τόση αγωνία τότε - 40.000 μετανάστες να μοιραστούν μεταξύ όλων των κρατών-μελών της ΕΕ – φαίνονται πλέον σχεδόν γραφικοί, με χιλιάδες πρόσφυγες να καταφθάνουν στην Ευρώπη κάθε μέρα. Αλλά ο διαχωρισμός παραμένει για το πώς θα πρέπει να δράσουν οι χώρες και η απόφαση της ΕΕ την Τρίτη να προχωρήσει χωρίς συναίνεση σημαίνει ότι δεν υπάρχει γυρισμός.

Θα να είναι σε θέση ο Γιούνκερ να διεκδικήσει μια νίκη για να δράσει η ΕΕ, ακόμη και πέρα από τις αντιρρήσεις αρκετών χωρών; Ή θα είναι σε θέση ο Τουσκ να πει «εγώ σας τα είχα πει», εάν υπάρχει μια πλήρης κατάρρευση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, ως αποτέλεσμα της απόφασης για μετεγκατάσταση; Η τελευταία σύνοδος κορυφής για τη μετανάστευση κατέληξε μια σε μία ολονύχτια φωνασκία μεταξύ των χωρών που τάχθηκαν με το μέρος είτε του Γιούνκερ είτε του Τουσκ. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου αργότερα ήταν αξιοσημείωτη η παγερότητα και η ένταση μεταξύ των δύο ανδρών. Τα βλέμματα στα πρόσωπά τους αργά το βράδυ της Τετάρτης, όταν το τραπέζι του δείπνου θα έχει καθαριστεί και η σύνοδος κορυφής θα έχει τελειώσει, θα είναι η πρώτη ένδειξη για το αν η Ευρώπη έχει βρει την άπιαστη ενότητά της.

politico.eu

Διαβάστε περισσότερα