Πως βλέπουν οι Τούρκοι της εξελίξεις στο μέτωπο της Συρίας

17:45 18/9/2012 - Πηγή: Antinews

Απο τα «μηδενικά προβλήματα» στην «πρωτοπορία της αλλαγής» (άρθρο της Hurriyet )

Η σχέση της Τουρκίας με τη Συρία έχει υποστεί μια δραματική μεταμόρφωση κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Ενώ η Τουρκία επεδίωκε απεριόριστη συνεργασία με τη Συρία, πλέον υποστηρίζει ενεργά τις πολιτικές και στρατιωτικές δυνάμεις της αντιπολίτευσης που αγωνίζονται για την πτώση του καθεστώτος Μπάαθ. Προσπαθώντας να κατανοήσουν αυτόν τον μετασχηματισμό, οι αναλυτές εγείρουν το προκλητικό ερώτημα αν το φιλόδοξο σχέδιο «μηδενικών προβλημάτων με τους

γείτονές» της Άγκυρας έχει αποτύχει.

Για αρκετά χρόνια, η Τουρκία εργάστηκε για να σφυρηλατήσει σχέσεις φιλίας και να αποτελέσει αιχμή του δόρατος για μια ζώνη ειρήνης στη γεωπολιτική γειτονιά της. Για το σκοπό αυτό ανέλαβε επαναστατικές πρωτοβουλίες που περιλαμβάνουν προσπάθειες για την επίλυση των διμερών διαφορών, την δημιουργία συμβουλίων στρατηγικής συνεργασίας υψηλού επιπέδου, την κατάργηση των προϋποθέσεων για την visa καθώς και σχέδια για τη δημιουργία ζωνών ελεύθερου εμπορίου (free trade zones). Ταυτόχρονα περίπου με την έναρξη της Αραβικής Άνοιξης όμως, η Τουρκία περιήλθε ξαφνικά σε ένα ταραχώδες περιφερειακό περιβάλλον, το οποίο την έχει στρέψει όλο και περισσότερο εναντίον των γειτόνων της. Για τους επικριτές, η φιλόδοξη εξωτερική πολιτική της Άγκυρας έχει εξαφανιστεί, αν όχι και η ευκαιρία της για να καταστεί περιφερειακή υπερδύναμη.

Αυτό που παραβλέπεται είναι το πώς η περιφερειακή πολιτική της Τουρκίας εξακολουθεί να επηρεάζεται από το ίδιο δόγμα, γεγονός που υποδηλώνει συνέχεια στην προσέγγιση των Τούρκων ηγετών ως προς τη Μέση Ανατολή. Οι αναλύσεις που προαναγγέλλουν το θάνατο της περιφερειακής πολιτικής της Τουρκίας υπέθεσαν εσφαλμένα ότι η Ἀγκυρα εξακολουθεί να τηρεί μια πολιτική «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» τα τελευταία χρόνια. Στην πραγματικότητα, ακόμα και στον καιρό της ακμής του, το δόγμα των «μηδενικών προβλημάτων» δεν ήταν ακριβώς πολιτική, στρατηγική ή δόγμα. Ήταν απλώς μία αρχή μεταξύ άλλων πολλών αρχών που συλλογικά αποτελούν την περιφερειακή πολιτική της Άγκυρας.

Υπήρχε σίγουρα ένα κεντρικό δόγμα στην καρδιά της περιφερειακής πολιτικής της Τουρκίας, αλλά αυτό ήταν η πολιτική της «κεντρικής δὐναμης». Η «κεντρική χώρα» αναφέρεται σε έναν παράγοντα που είναι γεωγραφικά και γεω-πολιτισμικά στη διασταύρωση των διαφόρων περιφερειακών συστημάτων. Διαμορφώνοντας αυτήν την ιδέα από τα χρόνια του ως ακαδημαϊκός, ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου υποστήριζε ότι η μοναδική θέση της Τουρκίας της δίνει έναν ειδικό ρόλο «κεντρικής χώρας», και ως εκ τούτου η Τουρκία δεν μπορεί να αυτοκαθορισθεί με ένα αμυντικό τρόπο. Ακολούθως, ο Νταβούτογλου αναμένει να διαδραματίσει η Τουρκία ενεργό και «προληπτικό» ρόλο στη διαμόρφωση της «γειτονιάς» της, γιατί η ασφάλεια και η ευημερία της Τουρκίας στο σπίτι της απαιτεί την δημιουργία ειρηνικών και σταθερών συνθηκών στις περιοχές που την περιβάλλουν άμεσα (Σ.τ.Μ.: απόηχος ρήσης του Ατατούρκ, «ειρήνη στο σπίτι – ειρήνη στον κόσμο»).