Πόσο έτοιμη είναι η ΕΕ για την επόμενη τραπεζική κρίση;

08:46 21/12/2013 - Πηγή: Antinews

Η εύθραυστη Τραπεζική Ένωση της Ευρώπης καθιστά μάλλον ανέτοιμη την ΕΕ για την επόμενη κρίση, ενώ πολλοί κατηγορούν γι’ αυτό τη Γερμανία, σχολιάζει στο Spiegel ο Gregor Peter Schmitz από τις Βρυξέλλες.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε διαπραγματεύθηκε μια ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση που ταιριάζει απόλυτα με τις προτιμήσεις της χώρας του. Μοιάζει με νίκη,

αλλά θα μπορούσε να αποδειχθεί πολύ δαπανηρή, αν η Ευρώπη ή η Γερμανία αντιμετωπίσουν μια άλλη οικονομική κρίση. Οι δικηγόροι είναι συχνά αιχμηροί άνθρωποι, αλλά μερικές φορές ζουν επικίνδυνα – με μια τάση να πανηγυρίζουν τη νίκη τόσο πολύ, ώστε στο τέλος να ξεχνούν τι είναι πραγματικά σωστό.

Όταν ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, με νομικές σπουδές, ανακοίνωσε μια συμφωνία την Τετάρτη το βράδυ στις Βρυξέλλες, σχετικά με την μακρά διαπραγματευόμενη τραπεζική ένωση της ΕΕ, οι αναλυτές θα μπορούσαν να σκεφτούν ότι είναι ακριβώς αυτό το είδος δικηγόρου. Στα χαρτιά, ο Σόιμπλε και οι διαπραγματευτές του έχουν δίκιο σε πάρα πολλά σημεία. Πέτυχαν να διασφαλίσουν ότι το 2016, ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης θα τεθεί σε ισχύ παράλληλα με την τραπεζικής αρχή εποπτείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διάταξη αυτή θα σημαίνει ότι η αποτυχία των τραπεζών στο εσωτερικό της ζώνης του ευρώ θα μπορεί να ρευστοποιηθεί στο μέλλον, χωρίς να απαιτείται από τους Γερμανούς φορολογούμενους να καλύψουν τα τεράστια έξοδα του χρέους που δημιουργήθηκαν από ιταλικά ή ισπανικά ιδρύματα. Υποστήριξαν επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία ήθελε να γίνει η αρχή λήψης αποφάσεων σε περιπτώσεις εκκαθάρισης τραπεζών. Η Επιτροπή θα μπορεί πλέον να προβεί σε επίσημες αποφάσεις, αλλά μόνο σε στενή συνεργασία με τους υπουργούς των κρατών μελών.

Αλλά πηγαίνει ακόμη πιο πέρα. Οι διαπραγματευτές από το Βερολίνο έχουν δημιουργήσει επίσης μια διακυβερνητική συνθήκη, η οποία θα συζητηθεί στις αρχές του 2014, που πιστεύουν ότι θα προστατεύσει τη Γερμανία από τυχόν προκλήσεις στο Συνταγματικό Δικαστήριό της, οι οποίες ενδέχεται να προκύψουν από την τραπεζική ένωση. Ίδρυσαν επίσης μια πολύ αυστηρή «υπαιτιότητα αλληλοεπικάλυψης» που θα απαιτήσει από τους μετόχους των τραπεζών, τους κάτοχους ομολόγων και τους καταθέτες με ενεργητικό άνω των 100.000 ευρώ να καλύψουν το κόστος της εκκαθάρισης μιας τράπεζας πριν από κάθε άλλη ενίσχυση. Οι τράπεζες υποχρεούνται επίσης να πληρώσουν περίπου 55 δις ευρώ σε ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης για τα επόμενα 10 χρόνια. Μέχρι να συμπληρωθεί το ταμείο, εκτός από τις εθνικές εγγυήσεις, το μόνιμο ταμείο διάσωσης του ευρώ, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, θα είναι επίσης διαθέσιμο για βοήθεια. Ωστόσο, όλα τα ταμεία θα πρέπει να δανειστούν από μια εθνική κυβέρνηση για λογαριασμό των τραπεζών και αυτή η χώρα θα είναι επίσης υπεύθυνη για το δάνειο. Η διάταξη αυτή αναμένεται να ισχύσει τουλάχιστον μέχρι το 2026.
Η κυβέρνηση στο Βερολίνο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη του να χρησιμοποιηθεί ο ESM, με τα δισεκατομμύρια χρηματοδότησης, για την ανακεφαλαιοποίηση υπερχρεωμένων ευρωπαϊκών τραπεζών. Ο Σόιμπλε υποστήριζε μόνος του αυτή τη θέση κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, εντελώς απομονωμένος από τους άλλους 16 υπουργούς Οικονομικών των χωρών της ευρωζώνης. Πληροφορίες εκ των έσω αναφέρουν ότι ήταν «εξαιρετικά ασυνήθιστο διότι συνήθως τουλάχιστον μερικές χώρες συμμερίζονται τη θέση της Γερμανίας».

