Σε κλοιό λιτότητας όλη η ευρωζώνη

07:00 5/1/2013 - Πηγή: Antinews

Η νέα δημοσιονομική συνθήκη που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου θέτει όλες τις χώρες της ευρωζώνης σε καθεστώς ασφυκτικής δημοσιονομικής εποπτείας, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας θα είναι η επιβολή αυστηρών κυρώσεων. Μάλιστα, οι κυρώσεις πέρα από το χρηματικό πρόστιμο επεκτείνονται και στην αναστολή των χρηματοδοτήσεων από τα διαρθωτικά ταμεία της Ε.Ε.

Η γερμανικής επινόησης νέα συνθήκη δεν θα μπορούσε να τεθεί ούτε ως ιδέα προς συζήτηση πριν από 2-3 χρόνια, αφού είναι προφανές ότι οδηγεί σε σημαντική εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας στην άσκηση οικονομικής πολιτικής, όχι μόνο στο δημοσιονομικό τομέα, αλλα και στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ούτε καν σε εκδόσεις ομολόγων δεν θα μπορούν να προχωρούν τα κράτη-μέλη χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Κομισιόν.

Οι επιπτώσεις δεν θα γίνουν αντιληπτές από τους Ελληνες και τις άλλες μνημονιακές χώρες, δεδομένου ότι ήδη βρίσκονται σε καθεστώς ασφυκτικής εποπτείας. Ωστόσο, θα γίνουν αντιληπτές από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, δηλαδή των χωρών εκείνων που μέχρι σήμερα δεν είχαν αισθανθεί τέτοιου είδους εποπτεία.

Η συνθήκη για τη «Σταθερότητα, το Συντονισμό και τη Διακυβέρνηση», όπως ονομάζεται έχει κυρωθεί μέχρι σήμερα από 12 χώρες της ευρωζώνης, ενώ για συμβολικούς λόγους η Ελλάδα ήταν η πρώτη που την επικύρωσε την άνοιξη. Θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες τους επόμενες μήνες, γιατί η κύρωση από τουλάχιστον 12 χώρες αποτελούσε την προυπόθεση για να τεθεί σε ισχύ. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να έχει ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο όλων των χωρών-μελών το αργότερο την 1η Ιανουαρίου 2014.

Τη συνθήκη που είναι ανοικτή και στα κράτη-μέλη της Ε.Ε., που δεν μετέχουν στο ευρώ, έχουν αποδεχθεί και είναι μέρη της συνολικά 25 χώρες, ενώ δεν συμμετέχουν με δική τους επιλογή η Μεγάλη Βρετανία και η Τσεχία. Ωστόσο, για τις χώρες που δεν είναι μέλη της ευρωζώνης η συνθήκη θα είναι λιγότερο αυστηρή, αφού δεν θα περιλαμβάνει την επιβολή χρηματικών κυρώσεων.

O κεντρικός πυλώνας της νέας δημοσιονομικής συνθήκης είναι ο ονομαζόμενος «χρυσός κανόνας», ο οποίος θα ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο των κρατών-μελών. Το μέτρο αυτό επιβάλλει την υλοποίηση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, οι οποίοι στη συγκεκριμένη περίπτωση σημαίνει ότι το διαρθρωτικό έλλειμμα μιας χώρας δεν θα πρέπει να ξεπερνάει το 0,5% του ΑΕΠ. Οι χώρες με δημόσιο χρέος κάτω του 60% του ΑΕΠ θα μπορούν να εμφανίζουν ανώτατο αποδεκτό έλλειμμα της τάξης μέχρι 1% του ΑΕΠ.

Προσωρινές αποκλίσεις θα γίνονται δεκτές χωρίς επιβολή κυρώσεων, μόνο εφόσον συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις. Εξαιρετική περίσταση θεωρείται ένα ασυνήθιστο γεγονός το οποίο ξεφεύγει του ελέγχου του ενδιαφερόμενου συμβαλλόμενου μέρους και το οποίο έχει σημαντική επίπτωση στη δημοσιονομική κατάσταση της γενικής κυβέρνησης.

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις απόκλισης από τα παραπάνω όρια θα ενεργοποιείται ένας αυτόματος μηχανισμός διόρθωσης, o οποίος θα υποχρεώνει το κράτος-μέλος να συμμορφώνεται κατά τη διάρκεια μιας καθορισμένης χρονικής περιόδου.

Ειδικότερα, η χώρα που εμφανίζει απόκλιση θα υποβάλει στην Κομισιόν πρόγραμμα, στο οποίο θα περιγράφονται λεπτομερώς οι απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να εξασφαλιστεί η διατηρήσιμη διόρθωση των υπερβολικών ελλειμμάτων. Η εφαρμογή του προγράμματος, καθώς και τα σχετικά ετήσια δημοσιονομικά σχέδια, θα παρακολουθούνται από την Επιτροπή και το Συμβούλιο, με βάση τους ισχύοντες κανόνες του αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

Το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης προβλέπει ότι από τις χώρες που τίθενται σε διαδικασία στενής δημοσιονομικής εποπτείας για υπερβολικό έλλειμμα ή χρέος θα ζητείται έντοκη κατάθεση ίση με 0,1% του εθνικού ΑΕΠ. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την αρχική σύσταση για διορθωτικά μέτρα, η κατάθεση θα γίνεται άτοκη και στη συνέχεια θα μετατρέπεται σε πρόστιμο. Το πρόστιμο θα αυξάνεται σε περίπτωση επανειλημμένης μη τήρησης των συστάσεων.

