Θεολογική Σχολή Χάλκης: Η επαναλειτουργία της είναι ζήτημα θρησκευτικής ελευθερίας και ελευθερίας εκπαίδευσης του κλήρου στην Τουρκία

19:49 23/9/2021 - Πηγή: Antinews

«Πρέπει να ανοίξει η Σχολή; Νομίζω πως αποτελεί ζήτημα του Πατριαρχείου. Εάν επιθυμεί να την ανοίξει, πρέπει να την ανοίξει. Είναι ένα θέμα που κανείς πρέπει να το δει στο πλαίσιο της θρησκευτικής ελευθερίας και της ελευθερίας εκπαίδευσης του κλήρου».

Αυτό δηλώνει ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Πολιτικών Επιστημών του Τεχνικού Πανεπιστημίου, Yıldız, Ελσίν Μασάρ (Elçin Macar), στην εφημερίδα, Independent Türkçe, η οποία σημειώνει ότι η Θεολογική Σχολή της Χάλκης «ένα από τα θύματα του Κυπριακού», όπως την χαρακτηρίζει,

«παραμένει κλειστή από το 1971 με απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, και δεν μπορεί επί πενήντα χρόνια να παράσχει εκπαίδευση».

Κινητικότητα

Να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια, με αφορμή και τις κινήσεις Ερντογάν για μετατροπή της Αγίας Σοφίας, από μουσεία σε τζαμί, κάτι που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις διεθνώς, στον δημόσιο διάλογο, στην Τουρκία, έχει επανέλθει η επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης.

Προς αυτή την κατεύθυνση εκδηλώνονται και σημαντικές πιέσεις του διεθνούς παράγοντα, ενώ επανειλημμένως έχει θέσει το ζήτημα η Ουάσιγκτον. Ταυτόχρονα, δεν είναι λίγοι τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ, που με αφορμή την Θεολογική Σχολή, κατηγορούν την κυβέρνηση Ερντογάν για καταπάτηση των θρησκευτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Εσχάτως, και ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής, Ελπιδοφόρος, η παρουσία του οποίου στα εγκαίνια του «τουρκικού σπιτιού», στη Νέα Υόρκη, παρόντος και του κατοχικού ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, συγκέντρωσε έντονες επικρίσεις, ιδιαίτερα στα social media, έθεσε και πάλι το ζήτημα της επαναλειτουργίας της Σχολής. Να σημειωθεί πως ο τουρκικός Τύπος συχνά εμφανίζει τον Ελπιδοφόρο ως τον διάδοχο του Οικουμενικού Πατριάρχη, Βαρθολομαίου.

Το πρόσχημα της «κοσμικότητας»

Ένα από τα «επιχειρήματα», που επικαλέστηκε η Άγκυρα για να βάλει λουκέτο στη Σχολή, ήταν αυτό της κοσμικότητας και του κοσμικού κράτους. Ωστόσο, ο Τούρκος καθηγητής το ανατρέπει.

«Υποστήριξαν -λέγει- την ιδέα πως η ύπαρξη της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης είναι ενάντια στην κοσμικότητα και για αυτό πρέπει να κλείσει. Θέλω να πω σε αυτούς που χρησιμοποιούν αυτό το επιχείρημα πως, παρότι την εποχή του Ατατούρκ υπήρχε μεγαλύτερη ευαισθησία στο θέμα της κοσμικότητας, ουδέποτε ένα τέτοιο ζήτημα ήρθε στην επικαιρότητα. Πενήντα χρόνια μετά την ίδρυση της Δημοκρατίας μήπως μπορεί να εξηγηθεί το κλείσιμο της Σχολής με την αιτιολογία της κοσμικότητας; Είναι δύσκολο να το κατανοήσει κανείς. Αυτοί που ήθελαν να κλείσουν τη Σχολή, ήθελαν να δημιουργήσουν ένα νομικό υπόβαθρο».

Τζαμί στην Αθήνα

Παρότι, όπως αναφέρει η εφημερίδα, το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, που είναι στο επίκεντρο της πολιτικής για πενήντα χρόνια, βρίσκεται συχνά στην επικαιρότητα όχι μόνο στην Τουρκία και στην Ελλάδα, αλλά και στις ΗΠΑ, και αποτελεί ένα θέμα στις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας και της ενταξιακής διαδικασίας της χώρας, η Τουρκία, όπως πάντοτε, παίζει το χαρτί που γνωρίζει καλύτερα: Την αρχή της αμοιβαιότητας.

Αναφερόμενος στις δηλώσεις Ερντογάν ότι, «εάν η Αθήνα ανοίξει τζαμί, τότε κι εμείς θα ανοίξουμε τη Σχολή», ο Ελσίν Μασάρ παρατηρεί: «Το τζαμί στην Αθήνα άνοιξε. Οπότε που είναι η αντίστοιχη Θεολογική Σχολή; Η νοοτροπία της αμοιβαιότητας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στο πως βλέπουμε τις μειονότητες. Την χρησιμοποιούμε ως πλεονέκτημα».