Νίκη για ποιον;

Το να έχει καταφέρει όλα αυτά είναι μια τεράστια νίκη για τον υπουργό οικονομικών, ιδίως δεδομένου ότι ήταν σε θέση να το πράξει ενώ ταυτόχρονα υπερασπιζόταν τη δουλειά του στο Βερολίνο, κατά τις συνομιλίες συνασπισμού για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης υπό την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Αλλά είναι αυτή πραγματικά η σωστή συμφωνία για τη Γερμανία και την Ευρώπη; Ο ίδιος ο Σόιμπλε είπε ότι ο συμβιβασμός θα σήμαινε μια ένωση κατασκευασμένη από ξύλο και όχι από το ατσάλι, διότι δεν θα πρέπει να συνοδεύεται από καμία αλλαγή της Συνθήκης. Σκέφτηκε όμως καθόλου πόσο εύθραυστες είναι αρκετές πτυχές της συμφωνίας;
Κατ’ αρχήν, είναι περίπλοκη. Εάν μια τράπεζα έχει πραγματικό πρόβλημα, μια επιτροπή που αποτελείται από τις εθνικές αρχές τραπεζικής εποπτείας και τους εκπροσώπους της ΕΕ θα αποφασίσει για την εκκαθάρισή της. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει την εξουσία να ασκήσει βέτο στην απόφαση. Εάν αυτό συμβεί, τότε οι εθνικοί υπουργοί Οικονομικών θα έχουν τον τελευταίο λόγο. Ακούγεται πολύπλοκο; Είναι. Οι Financial Times εκτιμούν ότι «συνολικά, η διαδικασία θα μπορούσε να περιλαμβάνει εννέα επιτροπές και μέχρι 143 ψήφους». Αυτά είναι πολλά για να διαχειριστούν μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο, που θα μπορούσε να είναι το μόνο διαθέσιμο για να αποφασίσουν σχετικά με την εκκαθάριση μιας τράπεζας.

Από την άλλη πλευρά, είναι υποχρηματοδοτούμενο. Μέχρι το 2026, το νέο ταμείο εξυγίανσης των τραπεζών αναμένεται να γεμίσει με συνολικά 55 δις ευρώ. Αλλά κατά τη διάρκεια μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης, το ποσό αυτό θα εξαντληθεί γρήγορα. Η διάσωση μίας μόνο ιρλανδικής τράπεζας πριν από αρκετά χρόνια απαίτησε το μισό αυτού του ποσού. Μια ρύθμιση που δεν διαθέτει επαρκή χρηματοδότηση δεν μπορεί να είναι αξιόπιστη στις αγορές, προειδοποίησε την Τετάρτη αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Βίτορ Κονστάνσιο.
Ούτε προχωρά τόσο όσο υποδηλώνει το όνομά της. Μεγάλο μέρος της τραπεζικής ένωσης θα παραμείνει εθνικό. Εκτός από τα προβλήματα «κληρονομιάς» στις τράπεζες που εξακολουθούν να υφίστανται και σήμερα, η διάσωση με τυχόν νέες επιβαρύνσεις θα παραμείνει επίσης σε μεγάλο βαθμό στην αρμοδιότητα των εθνικών κυβερνήσεων. Πράγματι, η τραπεζική ένωση θα παραμείνει αρχικά μια εγχώρια υπόθεση, καθιστώντας τη χρήση της λέξης «ένωση» λίγο ειρωνική αρχικά.

Φυσικά υπάρχει χώρος για βελτιώσεις – στο συντονισμό για την εξυγίανση των τραπεζών και τη χρηματοδότηση, για παράδειγμα. Αν οι βελτιώσεις αυτές δεν γίνουν, όμως, το τείχος προστασίας που χτίστηκε για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρώπης και για το οποίο το Βερολίνο είναι τόσο περήφανο, μπορεί να μην είναι αρκετά ισχυρό. Ποιος θα παρέμβει για να καλύψει τα έξοδα αν η Ευρώπη απειληθεί σε πέντε χρόνια από μια άλλη μεγάλη τραπεζική κρίση που θα επεκταθεί πέρα από τα μέσα των εθνικών κυβερνήσεων; Θα χρειαστούν περισσότερα από πέντε χρόνια για να δημιουργηθεί πραγματική κοινή ευρωπαϊκή ευθύνη. Η ΕΕ πρέπει να εξοπλιστεί για την «επόμενη μέρα» γράφει ο Economist. Αν δεν επιτύχει αυτόν τον στόχο, ο θρίαμβος του Σόιμπλε θα μπορούσε να αποδειχθεί δαπανηρός, γιατί τι θα μπορούσε να είναι ακόμα πιο ακριβό από μια κρίση χωρίς μια τραπεζική ένωση; Η απάντηση είναι απλή: η κρίση που προηγήθηκε από μια κακώς κατασκευασμένη τραπεζική ένωση η οποία υποσχέθηκε την ψευδαίσθηση της ασφάλειας.

http://www.spiegel.de/international/business/weak-eu-banking-union-could-have-dangerous-side-effects-a-940065.html