Πώς μπορεί να ξεκινήσει ένας πόλεμος από ένα σχολικό βιβλίο

13:32 22/3/2014 - Πηγή: Antinews

Όταν οι πολιτικοί ηγέτες μπαίνουν στη διαδικασία να ξαναγράψουν το παρελθόν, τότε πρέπει να φοβόμαστε για το μέλλον. Στη Ρωσία, την Ουγγαρία, την Ιαπωνία και την Κίνα, πολιτικά υποκινούμενες προσπάθειες να ξαναγραφτούν τα σχολικά βιβλία ιστορίας αποτελούν ενδείξεις ανόδου του εθνικισμού. Τον Ιανουάριο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν προέδρευσε σε μία συνάντηση, όπου βασικό θέμα ήταν η δημιουργία

νέου βιβλίου ιστορίας για το σχολικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ο Ρώσος πρόεδρος διαμαρτυρήθηκε, χαρακτηρίζοντας πολλά σχολικά βιβλία «ιδεολογικά σκουπίδια» που «δυσφημούν το ρόλο του σοβιετικού λαού στη μάχη εναντίον του φασισμού». Δεν θεωρεί ότι οι χώρες της ανατολικής Ευρώπης καταλήφθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση το 1945. Προτιμά την εκδοχή της ιστορίας σύμφωνα με την οποία η ΕΣΣΔ έσωσε αυτά τα έθνη από τον φασισμό.

Η πολιτική σημασία αυτής της ιστορικής διαμάχης έγινε σαφής στην κρίση για την Ουκρανία. Η Μόσχα προσπαθεί σταθερά να χαρακτηριστεί «φασιστική» η νέα κυβέρνηση της Ουκρανίας, υποστηρίζοντας ότι οι ηγέτες της είναι ιδεολογικοί κληρονόμοι των Ουκρανών που πάλεψαν με τους Ναζί εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης του Στάλιν. Αυτή η εκδοχή των γεγονότων προωθείται ενεργά από τα ρωσικά ΜΜΕ. Κατά ειρωνεία, η Ρωσία του Πούτιν απολαμβάνει καλές σχέσεις με την Ουγγαρία – τη μόνη κυβέρνηση του πρώην σοβιετικού μπλοκ που θα μπορούσε να κατηγορηθεί ότι υιοθέτησε μία επικίνδυνα διφορούμενη στάση ως προς την ιστορία της άκρας δεξιάς. Η συντηρητική κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπάν, φαίνεται να ενθαρρύνει την αποκατάσταση τους Μίκλος Χόρτι, του απολυταρχικού και αντισημίτη ηγέτη της χώρας στα χρόνια του μεσοπολέμου. Στην χώρα παρουσιάστηκαν διάφορα αγάλματα του Χόρτι, όπως και μία πλάκα στη Βουδαπέστη. Διεξάγονται επίσης προσπάθειες να ξαναγραφτούν τα σχολικά βιβλία της ιστορίας, προσδίδοντάς του ένα πιο «πατριωτικό» ύφος.

Όπως συμβαίνει και με την περίπτωση της Ρωσίας, έτσι και τα γειτονικά κράτη της Ουγγαρίας δικαίως ανησυχούν με αυτό το ξέσπασμα αναθεώρησης της ιστορίας. Ένας από τους λόγους για τους οποίους αρκετοί από τους δεξιούς της Ουγγαρίας βλέπουν τώρα θετικά τον Χόρτι είναι επειδή πίστευε στο όραμα μιας «Μεγάλης Ουγγαρίας» που θα μπορούσε μία ημέρα να διεκδικήσει τα εδάφη που η χώρα έχασε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι εθνικιστές της Ουγγαρίας επιμένουν σε αυτό τον στόχο.

Οι εθνικιστικές προσπάθειες για να ξαναγραφτούν τα σχολικά βιβλία ιστορίας αποτελούν πηγή ανησυχίας και στην Ασία. Ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Σίνζο Άμπε, πρότεινε τα σχολικά βιβλία να υιοθετήσουν μία πιο «μαζοχιστική» θεώρηση της ιαπωνικής ιστορίας. Η πρότασή του εξόργισε την Κίνα και τη Νότιο Κορέα, που ήδη διαμαρτύρονταν επειδή τα ιαπωνικά βιβλία υποβαθμίζουν ιστορικά εγκλήματα όπως τη Σφαγή της Ναντσίνγκ του 1937 ή τις «σκλάβες του σεξ», γνωστές και ως «γυναίκες αναψυχής», που είχε ο αυτοκρατορικός στρατός της Ιαπωνίας.