Οι Έλληνες πρωθυπουργοί

Ο Ελσίν Μασάρ σημειώνει ότι ανέκαθεν η Θεολογική Σχολή βρισκόταν και συνεχίζει να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής.

Η πρώτη πιο σημαντική επίσκεψη στη Σχολή της Χάλκης ήταν του Ελευθέριου Βενιζέλου στη δεκαετία του ’30.

Ο Ε. Μασάρ παρατηρεί πως «οι Έλληνες πρωθυπουργοί θέλουν πάντα να την επισκεφθούν. Το σημαντικό είναι να τα καταφέρουν», αφού «είναι η Τουρκία που πρέπει να δώσει άδεια. Αυτό έχει να κάνει τη συγκυρία. Όπως και στη δεκαετία του ’30, έτσι και στην εποχή του ΑΚΡ υπάρχουν περίοδοι εξομάλυνσης των σχέσεων».

Το Κυπριακό

Κατά την εφημερίδα, η Σχολή ήταν πάντα στο κέντρο του μειονοτικού ζητήματος. Υπήρξε ένα από τα θέματα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά κυρίως του Κυπριακού.

Η ύπαρξη της παρουσιάστηκε ως απειλή. Υποδείχθηκε ως «ο εκ των έσω εχθρός» με την υπόθεση του Κυπριακού, η οποία ξεκίνησε στη δεκαετία του ’50. Έτσι, το κτίριο που μέχρι τότε ήταν στον ... δικό του κόσμο, στο λόφο Umit στη Χάλκη, βρέθηκε στο προσκήνιο της πολιτικής. Και τα τελευταία πενήντα χρόνια ήρθε στην επικαιρότητα των ζητημάτων των μειονοτικών δικαιωμάτων της Τουρκίας.

Η Σχολή δεν είχε απασχολήσει ιδιαίτερα μέχρι τη δεκαετία του ’50, γράφει η Independent Türkçe. Το Κυπριακό που ξεκινά τη δεκαετία του ’50 φέρνει στο προσκήνιο σταδιακά και τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Υπάρχει πλέον η «εκ των έσω απειλή». Τα δάχτυλα αρχίζουν και δείχνουν τη Σχολή στο λόφο της Χάλκης.

«Μιλάμε για τα χρόνια όπου το στρατιωτικό σκέλος υπερτερεί του πολιτικού, την ίδια εποχή σκληραίνει η πολιτική έναντι του Πατριαρχείου και έναντι όλων των μειονοτήτων», λέει ο Ε. Μασάρ. Εξάλλου, προσθέτει, «ο εθνικισμός συχνά υποδεικνύει τον άλλο ως εχθρό, μόνο και μόνο για να συσπειρώσει γύρω του όσους επιθυμεί. Αυτό είναι το κλασικό επιχείρημα της τουρκικής ιστοριογραφίας».

Παραβίαση της Συνθήκης της Λωζάννης

Κάποιοι, επίσης, που ισχυρίζονται πως η Θεολογική Σχολή της Χάλκης «πρέπει να παραμείνει κλειστή», θέτουν το θέμα της συνταγματικότητας.

Σύμφωνα με τον Ε. Μασάρ «εν μέρει αυτό είναι σωστό. Αλλά σε ποιο Σύνταγμα αντιβαίνει; Σε αυτό του 1982. Δηλαδή, η Σχολή που υπήρχε όταν υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάνης (σ.σ. 1923) και πριν από αυτή, κλείνει με βάση κανονισμό που ήρθε σε ισχύ στο Σύνταγμα μετά το κλείσιμο της (εκεί υπάρχει η φράση ότι τα σχολεία στα οποία παρέχεται θρησκευτική εκπαίδευση πρέπει να είναι κρατικά). Eπιδέχεται, λοιπόν, συζήτησης το εάν αυτό είναι αντίθετο με τη Συνθήκη της Λωζάνης».

Έδρα σε θεολογική Σχολή

Μετά το κλείσιμο της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης το 1971, αναφέρει η εφημερίδα, η κυβέρνηση πρότεινε την ένταξή της ως έδρας σε υπάρχουσες Θεολογικές Σχολές. Η πρόταση δεν βρήκε θερμή ανταπόκριση.

Ο Ε. Μασάρ υπογραμμίζει ότι οι Θεολογικές Σχολές στην Τουρκία έχουν ιδρυθεί αποκλειστικά στη βάση της κατανόησης του Ισλάμ και μάλιστα ενός συγκεκριμένου Δόγματος του.

Επιπρόσθετα, πιστεύει πως ούτε η κατάρτιση των καθηγητών ούτε οι βιβλιοθήκες, αλλά ούτε και η η νοοτροπία της εκπαίδευσης επιτρέπουν την υλοποίηση μιας τέτοιας πρότασης.

Άλλωστε, επισημαίνει πως από τα παραδείγματα που υπάρχουν σε όλο τον κόσμο, το σύνολο των εκκλησιαστικών Ιδρυμάτων θέλει να εκπαιδεύει τους ιερωμένους του σύμφωνα με το δικό του πρόγραμμα σπουδών.

Πηγή: lawandorder.gr

Διαβάστε περισσότερα