Τα κράτη-μέλη με χρέος που υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ θα πρέπει να μειώσουν το ποσό κατά το οποίο το χρέος τους υπερβαίνει το όριο κατά τουλάχιστον 1/20ό ετησίως για τρία χρόνια. Εάν δεν το πράξουν, θα τίθενται σε Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος (ΔΥΕ). Πάντως, η νέα νομοθεσία προβλέπει τη χορήγηση τριετούς περιόδου χάριτος πριν από την ενεργοποίηση της διαδικασίας περί υπερβολικού χρέους.

Αναστολή όλων των χρηματοδοτήσεων για τους παραβάτες

Το νέο στοιχείο της Συνθήκης είναι ότι οι κανόνες που ορίζουν τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (άρθρο 126 της Συνθήκης) θα ενισχυθούν. Μόλις η Επιτροπή διαπιστώσει ότι ένα κράτος-μέλος έχει παραβιάσει το ανώτατο όριο του 3%, θα ακολουθούν αυτομάτως κυρώσεις, εκτός αν το Συμβούλιο (ύστερα από ψηφοφορία των κρατών-μελών της ζώνης του ευρώ) αποφασίσει διαφορετικά με ειδική πλειοψηφία.

Ταυτόχρονα με πρόταση της Κομισιον θα αναστέλονται όλες οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ε.Ε. μέχρι να υπάρξει συμμόρφωση. Μέχρι τώρα η αναστολή αφορούσε μόνο τα κονδύλια του Ταμείου Συνοχής, που αποτελούσε ένα σχετικά μικρό μέρος των συνολικών χρηματοδοτήσεων που εισπράτει μια χώρα από την Ε.Ε.

Οι χώρες που έχουν υπογράψει τη νέα συνθήκη θα αναφέρουν δημόσια τα σχέδιά τους για έκδοση χρέους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Συμβούλιο. Επιπλέον, θα συζητούν και, αν χρειάζεται, θα συντονίζουν μεταξύ τους και με τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. εκ των προτέρων όλες τις μεγάλες οικονομικές μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζουν να αναλάβουν.

Οι ηγέτες της ευρωζώνης θα συνεδριάζουν, όπως αναφέρει η συνθήκη, τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο, ενώ στις συναντήσεις αυτές μπορούν να προσκαλούνται οι πρόεδροι της Ευρωβουλής και της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας. Οι ηγέτες της ευρωζώνης θα συνεδριάζουν επίσης από κοινού τουλάχιστον μια φορά το χρόνο με τους ομολόγους τους των χωρών που δεν μετέχουν στο ευρώ, αλλα έχουν κυρώσει τη συνθήκη.

Η νέα συνθήκη αναβαθμίζει σημαντικά το ρόλο της Ευρωβουλής και των εθνικών κοινοβουλίων των συμμετεχουσών χωρών, μέσω της σύστασης ενός σώματος που θα αποτελείται από εκπροσώπους των δύο πλευρών, το οποίο θα έχει ενεργό συμμετοχή στα τεκταινόμενα, ενώ θα ενημερώνεται διεξοδικά από τα θεσμικά όργανα.

Κοινό πλαίσιο και για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις

Νέο στοιχείο της στενής δημοσιονομικής διακυβέρνησης είναι η ένταξη στο κοινό πλαίσιο και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η σχετική απόφαση έχει ήδη ληφθεί, απλώς τώρα θα αποτελέσει μέρος του συνολικού πακέτου. Η Κομισιον θα υιοθετεί σε ετήσια βάση συστάσεις για όλες τις χώρες και όταν διαπιστώνει πρόβλημα θα ενεργοποιεί τη λεγόμενη διαδικασία υπερβολικών ανισορροπιών. Θα ζητείται από το ενδιαφερόμενο κράτος να θεσπίζει σχέδιο διορθωτικών μέτρων με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, ενώ σε περίπτωση που δεν συμμοφώνεται θα καλείται να καταβάλει πρόστιμο ίσο με το 0,1% του ΑΕΠ, όπως δηλαδή θα γίνεται και για τις περιπτώσεις υπερβολικού ελλείμματος και χρέους.

Οι δείκτες που θα εξετάζει η Κομισιόν θα αφορούν τις εξελίξεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές και περιουσιακών στοιχείων, περιλαμβανομένης και της στέγασης, τη ροή των πιστώσεων του ιδιωτικού τομέα, την εξέλιξη της ανεργίας, τις επενδύσεις, τα μερίδια αγοράς των εξαγωγών, τις εξελίξεις των τιμών, την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα.

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΥΠΟ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