Και το Πεκίνο δεν είναι αθώο σε ότι αφορά την κατάχρηση της ιστορίας για εθνικιστικούς σκοπούς. Ο πρόεδρος Σι Τζιπίνγκ αποκάλυψε τα σχέδιά του για «μεγάλη ανανέωση του κινεζικού έθνους» σε μία ομιλία που έδωσε πρόσφατα στο ανακαινισμένο Μουσείο Εθνικής Ιστορίας στο Πεκίνο. Το Μουσείο έχει αφιερώσει τεράστια έκταση στην ιαπωνική εισβολή στην Κίνα κατά τη δεκαετία του 1930, όπως και στα εγκλήματα από Βρετανούς, Γάλλους και άλλους ξένους ιμπεριαλιστές που «κατέβηκαν στην Κίνα σαν ένα σμήνος μέλισσες». Το εθνικό μουσείο όμως -όπως και τα βιβλία που διδάσκουν τα παιδιά στην Κίνα- δεν λέει λέξη για το πόσα εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν υπό την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος, είτε λόγω του λιμού που προκλήθηκε από το «μεγάλο άλμα προς τα εμπρός» του Μάο Τσε Τουνγκ, είτε από την Πολιτιστική Επανάσταση.

Το πορτρέτο του Μάο εξακολουθεί να υπάρχει στην πλατεία Τιενανμέν. Ενώ στη Ρωσία, όσες αναθεωρήσεις κι αν προκαλέσει ο Πούτιν, θα ήταν αδιανόητο να υπάρξει πορτρέτο του Στάλιν στην Κόκκινη Πλατεία. Ο στόχος όλων αυτών είναι σαφής: να καθοδηγηθεί η λαϊκή οργή στο εξωτερικό, στους γείτονες της Κίνας και όχι στο εσωτερικό, δηλαδή στην κινεζική κυβέρνηση.

Ακόμη και η Βρετανία έχει δεχθεί κριτική για την ιστορία που διδάσκει στα σχολεία της. Ο υπουργός Παιδείας Μάικλ Γκόουβ, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από διακεκριμένους ιστορικούς καθώς υποστήριξε ότι διδάσκεται στα παιδιά μία υπερβολικά αρνητική εκδοχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Γκόουβ υποστηρίζει ότι θα πρέπει να διδάσκεται πως ήταν μία δικαιολογημένη υπεράσπιση της ελευθερίας και όχι μία μάταιη αιματοχυσία. Αυτό υποδεικνύει ότι οι προσπάθειες πολιτικών ηγετών να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο διδάσκεται η ιστορία των εθνών τους -όπως ο Πούτιν και ο Άμπε- δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Υπάρχουν, όμως, σημαντικές και ευδιάκριτες διαφορές ανάμεσα σε μία γόνιμη και θεμιτή συζήτηση και στην πολιτική κατάχρηση του παρελθόντος.

Πρώτον, δεν πρέπει να επιτρέπεται στους πολιτικούς να αρνούνται ιστορικά γεγονότα. Ο Γκρόουβ μπορεί να υποστηρίζει ότι ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν απλώς μία σύγκρουση, αλλά δεν αρνείται - για παράδειγμα - ότι έγινε η Μάχη του Σομ. Αντιθέτως, ορισμένοι Ιάπωνες εθνικιστές, που βρίσκονται στο περιβάλλον του Άμπε, αρνούνται ότι έγινε η Σφαγή της Ναντσίνγκ. Η δεύτερη σημαντική διαφορά αφορά την ενθάρρυνση του διαλόγου και την απαγόρευση του διαλόγου. Είναι λυπηρό και δυσοίωνο το ότι ορισμένοι Ρώσοι εθνικιστές εξακολουθούν να προωθούν μία θετική άποψη για τον Στάλιν. Αυτή η εκδοχή του σταλινισμού, όμως, θα είναι πολύ πιο επικίνδυνη εάν γίνει η επίσημη εκδοχή της ιστορίας που δεν χωρά αμφισβήτηση και η οποία προωθείται στα σχολεία και τα ΜΜΕ.

Οι πολιτικοί, όπως και οι ακαδημαϊκοί ή οι απλοί πολίτες, είναι φυσικό να έχουν συχνά αντικρουόμενες απόψεις για την θεώρηση της ιστορίας. Όταν, όμως, γίνεται κατάχρηση της πολιτικής ισχύος για την επιβολή μίας επίσημης εκδοχής της ιστορίας στα σχολεία και τα ΜΜΕ τότε η εκπαίδευση μετατρέπεται σε πλύση εγκεφάλου. Όπως βλέπουμε σήμερα στη Ρωσία, είναι επικίνδυνο ο λαός να βρίσκεται στο έλεος της εθνικιστικής εκδοχής της ιστορίας.

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/d3f9eeb6-ab7e-11e3-aad9-00144feab7de.html#axzz2wbahqNnS

Διαβάστε περισσότερα